Cờ tướng Khai cuộc cẩm nang

**tuanseed** · 30-06-2009, 08:46 AM

III. Phải sử dụng hợp lý các nước đi Tốt và Sĩ, Tượng

Yêu cầu triển khai toàn bộ các quân chủ lực đương nhiên phải hạn chế việc đi các Tốt cũng như Sĩ, Tượng. Thế nhưng cần lưu ý: các Mã muốn linh hoạt thì phải tiến các Tốt 3, 7 hoặc Tốt biên. Còn các Xe muốn thông, từ cánh mặt sang cánh trái hay ngược lại thì không vội gì lên Sĩ. Trong một số thế trận, như Đơn Đề Mã, Phản Công Mã muốn chuyển sang chơi Thuận Pháo hoặc Nghịch Pháo thì không nên vội lên Tượng.
Cần nhận rõ các Tốt tiến lên làm cho các Mã linh hoạt đồng thời cũng khống chế Tốt đối phương khiến chúng không lên được, làm ngột ngạt các Mã của chúng. Một số đòn chiến thuật, hi sinh Tốt để chiếm thế rất lợi hại, đặc biệt khi phía sau có Pháo, tiến Tốt qua uy hiếp Mã đối phương thường diễn ra. Con Tốt đầu có vai trò rất đặc biệt: vừa là một bộ phận để phòng thủ vừa là một quân xung kích tấn công, do đó phải thật thận trọng khi đi Tốt đầu. Đối với Sĩ, Tượng khi chưa cần thiết thường để lỡ thời cơ ra quân, phối hợp tấn công, trả đòn.
Ta xem một số ván sau đây để hình dung mức độ hợp lý là thế nào.

Ván 7: Pháo Đầu Phá Bình Phong Mã Hiện Đại
Ván cờ:

1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
3. X1-2 M2.3 4. M8.9 B7.1
5. P8-7 X1-2 6. X9-8 P2.2
7. X2.6 M7.6 8. X8.4 T3.5
9. B9.1 S4.5 10. X2/2 B3.1

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Đen phòng thủ chặt chẽ và linh hoạt, Trắng có các Mã ngột ngạt, may có các Xe tuần hà nên giải toả không khó khăn. Thế nhưng nếu Đen chơi 10... M6-7 đe dọa nước sau 11... M7/8 sẽ tạo tình thế căng hơn.

11. S6.5

Nước lên Sĩ này nhằm củng cố vững chắc thế phòng ngự nhưng không chính xác. Đáng lẽ nên 11.C7.1 đánh trả tích cực hơn.

11. ... B7.1
12. X2-3 M3.4
13. P7-8

Đen hi sinh Tốt để bắt đầu phản công. Trắng sợ đối phương đi B3.1 buộc X8-7 rồi M6.5 bắt cả hai Xe một Pháo nên né tránh trước như vậy.

13. ... B3.1 14. X8-7 X2-4
15. P8.1 P8.5 16. X3-5 X8.3
17. S5/6

Trắng đi Sĩ với ý định X5.2 ăn Tốt đầu, nếu không thoái Sĩ sẽ bị P8-5 ăn Pháo chiếu. Thế nhưng nước này không hay bằng 17. P8/1.

17. ... B5.1

Đen đi Tốt hơi nhiều, cản trở chân Mã. Đáng lẽ nên 17...P8.3 khống chế hàng Tốt đe dọa X8-7 đè Mã.

18. X5-4 P8/2
19. X4/3

Trắng không dám bắt Mã vì nếu 10. X4.1 B5.1 20. X4-6 X4.4 Đen ưu.

19. ... B5.1 20. X7-5 P2-3
21. S6.5 X8-2 22. M9.8 P8-2
23. P8.3 P2.4 24. T7.9 M4.3
25. X5-7 M6.7 26. X7/1 M7.5
27. X7.2 T5.3 28. P8-5

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng chiếu Tướng xong vọt về ăn Mã, thắng cờ tàn.
Đây là ván đấu giữa Dương Quan Lân và Hà Thuận An ngày 19/3/62 tại Thượng Hải.

Ván 8: Pháo Đầu Công Bình Phong Mã Cổ Điển
Ván cờ:

1. P2-5 M8.7 2. M2.3 B3.1
3. M8.7 X9-8 4. X9.1 B7.1
5. X9-6 S4.5 6. X1-2 M2.3
7. X2.4 T3.5 8. B7.1 P8.2
9. B3.1?

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Bên Đen thủ Bình Phong Mã theo kiểu cổ điển, tiến cả Tốt 3 lẫn Tốt 7 khiến các Mã linh hoạt. Trắng chơi Xe tuần hà công rất chậm nên Đen bố trí phòng thủ vững. Do sốt ruột nên Trắng lên Tốt 3 rất sai lầm, khiến đối phương trả đòn ngay.

9. ... B3.1 10. B5.1 B3.1
11. M7.5 M3.4 12. B5.1 M4.5
13. B5.1 B7.1 14. M3.5?

Trắng đã hi sinh một quân để lấy thế công, bây giờ nếu chạy Xe, Đen đổi Mã và bắt Tốt đầu, Trắng không còn gì nữa nên bỏ Xe lấy Mã để có thể công tiếp.

14. ... B7-8
15. B5.1 P8/1 16. X6.7 X1-4
17. X6-8 P2.4 18. M5.4 P8-5
19. P5-2 M7.6 20. B5.1 S6.5
21. P2.7 S5/6 22. P8-3 P2-9
23. X8/3 M6.4 24. X8-3 P9-5
25. X3-5 X4.3 26. X5/1 M4.3

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Đây là ván Trần Việt Tiều đấu giao hữu với Châu Đức Dụ khoảng những năm 1940 khi Châu đến Singapore.

Ván 9: Pháo Đầu Lại Công Bình Phong Mã Cổ Điển
Ván cờ:

1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
3. M8.7 B3.1 4. X9.1 M2.3
5. B5.1 T3.5 6. B5.1 B7.1
7. M7.5 B5.1 8. B7.1 M3.5
9. B3.1 S4.5 10. X9-6 P2-3
11. M5.6 P3.3 12. M3.5 P3-5

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Hai bên bố trí quân linh hoạt, các Tốt sử dụng hơi nhiều nhưng cần thiết. Trắng hi sinh Tốt đầu để uy hiếp mạnh trung lộ, phối hợp có Xe hai cánh. Đen chống trả quyết liệt có cơ may giữ thế cân bằng, tiếc một Xe ra hơi chậm.

13. P5.2 B5.1 14. M6.4! X8.1
15. B3.1 M5.6? 16. M5.3! P8.1
17. X1-2 M7/9 18. P8.6 S5.6
19. P8-1 X8-9 20. X2.6 B5.1
21. X6.3 M6.4 22. M3/5 M4.3
23. X6/3 M3/2 24. M5.4 S6.5
25. Ms.6 X1-2 26. B3.1 X9-7
27. M4/3 X2.5 28. M3.5 X2-6
29. S6.5 B9.1 30. X2/3 X6-2
31. X2-3 X7-8 32. B3.1 X8.3
33. B3.1 X8-5 34. B3-4

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Đen đầu hàng.
Đây là ván Hồ Chương chơi với Châu Đức Dụ khoảng những năm 1940 tại Singapore. Dường như Châu đã chấp Hồ một tiên và thắng dễ dàng, còn đây có lẽ là ván thua duy nhất của Châu.

**Congaco_H1R5** · 30-06-2009, 08:55 AM

Rất hay và công phu bạn tuanseed ah . Vừa lý thuyết vừa hình ảnh trực quan sinh động rất dễ hiểu cho những bạn trẻ mới bắt đầu làm quen với lý thuyết ra quân lẫn nhưng kỳ thủ đã có nhiều kinh nghiệm , nói chugn là là cho tất cả mọi người yêu cờ

**tuanseed** · 01-07-2009, 09:59 AM

IV. Trong khai cuộc không nên sử dụng một quân đi nhiều lần

Khai cuộc là một cuộc chạy đua việc động binh, đưa các quân ra bố trí trận thế. Nếu ta chỉ sử dụng hai, ba quân thôi thì hẳn là các quân khác chưa được điều động ra ứng chiến và nếu đối phương ra quân đầy đủ lại tiến hành một cuộc tấn công nào đó thì ta sẽ không có lực lượng đối phó kịp thời.
Kinh nghiệm cho thấy trong khai cuộc với 10 hoặc 12 nước đi ban đầu ta phải huy động ít nhất 6 - 7 quân khác nhau, nếu ít hơn thì thường là bị động đối phó.
Xem lại những ván cờ vừa nêu, nhiều ván đã vi phạm nguyên tắc này. Bây giờ ta xem thêm một số ván khác để thấy rõ hơn.

Ván 10: Pháo Đầu Phá Thuận Pháo
Ván cờ:

1. P8-5 P2-5 2. M8.7 M2.3
3. X9.1 X1-2 4. X9-4 S6.5
5. X4.7 M8.9 6. B3.1 X2.6
7. M2.3 X2-3 8. M3.4 B3.1
9. B1.1 B3.1?

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Toàn bộ các quân Trắng coi như đã triển khai xong, kể cả con Xe cánh mặt cũng chuẩn bị kỵ hà sau khi đổi Tốt biên, trong khi Đen chỉ đi một Xe và một Tốt 3, để cánh trái bị tê liệt. Bây giờ đáng lẽ 9...P8-6, nếu 10. X4-2 phong tỏa Xe Đen thì 10... X3/1 đuổi Mã hoặc nếu 10. M4.5 thì X9-8 đủ sức ngăn chặn đối phương.

10. B1.1 B9.1
11. X1.5 B3-4 12. X4-2 P8-7
13. M4.5? M3.5 14. P5.4

Đen đổi Mã chính là tự đút đầu vào "thòng lọng" để chết sớm. Nếu đi 13... P7-6 thì còn chống đỡ lâu hơn.

14. ... X3.1
15. X1.2 X9.2 16. X2-5 S4.5
17. P2.7
Thắng.

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Ván 11: Pháo Đầu Bị Bình Phong Mã Phá
Ván cờ:

1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3
3. X1-2 X9-8 4. X2.6 B7.1
5. X2-3 P8/1 6. X3/1 P8-7
7. X3-6 T3.5 8. X6.1 M7.6
9. X6-7

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trong 9 nước mở đầu, một mình con Xe Trắng đã giành đi đến 7 nước, bỏ mặc cho cánh trái nằm ỳ ra. Dù Trắng có lời hơn hai Tốt song không đủ bù cho thế trận yếu kém do chậm triển khai.

9. ... X1-3 10. P8-7 M6.4
11. X7.1 X3.2 12. P7.5 P7.6

Bây giờ các quân Đen đã triển khai xong bắt đầu phản công trong khi Trắng chưa kịp triển khai cánh trái.

13. M8.9 P2.4 14. B7.1 P2-7
15. T3.1 X8.8 16. S4.5 Pt.2
17. P5-3 Pt-9 18. S5.4 X8/1
19. P3/1 X8.2 20. Tg5.1 X8/1
21. P3-4 P7-6 22. Tg5-6 P6.2
23. X9-8 X8.1
Trắng chịu thua.

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Ván 12: Pháo Đầu Bị Thuận Pháo Phá
Ván cờ:

1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1.1 X9-8 4. X1-6 M2.1
5. X6.6 P2.2 6. X6/2 P2/2
7. B9.1 X1.1 8. P8-6 P2/2
9. B9.1 X1-2 10. B9.1 P2.9
11. B9.1 S6.5 12. B9.1

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng khai cuộc rất chủ quan, đi tất cả 12 nước mà Xe đã giành đến 4 nước còn Tốt 9 đi đến 5 nước! Do đó Đen có thể chủ động hơn, từ giờ trở đi Đen bắt đầu phản công.

12. ... X2.7
13. P6.2 X8.8 14. P6-3 M7/9
15. P5.4 X8-6 16. X9.2 Tg5-6
17. S4.5 P5.4

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng đối phó cách nào cũng bị 18... X2-5 ăn Sĩ buộc M3/5 ăn Xe rồi 19... X6.1 chiếu bí.
Đây là ván Lương Quốc Hòa công đài Lý Anh Mậu khoảng năm 1948 tại Kỳ Đài Chợ Lớn.

**HoanXtq** · 01-07-2009, 10:46 AM

Sao em chẳng nhìn thấy hình ảnh gì cả :Đ

**internazionale** · 01-07-2009, 10:49 AM

Hay ghê.Càng đọc càng bổ ích.Bạn HoanXtq cần cài Java vào mới thấy bàn cờ.

**Nguay** · 01-07-2009, 11:33 AM

cho mình xin file word nhé YM :nguayhehe@yahoo.com thank !

**beankin8** · 03-07-2009, 07:18 AM

Bạn cho mình xin file word với nha, cảm ơn nhiều.

email address: ntcong8@yahoo.com

Chúc các thành viên ngày càng tiến bộ nhiều.

**tuanseed** · 03-07-2009, 08:45 AM

V. Khi chưa triển khai đủ lực lượng thì không nên vội tấn công

Nguyên tắc này coi như "hệ luận" của các nguyên tắc trên, vì nếu chỉ mới triển khai vài ba quân mà vội mở cuộc tấn công thì rất nguy hiểm. Đối phương động binh đầy đủ sẽ bẻ gẫy dễ dàng một cuộc tấn công như vậy. Dĩ nhiên trong một số trường hợp do đối phương dàn quân sơ hở thì ta có thể tranh thủ thời cơ mở đợt tấn công với mục đích gây tổn thất hoặc gây khó khăn cho đối phương.
Sau đây chúng ta xem một số ván do nóng vội tấn công hay phản công khi chưa đủ lực lượng đã thất bại.

Ván 13: Pháo Đầu Bị Nghịch Pháo Phá
Ván cờ:

1. P2-5 P2-5 2. M2.3 M2.3
3. X1-2 P8-7 4. X2.8 X1.1
5. P8.6? P5/1 6. P8/4 P5.5
7. P5.4 P5/2!

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng vội đưa Xe tấn công từ nước thứ 4 bị đối phương lên Xe đòi đổi. Nếu Trắng đổi thì thế cờ sớm cân bằng, còn sai lầm đi P8.6 bị sa bẫy của Đen khiến Trắng thất thế.

8. X2-9 M3/1
9. X9.1 ...

Nếu như Trắng đổi lại 9. P8.3 M1.3 10. P8-3 M8.7 11. P5-4 X9.1 12. P4/5 X9-6 13. X9.1 X6.4, Đen cũng ưu thế thắng.

9. ... M1.3 10. P8.2 B3.1
11. X9-6 M3.5 12. X6.5 M5.7
13. P8-3 P7-5 14. P3-5 M7/5
15. X6-5 M8.7 16. X5.1 T7.5

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng thắng rõ.

Ván 14: Pháo Đầu Bị Thuận Pháo Phá
Ván cờ:

1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1.1 M2.1 4. X1-6 P2-3
5. X6.6 P3.4 6. X6/4? X1-2

Đen bỏ Pháo nhằm ám phục 7...P5-3 uy hiếp Tượng và ăn Xe.

7. P8-6 X2.8 8. P6.7 P5-3
9. P6-4 M7/6 10. P5.4 Pt-2

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng ra quân chưa đầy đủ mà vội tấn công giúp cho Đen vừa chống đỡ vừa đánh trả đòn.

11. T7.5 ...

Trắng cũng không cứu được nếu như 11.T3.5 P2.3 12.X9.2 X9-8 13.X9-6 X2-4! 14.X6.6 Tg.1 15.T5.7 X4/1 16.X6/7 X8.7, phong tỏa Mã, Đen thắng.

11. ... P2.3 12. S6.5 X9.2
13. X9.2 B1.1 14. X9-6 P2-1
15. Tg5-6 X2.1 16. Tg6.1 P3-4
17. Xt.4 X9-4 18. X6.5 M6.7
19. X6-3 M1.2 20. S5.4 X2-5

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng chịu thua vì tiếp sau Đen nhảy Mã chiếu bí.

Ván 15: Pháo Đầu Bị Bình Phong Mã Phá
Ván cờ:

1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3
3. X1-2 X9-8 4. M8.9 B7.1
5. P8-7 P2.2 6. X2.6 M7.6
7. X9-8 B7.1 8. X2-4 M6.4
9. B3.1 X1-2 10. P7-6 P8.4
11. X8.4 P8-7 12. T3.1?

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng từ nước thứ 6 cho Xe qua hà bắt đầu bị đối phương đánh trả, tình thế gay cấn. Đến đây nếu Trắng đi 12. M3/5 thì tình hình còn phức tạp.

12. ... P2-3
13. X8-6 P3.5 14. S6.5 P3-1
15. Tg5-6 X2.9 16. Tg6.1 X2/1
17. Tg6/1 X8.4 18. X6.3 ...

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng chưa phối hợp được các quân để tấn công còn Đen thì các quân phối hợp tốt có thể uy hiếp Tướng Trắng để làm thua.

18. ... X8-2
19. X4-5 T3.5 20. P6.7 Xt-1
21. Tg6-5 X2.5 22. S5/6 X1/1
23. P5-6 X2/1 24. S6.5 P7-3

// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Trắng chịu thua.