Vương Phi Ỷ Lan

[Fansifan]

Nhà thơ lớn Hoàng Cầm của dân tộc có bài thơ Mưa Thuận Thành cực hay ,trong đó ông có nhắc đến Vương Phi Ỷ Lan người đã giúp vua Lý Thánh Tông trị nước .Cuộc đời bà là một huyền thoại

Nhớ mưa Thuận Thành
Long lanh mắt ướt
Là mưa ái phi........

Giọt mưa chưa đậu
Vai trần Ỷ lan

Mưa còn khép nép
Nhẹ rung tơ đàn........




Bấy giờ, Lý Thánh Tông đã 40 tuổi mà chưa có con trai nối dõi, Nhà vua và triều đình rất buồn phiền thường đi cầu tự ở các đền chùa trong nước.
Một hôm, trăm quan rước xe vua Lý Thánh Tông đi cầu tự ở chùa Dâu (Thuận Thành, Hà Bắc). Nhân dân các làng ven đường, gái trai già trẻ đều đổ ra xem. Riêng cô gái nghèo làng Sủi thì lại khác thường. Lòng cô dửng dưng trước đám rước vua. Xa xa, nghe tiếng chiêng trống khua vang, tiếng quân lính hò thét, tiếng nhân dân hò reo, cô vẫn không ngừng tay hái lá, vẫn miệt mài trong chốn nương dâu. Tới khi xe vua đến gần chị em bạn bỏ chạy ra đường xem đám rước, cô mới tạm ngừng tay trong giây lái. Nhưng cô cũng không rời nương dâu, chỉ đứng tựa gốc cây, mắt lơ đãng nhìn xa …. Thấy bóng cô thôn nữ một mình thấp thoáng trong ngàn dâu xanh ngắt, Lý Thánh Tông lấy làm lạ, sai quân lính đòi cô đến trước xe hỏi chuyện. Thôn nữ bước tới xe vua, quì tâu :
- Thiếp là con nhà nghèo hèn, phải làm việc đầu tắt mặt tối, phụng dưỡng mẹ cha, không dám mong đi xem rước và nhìn mặt rồng.
Thấy cô gái xinh đẹp, ăn nói dịu dàng, ông vua hiếm con liền truyền đưa cô về kinh (Thăng Long).
Vua sai xây một cung riêng cho cô ở (tương truyền sau này là chùa Kim Cổ, nay là số nhà 73 - phố Ðường Thành - Hà Nội), đặt là cung Ỷ Lan và gọi cô là Ỷ Lan Cung phi. Cái tên Ỷ Lan (dựa gốc Lan) đặt ra để ghi lại sự tích nhà vua gặp người đẹp đứng tựa gốc cây ngày nào bên quê Bắc.
Ít lâu sau, Ỷ Lan sinh con trai (sau là Lý Nhân Tông). Lý Thánh Tông càng yêu quí nàng gấp bội. Nàng được tôn làm Ỷ Lan nguyên phi (đứng đầu các phi, sau hoàng hậu) ; con trai nàng được phong thái tử.
Năm 1069, Lý Thánh Tông cùng Lý Thường Kiệt cất quân đi đánh giặc ở phương xa. Ỷ Lan được thay vua cầm quyền trị nước. Sử cũ chép rằng : bà nguyên phi Ỷ Lan trị nước rất giỏi, khiến dân tâm hòa hiệp, cõi nước thanh bình. Dân gian sùng đạo Phật, tôn bà là “Quan Âm nữ” (Con gái đức Bồ Tát Quan Âm)
Lý Thánh Tông đánh giặc lâu ngày không thắng quay trở về. Ðến châu Cư Liên (Tiên Lữ, Hải Hưng), vua hỏi thăm nhân dân, thấy nhân dân hết lời ca ngợi tài trị nước của Ỷ Lan. Vua thở than : “Kẻ kia là đàn bà còn giỏi như vậy. Ta là đàn ông, lại tầm thường thế hay sao?” . Lại quay đi đánh giặc, và lần này thắng to.
Hai lần chống xâm lược Tống (1075-1077), vua Lý Nhân Tông còn bé (lên 10 tuổi). Lý Thường Kiệt điều binh khiển tướng ngoài chiến trường. Bà Ỷ Lan cùng thái phó Lý Ðạo Thành dốc sức lo việc triều đình, việc hậu phương.
Ỷ Lan rất hiểu nổi đau khổ của nông dân. Khi Lý Thánh Tông mất, con bà lên ngôi, bà đã làm được một số việc có ích cho dân. Ở nông thôn bấy giờ có nhiều phụ nữ vì nghèo mà phải bán mình (hoặc bị mẹ cha buộc lòng phải đem bán), đem thân thế nợ, không thể lấy chồng được, bà Ỷ Lan đã lấy tiền bạc trong kho nhà nước chuộc những người ấy và đứng ra dựng vợ gả chồng cho họ.
Ỷ Lan rất hiểu rằng đối với người dân cày “con trâu là đầu cơ nghiệp”. Cho nên bà đã nhiều lần nhắc nhở vua phạt tội nặng những kẻ ăn trộm trâu và giết trâu. Tháng hai năm Ðinh Dậu (1117), năm tháng trước khi bà mất, bà còn nhắc nhở vua một lần nữa : “Gần đây, người kinh thành và làng ấp có kẻ trốn đi chuyên nghề trộm trâu. Nông dân cùng quẫn. Mấy nhà phải cày chung một trâu. Trước đây, ta đã từng mách việc ấy và nhà nước đã ra lệnh cấm. Nhưng nay việc giết trâu lại có nhiều hơn trước”. Lời khuyên vua trên đây chứng tỏ tuy Ỷ Lan sống trong cung điện triều Lý, bà vẫn quan tâm theo dõi và lo lắng đến đời sống nông dân. Vâng lời mẹ, Lý Nhân Tông hạ lệnh lùng bắt và trừng trị bọn chuyên nghề ăn trộm trâu. Không những thế việc giết trâu ăn thịt những ngày giỗ đám cũng bị hạn chế. Chính quyền Lý qui định ở Thăng Long cũng như tại các địa phương trong cả nước cứ ba nhà lập một “bảo” kiểm soát lẫn nhau và cùng liên đới chịu trách nhiệm về tội lạm giết trâu bò.
Giỏi giang chính trị, chăm sóc kinh tế và đời sống nhân dân, Ỷ Lan còn học hỏi rộng, hiểu biết nhiều. Năm 1096, bà bày cỗ chay ở chùa Khai quốc (tức sau này là chùa Trấn Quốc ở Thăng Long), thết các sư. Tiệc xong bà ngồi kê cứu đạo Phật với các vị sư già học rộng. Bà hỏi về nguồn gốc đạo Phật trên thế giới và ở nước ta. Bà có óc phán đoán, đòi hỏi các sư “nói có sách, mách có chứng”. Chính nhờ câu chuyện giữa bà và các vị sư thời Lý mà đến nay ta còn biết gốc tích sự truyền đạo Phật vào nước ta.
Nhiều ngôi chùa tháp có qui mô to lớn bề thế với những dáng hình cấu trúc phong phú, bền vững, có bố cục đăng đối, có trang trí đẹp mắt đã được xây dựng lên trong “thời đại Ỷ Lan” này : chùa Giạm (Quế Võ, Hà Bắc) 1086, chùa Một mái ở động Hoàng Xá (Quốc Oai, Hà Tây)1099, chùa Phật Tích (Tiên Sơn, Hà Bắc) 1100, chùa Bảo Ân (Ðông Sơn, Thanh Hóa) 1100, tháp Chương Sơn (Ý Yên, Nam Hà) 1108, chùa Bà Tấm hay còn gọi là Linh nhân từ phúc, tức tên hiệu của Ỷ Lan (Gia Lâm, Hà Nội) 1105, vẫn hay đó căn bản là do công sức và tài khéo của nhân dân, song không khỏi có sự cổ vũ và việc giúp công giúp của của Ỷ Lan, của con bà là Lý Nhân Tông, của Lý Thường Kiệt. Sử chép rằng riêng Hoàng thái hậu Ỷ Lan đã xây dựng trước sau hơn 100 ngôi chùa mà chỉ có một số ít ỏi di tích như vừa kể trên là ngày nay vẫn thấy.
Mùa thu, tháng bảy, năm Ðinh Dậu (08-1117), Ỷ Lan qua đời. Thi hài của bà được hỏa táng theo tục lệ nhà Phật. Cho đến nay, dân gian xứ Bắc còn truyền tụng nhiều câu chuyện về Ỷ Lan mà người ta thường gọi là “Bà Tấm của xứ Bắc”

[Minh Ngọc]

Nhà Lý có Ỷ Lan chẳng khác gì TLKD có tranbinh vậy.!!

[Fansifan]

Nhà Lý có Ỷ Lan chẳng khác gì TLKD có tranbinh vậy.!!

Chăng còn hình tượng nào ví von tuyệt hơn Dr Zhivago ạ

[Minh Ngọc]

Bài này hình như bạn Fansifan lấy từ bài cùng tên trên VNThuquan thì phải.
VNTQ đăng từ 2005. Vậy trước đây bạn đăng bài trên đó giờ đăng lại ở đây hay bạn quên ghi nguồn?

Một số tài liệu cho rằng Vương Phi vốn tên thật là Lê Thị Yến, có 1 số khác lại nói là Lê Thị Yến Loan. Không biết ai đúng.

Đa số ca ngợi bà ở đức thông minh, hiểu biết rộng, phụ nữ mà lại có tài kinh bang tế thế.
Có lẽ việc đó không còn gì để bàn nữa. Qua việc bà chấp chính thành công nó đã nói lên tất cả.

Bà cũng được ca ngợi về đức độ: yêu nước, thương dân, chăm lo phát triển nông nghiệp... cứu đói, trừ gian diệt ác...

Tuy nhiên bà cũng có chỗ bị các sử gia chê trách khi quá nhẫn tâm, sát hại, gây chia rẽ, trong nội cung và tranh giành quyền lực khá đẫm máu. Tuy nhiên một số sử gia khác thì lại cho rằng đó là việc thường của triều đại Phong Kiến chứ không có lỗi gì của bà.

Tóm lại Vương Phi Ỷ Lan vẫn là bậc kỳ tài, tài sắc vẹn toàn, luôn được người đời sau tôn thờ, ca ngợi.

[Minh Ngọc]

@Dr Zhivago thú thực với bạn ,bên này báo chí copy linh tinh cả lên chẳng có ghi nguồn gì cả ,mình phải lọc cọc gõ lại thôi , báo biếu không đó mà bác , thành thử họ làm việc không cẩn trọng là mấy .Bác cho biết thêm nhiều chi tiết về Vương phi Ỷ lan hay quá

OK. Bạn có sai gì đâu. Tôi bình luận thôi chứ đâu có nói bạn sai.
Bạn có quyền trích dẫn mà. Mấy cái tôi nói với bạn tôi cũng đâu có nghĩ ra được.

Mong là bạn tiếp tục phát huy đê anh em cùng thưởng thức.

[Minh Ngọc]

Điểm duy nhất tôi không tán thành ở bài viết này là việc so sánh Vương Phi với cô Tấm.
Tôi đang có ý định đề xuất với Bộ GD - ĐT loại truyện Tấm Cám ra khỏi chương trình dạy học sinh.

[anhvu79]

Các anh cứ thần tượng Vương Phi, em là em thần tượng ông Lý Thánh Tông, giữa rừng người chọn ngay được bà. 40 tuổi chưa có con, mang bà về có ngay ông con trai nối dõi tông đường, còn bà thì giúp được bao nhiêu là việc. Vua yên tâm đi đánh giặc với Lý Thường Kiệt suốt
Làm lãnh đạo là nó phải thế, chọn được người tài trong quần chúng, bồi dưỡng, đặt niềm tin vào nó, giao việc cho nó xong rồi tha hồ làm việc mình thích, thỉnh thoảng đảo qua kiểm tra 1 tý, cho vài cái định hướng xong lại lên đường.
Chứ như nhiều ông lãnh đạo, cứ ầm ĩ hết cả lên mà công việc chẳng chạy gì cả

[anhvu79]

Điểm duy nhất tôi không tán thành ở bài viết này là việc so sánh Vương Phi với cô Tấm.
Tôi đang có ý định đề xuất với Bộ GD - ĐT loại truyện Tấm Cám ra khỏi chương trình dạy học sinh.

Em cũng nhất trí, trong truyện có nhiều tình tiết bạo lực quá. Nguyễn Đức Nghĩa thời nay cũng chưa ghê gớm bằng

[Minh Ngọc]

Em cũng nhất trí, trong truyện có nhiều tình tiết bạo lực quá. Nguyễn Đức Nghĩa thời nay cũng chưa ghê gớm bằng

Không chỉ đơn thuần là bạo lực. Mà đó là tư duy vô đạo đức, phi nhân tính.
Mâu thuẫn giữa các chị em trong cùng một gia đình, chỉ là mâu thuẫn nhỏ. Cái tình thân máu mủ mới là trọng. Kể cả có không là ruột thịt đi nữa thì cũng là "bầu bí một giàn" không thể không thương yêu nhau được.

Ngược lại trong truyện, mâu thuẫn từ nhỏ sau đó lấy oán báo oán, ngày càng thâm độc ngày càng hiểm ác. Đó là cách ứng xử của ruột thịt đáng ca ngợi sao???

TQ cũng có truyện tương tự là sự tích con Tượng (Voi). Trong đó Tượng đối xử không tốt với người anh em cùng cha khác mẹ. Ngược lại ông này vẫn độ lượng đối xử tốt với Tượng. Cuối cùng cả 2 anh em đều giàu sang phú quý. Tượng nghĩ đến sự độ lượng của anh bèn nguyện biến thành voi để cả đời phục vụ trả ân anh.

Còn Tấm thì sao? Có điểm gì tốt? Vẻ bề ngoài đẹp? Khéo tay?.... chỉ là bề ngoài.
Còn trong lòng thì sao? Cha mẹ mất sớm cô ta có lần nào nghĩ tới? Khi làm Hoàng Hậu có phong hiệu cho cha mẹ hay xây cất lại mồ mả?? Truyện không nói. Có bao giờ Tấm nhớ tới những người có ân với mình như ông bụt, bà lão...? Không!! Cô ta chỉ nhớ tới trả thù thôi.

[anhvu79]

Còn Tấm thì sao? Có điểm gì tốt? Vẻ bề ngoài đẹp? Khéo tay?.... chỉ là bề ngoài.
Còn trong lòng thì sao? Cha mẹ mất sớm cô ta có lần nào nghĩ tới? Khi làm Hoàng Hậu có phong hiệu cho cha mẹ hay xây cất lại mồ mả?? Truyện không nói. Có bao giờ Tấm nhớ tới những người có ân với mình như ông bụt, bà lão...? Không!! Cô ta chỉ nhớ tới trả thù thôi.[/QUOTE]

Từ những tình tiết của anh Trí đưa ra, Tấm không quan tâm đến cha mẹ khi đã thành đạt là bất hiếu. Không báo ân ông bụt, bà lão là bất ân (em không biết dùng từ). Lúc nào cũng nghĩ đến trả thù trong khi người quân từ trả thù 10 năm cũng chưa muộn --> không phải quân tử --> là kẻ tiểu nhân (em là em cứ suy luận).
Vậy ngoài vẻ đẹp ra, bị mẹ ghẻ đối xử bất công, em gái bắt nạt 1 chút Tấm đã trở thành 1 người như vậy. Tấm chỉ đáng thương, cần được giúp đỡ thôi chứ không thể làm tấm gương cho các em học tập được. Nhất trí với anh Trí, loại tấm ra khỏi SGK thôi.