Hàn Mặc Tử

[Fansifan]

Tưởng tượng, hư ảo và vũ trụ luận mới trong thơ Hàn Mặc Tử




Hàn Mặc Tử dùng tưởng tượng để tạo ra một thế giới hư ảo, nên việc đầu tiên khi khảo sát thơ Hàn là phải xác định thế nào là tưởng tượng và hư ảo

Những người làm thơ đều biết yếu tố chủ chốt trong thơ là hình ảnh Khi nhà thơ tạo được một hình ảnh lạ, câu thơ tăng thêm giá trị. Thông thường người ta vẫn cho rằng: trí tưởng tượng tạo nên hình ảnh


Một hình ảnh cố định, không có giá trị cao trong thơ. Một câu thơ hay luôn luôn dẫn ta vào những chuyến viễn du.

Những bài thơ hay của Hàn Mặc Tử là những chuyến viễn du hư ảo đó.

Trí tưởng tượng giúp Hàn tạo ra những hình ảnh hư ảo, những quang cảnh hư ảo, tạo ra một vũ trụ luận mới. Và óc tưởng tượng của Hàn dựa trên hai yếu tố vật chất xác định: Nước và trăng.

Tưởng tượng và hư ảo

Nhờ trí tưởng tượng phi thường, Hàn Mặc Tử đã hư ảo hoá thực tại, trong một vũ trụ luận mới. Lấy ví dụ trăng, là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong thơ Hàn: tại sao Hàn Mặc Tử có thể tạo ra những trăng khác thường, không giống bất cứ một thứ trăng nào có trước? - Nhờ tưởng tượng.

Trăng là hình ảnh thông thường trong đời sống hàng ngày và trong thi ca. Dưới mắt chúng ta, trăng là một cái gì cố định, dù trên thực tế khoa học, trăng có di chuyển, nhưng mắt thường không thể thấy được, cho nên mỗi khi nhìn trăng, ta thấy một thực thể bất động trên bàu trời đêm.

Trong thi ca cổ điển, tác giả thường phản ảnh vừng trăng quen thuộc ấy của chúng ta:

Vầng trăng ai xẻ làm đôi

Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường. (Kiều)

Trăng của Nguyễn Du là trăng hiện thực và tâm lý. Nhìn trăng lưỡi liềm, Nguyễn Du liên tưởng đến sự phân chia đôi ngả giữa hai người tình. Nguyễn Du cho trăng những hình ảnh và những ý nghiã gần với những điều mà chúng ta biết về trăng: “Tuần trăng khuất, điã dầu hao”, “Lần lần, ngày gió đêm trăng”, “Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần”. Trăng của Nguyễn Du vẫn còn là trăng, Nguyễn Du sáng suốt, chưa đi vào cõi hư ảo. Và đó cũng là tính chất chung của thơ cổ điển, bởi trong nghệ thuật cổ điển, tưởng tượng chưa đóng một vai trò quan trọng.

Thơ Mới cũng nhìn trăng trong vị trí cố định như chúng ta, nhưng nhà thơ chiếu những cái nhìn khác nhau vào vừng trăng để tìm ra những khiá cạnh mới, những lối nói mới:

Trong vườn đêm ấy nhiều trăng quá

Ánh sáng tuôn đầy các lối đi (Trăng, Xuân Diệu)

Trăng vẫn là trăng, nhưng Xuân Diệu đã nhân trăng lên nhiều lần: nhiều trăng quá. Hoặc cũng có thể hiểu nhiều trăng quá là nhiều ánh trăng quá viết gọn lại. Nhưng cảnh vẫn là cảnh thật trước mắt, rất nên thơ nhưng chưa hư ảo.

Bâng khuâng chân tiếc dậm lên vàng

Tôi sợ đường trăng dậy tiếng vang (Trăng, Xuân Diệu)

Trăng vẫn là trăng: ánh trăng được nhà thơ gọi là vàng, và con đường đầy ánh trăng được viết tỉnh lược thành đường trăng.

Tóm lại, dù dưới những hình ảnh nên thơ, trăng trong Thơ Mới vẫn là trăng hiện thực, hiện hữu.

Hàn Mặc Tử không nhìn trăng như những nhà thơ cổ điển, và cũng không nhìn trăng như những nhà thơ Thơ Mới.

Trong thơ Hàn, trăng không còn là trăng nữa.

Hàn không nhìn trăng như một hình ảnh cố định trên bàu trời, mà Hàn cho trăng một nội dung, một ngoại hình khác hẳn. Nhìn trăng trước mắt, Hàn tạo ra những hình ảnh khác và trí tưởng tượng đã giúp Hàn thoát khỏi hình ảnh đầu tiên tiếp nhận được về trăng, để đi đến những hình ảnh khác, vắng mặt, đến một chuỗi hình ảnh đang lang thang đâu đó trong tâm trí của Hàn. Vì vậy, trăng của Hàn luôn luôn thay đổi hình hài, luôn luôn di chuyển, hành động, chứ không cố định, bất động như trăng thật.

Hỡi trăng hãy chặt khóm thùy dương (Tiếng vang)

Sương đẫm trăng lồng bóng thướt tha (Vịnh hoa cúc)

Đêm vắng gần kề say chén nguyệt (Trồng hoa cúc)

Trăng nằm sóng soải trên cành liễu

Đợi gió đông về để lả lơi (Bẽn lẽn, trong tập Gái quê)

Ô kià, bóng nguyệt trần truồng tắm

Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe (Bẽn lẽn)

Bóng Hằng trong chén ngả nghiêng

Lả lơi tắm mát làm duyên gợi tình (Uống trăng, trong tập Gái quê)

Có ai nuốt ánh trăng vàng

Có ai nuốt cả bóng nàng tiên nga (Uống trăng)

Mở cửa nhìn trăng, trăng tái mặt

Khép phòng đốt nến nến rơi châu (trích theo Chế Lan Viên, không biết bài nào)

Trên đây mới chỉ là những câu thơ trong giai đoạn đầu, khoảng 1931-33, lúc Hàn mới bước vào thơ, mà toàn là tuyệt bút cả. Bởi Hàn có một trí tưởng tượng phi phàm, Hàn đưa trăng vào giấc mơ, thoát trăng ra khỏi ý nghiã thông thường và cho trăng những địa chỉ, những căn cước, những tình huống lạ kỳ, huyền diệu. Chúng ta có thể tìm thấy hàng trăm trăng như thế trong thơ, văn của Hàn, dọc suốt cuộc đời.

Trăng của Hàn đổi sắc, đổi giống, đổi thể, đổi ngôi, đổi chất, trăng Hàn có thiên hình vạn trạng. Trăng trong câu “Bóng nguyệt leo song rờ rẫm gối” là trăng con trai. “Trăng nằm sóng soải trên cành liễu” là trăng con gái, là trăng ma nữa. Trăng trong “Có ai nuốt ánh trăng vàng” là trăng ngọc lỏng, trăng trong “Mở cửa nhìn trăng, trăng tái mặt” là trăng phản bội ...

Nhờ óc tưởng tượng kỳ vĩ, Hàn tạo ra nhiều hình ảnh dị kỳ, khiến người ta tưởng những hình ảnh này là siêu thực. Thật ra Hàn không biết đến siêu thực, bởi siêu thực ra đời sau.


Tóm lại, khoảng1930, khi Hàn Mặc Tử làm thơ, siêu thực chưa đến được Việt Nam. Những hình ảnh trong thơ Hàn, toát ra từ một trí tưởng tượng lạ lùng, trổi dậy trong những giấc mơ, những cơn ác mộng, chết đi sống lại trong thác loạn tình yêu và bệnh tật.

Trăng của Hàn Mặc Tử muôn mặt, là trăng hư ảo, xác định sức tưởng tượng kỳ vĩ của nhà thơ.

Ban đầu, khi còn trẻ, trăng và nước ở Hàn là trăng dịu, nước trong, là hương thơm da thịt tỏa lên từ thân thể người con gái, là hương say nồng ấm của dục tình tự nhiên, như gió - mưa - trời - nước:

Trăng lên, nước lặng, tre la đà

Rơi bóng im trên đám cỏ hoa

Tiếng động sau vùng lau cỏ mọc

Tiếng ca chen lấn từ trong ra.

Tiếng ca ngắt - Cành lá rung rinh

Một nường con gái trông xinh xinh

Ống quần vo xắn lên đầu gối

Da thịt, trời ơi! trắng rợn mình

Cô gái ngây thơ nhìn xuống hồ

Nước trong nổi bật hình dung cô

Nụ cười dưới ấy và trên ấy

Không hẹn, đồng nhau nở lẳng lơ (Nụ cười, trong tập Gái quê)

Đây là bài thơ đầu tiên trong tập Gái quê, có thể coi là bài “thơ mới” đầu đời của Hàn. Thơ còn non, có vài chữ vụng, nhưng đã lộ đủ những yếu tố trăng, nước, nhạc, dục. Hàn đã thể hiện đầy đủ không gian của mình trong mấy câu thơ non trẻ, và đó cũng là bản chất thơ Hàn Mặc Tử: một vũ trụ luận mới.

Vũ trụ luận mới

Thơ Hàn không chịu nằm trong mặt bằng của trái đất mà luôn luôn tìm cách chiếm lĩnh không gian. Trong bài Nụ cười trên đây: trăng (trên trời), truyện trò với tre, nước, cỏ hoa (dưới đất), tiếng ca toát ra trong lau lách, tiếng ca ngắt đi, nhường cho tiếng lá rung động những lời thì thầm. Rồi người con gái bước ra ống quần xắn cao, gây rạo rực, nàng nhìn xuống hồ, soi cái lẳng lơ của mình trong đáy nước. Hàn đã choán tất cả không gian và lòng người trong khoảnh khắc thơ.

Và như thế qua bài thơ đầu đời, Hàn đã tạo ra một vũ trụ luận mới trong thơ: Những thực thể như trăng, nước, tre, cỏ, hoa, tiếng ca, thiếu nữ... chiếu nhau theo đường chéo, như ánh sáng xuyên, xoay đủ chiều, nói chuyện với nhau, hoà nhịp với nhau trong một bức tranh nổi mà các thực thể bay lên, đáp xuống, không ngừng, trong không gian thơm hương nhạc. Thơ Hàn là một vũ trụ hư ảo, khác hẳn những bức tranh bằng phẳng, chưa có nhạc, như trong những cảnh thơ mà ta thường thấy, như:

Cỏ non xanh rợn chân trời

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa (Kiều)

Nguyễn Du bày ra một cảnh đẹp tuyệt vời, nhưng là một cảnh phẳng, theo mặt bằng của trái đất và trong thơ chưa có âm thanh, chưa có nhạc.

Hoặc:

Một tối bầu trời đắm sắc mây,

Cây tìm nghiêng xuống nhánh hoa gầy,

Hoa nghiêng xuống cỏ trong khi cỏ

Nghiêng xuống làn rêu, một tối đầy (Với bàn tay ấy, Xuân Diệu).

Đây là một trong những câu thơ hay nhất của Xuân Diệu, nhưng Xuân Diệu cũng mới chỉ bày ra một cảnh trời nước, cỏ, cây, giao cảm nhau, chứ chưa thực hiện được sự giao cảm nội tâm trong cây cỏ, như Hàn Mặc Tử.

Nhờ những động từ: tìm, nghiêng xuống, mà cỏ cây của Xuân Diệu chuyển động, nhưng đó là những chuyển động chưa có âm thanh. Xuân Diệu mới chỉ tạo ra một cảnh lặng của đêm: Một tối bầu trời đắm sắc mây, cây tìm nghiêng xuống nhánh hoa gầy, hoa nghiêng xuống cỏ trong khi cỏ nghiêng xuống làn rêu một tối đầy.

Trong khi Hàn Mặc Tử tạo ra cả chuyển động lẫn âm thanh: Trăng lên, nước lặng, tre la đà rơi bóng im trên đám cỏ hoa. Tiếng động sau vùng lau cỏ mọc, tiếng ca chen lấn từ trong ra, tiếng ca ngắt- cành lá rung rinh... Là một giao hưởng âm thanh, trong những chuyển động xiên chéo, nhiều chiều: trăng lên, nước lặng, tre la đà, rơi bóng im, tiếng ca chen lấn, từ trong ra, tiếng ca ngắt, cành lá rung rinh, nụ cười, dưới ấy, trên ấy... mỗi chữ, mỗi câu, không chỗ nào là không di động, ngay cả những liên từ như dưới ấy và trên ấy.

So sánh một bài thơ đầu đời, còn non tay của Hàn Mặc Tử với một trong những bài thơ hay nhất của Xuân Diệu để thấy sự cách biệt sâu xa giữa hai nhà thơ.

Tình Quê là bài thơ thứ ba trong tập Gái quê, đã đạt sự hoàn mỹ trong vũ trụ luận mới: không gian, trời nước và tâm cảnh, hoà tan trong âm nhạc và chuyển động:

Trước sân anh thơ thẩn

Đăm đăm trông nhạn về

Mây chiều còn phiêu bạt

Lang thang trên đồi quê

Gió chiều quên dừng lại

Dòng nước quên trôi đi

Ngàn lau không tiếng nói

Lòng anh dường đê mê

Cách nhau ngàn vạn dặm

Nhớ chi đến trăng thề

Dầu ai không mong đợi

Dầu ai không lắng nghe

Tiếng buồn trong sương đục

Tiếng hờn trong lũy tre

Dưới trời thu man mác

Bàng bạc khắp sơn khê

Dầu ai trên bờ liễu

Dầu ai dưới cành lê

Với ngày xuân hờ hững

Cố quên tình phu thê

Trong khi nhìn mây nước

Lòng xuân cũng não nề (Tình quê, trong tập Gái quê)

Toàn bài là một bản nhạc mà âm thanh bay lên trong không gian mênh mông, trời nước giao hoà, kết nối những hình ảnh trùng trùng trong liên tưởng.

Những câu thơ trong Tình quê không dứt nhau ra được trong thế liên hoàn như trường hợp bài Người hàng xóm của Nguyễn Bính

Nhưng thơ Nguyễn Bính mở vào một cảnh thật trước mắt, có cô hàng xóm, có dậu mồng tơi, có con bướm bướm, bay ra bay vào. Còn thơ Hàn Mạc Tử mở ra một quang cảnh hư ảo, chỉ có trong tưởng tượng.

Bài thơ liên hoàn của Hàn Mặc Tử kết nối những hình ảnh hư ảo, trong một liên tưởng bất tận: bắt đầu đi từ hai hình ảnh tương đối rõ: trước sân anh thơ thẩn, đăm đăm trông nhạn về, đã gợi sự mông lung, bất định, thiên di, qua những chữ thơ thẩn, nhạn về... tiếp theo là những hình ảnh trùng trùng điệp điệp: Mây chiều còn phiêu bạt, lang thang trên đồi quê, gió chiều quên ngừng lại, dòng nước quên trôi đi... cho đến hết, tất cả đều lôi kéo ta đi, ngay đến những hình ảnh như gió chiều quên ngừng lại, như dòng nước quên trôi đi, cũng không cho ta nghỉ ngơi ngừng lại ở một chốn nào. Lời thơ trôi theo một điệu nhạc thầm, dù không đọc lên thành tiếng, chúng ta cũng vẫn nghe thấy, điệu nhạc thầm ẩn trong chữ ấy, lôi cuốn ta đi, bắt ta đọc (thầm) hết câu này sang câu khác, hết bài thơ lại muốn đọc lại, đó là sự quyến rũ huyền bí của âm thanh.

Hàn Mặc Tử ngay từ buổi đầu đã tạo một không gian âm nhạc và chuyển động mà vạn vật giao hoà, tạo ra một vũ trụ luận mới trong thơ. Tất cả những bài thơ hay của Hàn Mặc Tử như Đà Lạt trăng mờ, Mùa xuân chín, Huyền ảo, Đây thôn Vĩ dạ... đều có cấu trúc không gian hư ảo như thế. Hàn Mặc Tử đã đem tưởng tượng vào thơ mở ra một cõi hư ảo chưa từng có trong thơ Việt nam. Là nhà thơ đầu tiên đã hiện đại hóa thơ Việt nam

TK

[toan2324]

Gái quê
Xuân trẻ, xuân non, xuân lịch sự
Tôi đều nhận thấy trên môi em
Làn môi mong mỏng tươi như máu
Đã khiến môi tôi mấp máy thèm

Từ lúc tóc em bỏ trái đào
Tới chừng cặp má đỏ au au
Tôi đều nhận thấy trong con mắt
Một vẻ thơ ngây và ước ao

Lớn lên, em đã biết làm duyên
Mỗi lúc gặp tôi che nón nghiêng
Nghe nói ba em chưa chịu nhận
Cau trầu của khách láng giềng bên.

[toan2324]

Rướm máu
Ta muốn hồn trào ra đầu ngọn bút
Mỗi lời thơ đều dính não cân ta
Bao nét chữ quay cuồng như máu vọt
Như mê man chết điếng cả làn da.

Cứ để ta ngất ngư trong vũng huyết
Trải niềm đau trên mảnh giấy mong manh,
Đừng nắm lại nguồn thơ ta đang siết
Cả lòng ta trong mớ chữ rung rinh.

Ta đã ngậm hương trăng đầy lỗ miệng
Cho ngây người mê dại đến tâm can
Thét chòm sao hoảng rơi vào đáy giếng
Mà muôn năm rướm máu trong không gian.

[nhachoaloiviet]

Bác Fan của em cũng lại mê cả Hàn Mặc Tử,cũng thích thế giới ảo của ông giống em hả.
Em thì thấy giai đoạn đầu thơ Hàn thi sĩ tuy có nét độc đáo trong cách dùng từ ngữ nhưng ý tứ chưa có gì ghê gớm.Đến giai đoạn Hương Thơm Mật Đắng thì trong thơ ông xảy ra phản ứng hạt nhân - nguồn thơ tuôn trào mãnh liệt,có những câu thơ đột biến gien không ai có thể viết nổi.Lúc nhanh lúc chậm,chữ nghĩa như giáng long chưởng với 12 thành cônh lực phun ra tựa đòn thù,không thế lực nào ngăn chặn được. Tuy nhiên có những bài thơ không hoàn chỉnh về cấu trúc,có những câu cực hay nằm trong một bài thơ luộm thuộm.Có lẽ do sức khỏe và tinh thần không ổn định.
Do rất thích bài thơ Nhớ Thương của ông,em đã tìm hiểu được giai thoại liên qua đến bài thơ,xin gửi đến bác và các kỳ hữu đồng cảm:

...Cái chết của nàng cung nữ bất hạnh này, chỉ vì ước mơ được gần vua một lần, dù chết cũng can tâm. Đó là một cung nữ trẻ đẹp trong số mấy ngàn người trong Tam cung, Lục viện sống mòn mỏi không hề có mùa xuân thắm.

Cung nữ này, được nghe kể lại, xuất thân nhà nghèo, được tiến vào cung nhưng không có tiền lo lót cho nội giám, nên chỉ được quét dọn ở bên ngoài nội tẩm.

Một lần trông thấy vua Vua (Minh Mạng) một “Ngài Ngự” trẻ đẹp, đem lòng say đắm, mong mỏi được gần gũi một lần thôi, mà chết cũng chịu.

Vua Minh Mạng nổi tiếng hiếu sắc và hiếu sát tàn nhẫn hơn hết các vì vua Nguyễn triều, không kém Dương Quảng (Tuỳ Đế nước Trung Hoa).

Một hôm, người cung nữ đẹp mà vắn số này, không biết làm thế nào vào được long sàng, gặp lúc vua đang ngủ. Nhìn sững sờ một hồi, không cầm được nỗi ước mơ, rón rén hôn nhẹ má vua.

Vua giựt mình tỉnh dậy, nàng hoảng sợ vội vàng bỏ chạy. Còn chưa tỉnh, vua thét nội thị tìm bắt và đem chém. (Có người nói là vua la lên: thích khách). Minh Mạng độc ác nên luôn luôn sợ kẻ ám sát.

Cung nữ bị đem ra chém. Theo kể lại, nàng bị chém ngang lưng (yêu trảm) không khóc than, chỉ hướng về nội tẩm lạy mấy lạy rồi bình tĩnh thụ hình pháp.

Trong nội cung nghe nói đều gạt lệ thầm nhưng không ai dám hở môi.

Hàn Mặc Tử nghe câu chuyện bị xúc động mãnh liệt, anh có làm một bài thơ nhắc lại thảm kịch đó bằng một giọng tuy oán trách nhẹ nhàng nhưng không thiếu phần xót xa đau đớn...

Trong bài thơ này, Hàn Mặc Tử mượn cuộc đời cô quạnh khao khát yêu đương trong cung cấm, để diễn tả nỗi lòng người Cung nữ bất hạnh đã chết vì thương yêu Vua.

Các phi tần cung nữ trong Đại Nội, mỗi người một vẻ như bó hoa trăm sắc trăm hương (quần phương) tìm cách phô bày vẻ thướt tha kiều diễm, tươi mát để mong được Ngài ngự lưu ý.

Nhưng vua chúa (châu báu) vô tình bước qua đi, dẫm chân lên nỗi lòng buồn thảm của họ, tuy ân ái dịu dàng như tấm thảm nhưng, nhưng biết bao cay đắng xót xa.

"Ôi chao! Thánh thượng vô tâm quá."

Vậy thì ai là người đẹp nhất, có phúc được vua đoái hoài?

Ngoài kia bá tánh, đã có bao mùa xuân nên duyên thắm, mà sao nơi đây không hề biết mùa Xuân (yêu đương). Không có trăng không có nhạc, chỉ có Vua là ước mơ thầm lặng của mỗi người trong cuộc đời khép kín.

Người cung nữ nào đây đã phải trả Mùa Xuân bằng giá máu hồng. (Thiếp viết Xuân trên mảnh lụa hồng).

Nếu không biết câu chuyện thương tâm này trong thâm cung bưng bít thì bài thơ Nhớ Thương này là một trong những bài thơ kỳ lạ khó hiểu nhất từ xưa nay của Hàn Mặc Tử.





Nhớ Thương
Trầm ngán nghê bay trong lãnh cung
Xuân thơm bối rối ngọt vô cùng
Ôi chao, thánh thượng vô tâm quá
Lòng thiếp buồn như một tấm nhung!

Ở đây châu báu vô tri hết
Pho sách quần phương lộ ý nhiều!
Hãy tìm cho được hoa cung cấm
Xem thử tên hoa có mỹ miều

Ngoài kia xuân đã thắm duyên chưa ?
Trời ở trong đây chẳng có mùa
Không có niềm trăng và ý nhạc,
Có người cung nữ nhớ thương vua.

Đừng ai nhắc nhở đến xuân trong
Vô số là xuân chiếm mọi lòng
Mỗi người đều có xuân riêng cả
Thiếp viết xuân trên mảnh lụa hồng...

[Fansifan]

Bài nhớ thương nghe đau đớn lạ lùng ,Thơ Hàn có nhiều câu đọc không hiểu ,nhưng vẫn thấy hay .Tích xưa Quách Tấn (bạn thân Hàn mặc Tử ) thi nhân chuyên làm thơ theo lối cổ đường luật ,ông nổi tiếng với hai tập thơ Đọng bóng chiều và Mộng Ngân Sơn có lần hỏi Hàn mặc Tử ý nghĩa hai chữ Phượng Trì trong bài ...Marỉa ,linh hồn tôi ớn lạnh ...Hàn trả lời đó là cái ao của Tây Vuơng Mẫu ,Quách vốn giỏi Hán văn hơn Hàn nên nói ,ao Tây Vương Mẫu là Giao trì không phải Phượng trì ,Hàn lẩm bẩm Giao trì Giao trì ,rồi lắc đầu nói nghe không đuọc ,theo tôi vẫn phải là Phượng trì .Quách Tấn cuời xòa Phượng trì không có nghĩa gì cả mà đọc lên vẫn thấy hay ác liệt mới chết chứ! Hàn mặc Tử là thi nhân thần cảm vào bậc nhất thi ca việt nam .Khi trước đọc Điêu tàn của Chế lan Viên thấy hay ,sau lớn rồi đọc lại thấy chán ,Riêng Hàn Mặc Tử đọc lúc nào cũng thích

[cuoiconbo]

Cảm ơn bác fansifan về giai thoại thú vị này. Nói theo Nguyễn Huy Thiệp, thơ có thể chia thành 2 dạng: ngộ năng và trí năng. Thơ Hàn Mặc Tử, Bùi Giáng... có thể xếp vào dạng "ngộ năng", không cần đúng nhưng có nhiều câu thơ làm người đọc... lạnh sống lưng.

[Fansifan]

@ Bác cuoiconbo Bùi Giáng thì khó nói cho hết được thiên tài lung linh lạ thường của ông ,ngày mới bỏ sách vở ra chợ đời xoay sở tôi mê nhất hai câu
Giã từ giấc mộng điêu linh
Anh về buôn bán đời mình phôi pha
Cùng thời đó có Quách Thoại ,làm thơ không nhiều ,lại yểu mệnh ,tuy nhiên ông có bài này mà Bùi giáng khen là ...Tuyệt bút
Hoa Thuợc Duợc
Đứng im bên hàng dậu
Em nở nụ nhiệm mầu
Lặng nhìn em kinh ngạc
Ta lắng nghe em hát
Lời ca em thiên thâu
Ta sụp lạy cúi đầu
Bùi giáng ít khi khen thơ ai ,hoặc có thì cũng chỉ vài câu như Cao thị Vạn Giã có hai câu mà ông gọi là đạt mức Lô Hỏa Thuần Thanh
Mù sương phi cảng não nề
Thôi anh ở lại buồn về em mang
Mê cho tới độ ông lấy làm hai câu mở đầu cho tập khảo luận văn học Sương Bình Nguyên của mình

[toan2324]

Chửa gặp nhau mà đã biệt ly
Hồn anh theo dõi bóng em đi
Hồn anh sẽ nhập trong luồng gió
Lưu luyến bên em chẳng nói gì.

Thơ em cũng giống lòng em vậy
Là nghĩa thơm tho như ánh trăng
Mềm mại như lời tơ liễu rủ
Âm thầm trong ánh gió băn khoăn.

Anh đã ngâm và đã thuộc làu
Cả ngàn rung động bởi thương đau
Bởi vì mê mẩn, vì khoan khoái
Anh cắn lời thơ để máu trào

Lời thơ ngậm cứng không rền rĩ
Mà máu tim anh vọt láng lai
Thơ ở trong lòng reo chẳng ngớt
Tiếng vang tha thiết dội khắp nơi.

Em đã nghe qua em đã hay
Tình anh sao phải trúng mê say
Anh điên anh nói như người dại
Van lạy không gian xoá những ngày.

Những ngày đau khổ nhuộm buồn thiu
Những ngày mây lam cuốn dập dìu
Những mảnh nhạc vàng rơi lả tả
Những niềm run rẩy của đêm yêu

Anh đứng cách xa hàng thế giới
Lặng nhìn trong mộng miệng em cười
Em cười anh cũng cười theo nữa
Để nhắn hồn em đã tới nơi.

[Fansifan]

Hay quá Toan tôi thích những câu này
Những ngày đau khổ nhuộm buồn thiu
Những ngày mây lam cuốn dập dìu
Những mảnh nhạc vàng rơi lả tả
Những niềm run rẩy của đêm yêu

[toan2324]

Em lại thích nhất khổ cuối bác ạ
Anh đứng cách xa hàng thế giới
Lặng nhìn trong mộng miệng em cười
Em cười anh cũng cười theo nữa
Để nhắn hồn em đã tới nơi.
Càng đọc càng thấy thương cho HMT.

[Fansifan]

Sưu Tập


Thơ Hàn Mặc Tử đi từ trong sáng đến đau thương, bay lên thượng tầng của đớn đau chết chóc, cầu đấng linh thiêng cứu nạn, rồi sau cùng, trở lại trạng thái trong sáng nguyên sơ ban đầu như chưa bao giờ bợn gợn bởi những nỗi đau rã rời bệnh hoạn trần thế.

Trong hành trình ấy, Hàn đưa thi ca đi từ tuổi thơ đến tuổi dậy thì, thành niên với những say mê đắm đuối, rồi thơ mắc bạo bệnh và đi về cõi chết cùng Hàn. Nhưng ở những giây phút khắc nghiệt nhất, hoang loạn nhất, vẫn có hai Hàn, có hai thơ: một Hàn của mộng đẹp khi cơn đau lắng xuống và một Hàn của mộng dữ khi cơn đau dấy lên cực điểm. Một Hàn thổ huyết trong vũng máu và một Hàn trở lại bình an sau mỗi phong ba sóng bão. Hiền mộng và ác mộng, trong sáng đắm say và đau thương kinh hoàng gắn bó với nhau như hai mặt của một cuộc đời. Cũng là trăng, cùng trong khoảnh khắc, trăng của Hàn có những tâm độ cực kỳ khác nhau: trăng vừa là người yêu, là cõi mộng mà thoắt đấy, trăng đã trở thành yêu ma, thần chết.

Tập Gái quê với những bài như Nụ cười, Gái quê, Tiếng vang, Nắng tươi, Tình quê, Bẽn lẽn, Uống trăng,... phản ánh những trong sáng thơ của chàng trai hai mươi đầy sinh lực. Gái quê ra đời cuối năm 1936, bệnh phong đã phát, nhưng những bài thơ trong Gái quê, làm lúc Hàn chưa bị bệnh hoặc chưa thấy mình bị bệnh, chưa thấy đớn đau. Thơ Hàn Mặc Tử buổi đầu bay lên trong mối giao cảm giữa thiên nhiên và con người trong suốt như pha lê.

Đến tập Đau thương, tình thế đã khác. Thơ trong Đau thương được Hàn gọi là thơ điên. Đau thương là tập thơ hay nhất của Hàn và đã chịu nhiều cay đắng, bất hạnh, không thể in được lúc Hàn còn sống. Phải chăng vì chính những người được giao phó nhiệm vụ in thơ, đã nhìn thấy thiên tài của Hàn và không muốn thơ Hàn ra đời, để có thể cạnh tranh ngôi vị với thơ của họ trên thi đàn?

Sau những mê sảng tột đỉnh của đớn đau bệnh tật, sau những hấp hối của linh hồn trong Đau thương, Hàn trở về với yên tịnh băng trinh thủa đầu, nguyện cầu đức Mẹ Maria hằng cứu giúp, trong tập Xuân như ý. Tiếp đến Thượng thanh khí và Cẩm châu duyên, Hàn đã thoát khỏi nỗi đau thể xác, để đi đến một cõi khác, mà hạnh phúc trở lại, như chưa hề biết đớn đau, chưa biết thế nào là nhục thể bệnh hoạn.

Đau thương chia làm ba phần: Phần thứ nhất là Hương thơm gồm những bài thơ trong sáng, như Đà Lạt trăng mờ, Huyền ảo, Mùa xuân chín,... Phần thứ nhì: Mật đắng gồm những bài thơ buồn, tuyệt vọng như Những giọt lệ, Cuối thu, Hãy nhập hồn em, Muôn năm sầu thảm... và phần thứ ba: Máu cuồng và hồn điên, thể hiện những thác loạn, nguyệt huyết, chết đi sống lại của Hàn với những bài: Hồn là ai, Biển hồn ta, Sáng láng, Say trăng, Rượt trăng, Trăng tự tử, Chơi trên trăng, Rướm máu, Cô liêu, Trút linh hồn...

Đau thương là tác phẩm chính của Hàn Mặc Tử, và cũng là tác phẩm quan trọng nhất của thi ca Việt nam trong thế kỷ XX.


Trong thi ca Việt Nam, Hàn Mặc Tử là nhà thơ duy nhất có những câu thơ hay có thể vượt sự trác tuyệt của Nguyễn Du. Hàn Mặc Tử là một hồn thơ phức tạp, một hồn thơ đầy biến đổi, tương hợp và mâu thuẫn sống trong nhau, những hình thái ngôn từ, hình thái tư tưởng kết hợp giao hoà trong thơ Hàn để tạo thành một thế giới siêu hình, siêu ngôn ngữ, chưa từng có trong thơ Việt. Vì vậy, khi tìm hiểu Đau thương, chúng ta phải trở lại với những phạm trù chính đã kết nên thơ Hàn, đó là thơ và nhạc, nước và trăng.

Lần đầu tiên trong thơ Việt, Hàn Mặc Tử tạo ra một cõi thơ nhạc giao hưởng.

Nghiã là thơ Hàn có nhạc ở trong. Nhạc dưới tất cả mọi hình thức từ những tiếng nhạc say say gió xé rách lả tả của ánh trăng đến tiếng hổn hển của nước mây, đến tiếng gió rít tầng cao trăng ngã ngửa... Âm nhạc trong thơ Hàn là âm nhạc chảy ra từ thân xác thơ, mỗi hình ảnh là một cõi hư ảo thơ, hư ảo nhạc, mỗi chữ đã tẩm nhạc, tẩm hương trong mình, đó là thứ âm nhạc và hương thơm giao hoà trong nội tại thơ, là sự thành thân giữa Hàn và trăng, giữa Hàn và trời nước.

Cần phải phân biệt rõ âm nhạc nội tại trong thơ Hàn với âm nhạc hình thức của niêm luật bằng trắc trong thơ cổ điển, và âm nhạc phát ra từ nhịp điệu trong Thơ Mới. Ví dụ, Tiếng trúc tuyệt vời của Thế Lữ là bài thơ rất hay, có nhạc, nhưng nhạc của Thế Lữ nằm trong nhịp điệu mới (khác với âm luật cổ điển) và trong sự mô tả tiếng trúc, tiếng sáo:

Tiếng địch thổi đâu đây,

Cớ sao mà réo rắt?

Lơ lửng cao đưa tận lưng trời xanh ngắt,

Mây bay... gió quyến mây bay...

Tiếng vi vút như khuyên van, như dìu dặt,

Như hắt hiu cùng hơi gió heo may (Tiếng trúc tuyệt vời)

Ở đây, Thế Lữ mô tả tiếng nhạc, tiếng sáo bằng những vần thơ có âm điệu lạ, nhưng thơ Thế Lữ chưa len vào được nội tâm của tiếng trúc, tiếng địch. Bởi Thế Lữ chưa là nhạc, là thơ, Thế Lữ chưa nghe đưọc tiếng reo của đáy hồ, chưa nghe và thấy được tiếng vỡ của sao băng, chưa nghe được tiếng nước mây thầm thỉ với ai ngồi dưới trúc... như Hàn Mặc Tử.

Vì Hàn là nhạc:

Tôi nhập hồn tôi trong khúc hát

Để nhờ không khí đẩy lên trăng (Chơi trên trăng)

Với một “nền” nhạc như thế, thơ Hàn gồm hai thế giới trần gian và tiên cảnh, đi đôi: là cõi không và cõi có, song song. Thơ Hàn là thiên đường và địa ngục. Ở giữa hai tình thế tương phản cực điểm ấy, thơ Hàn luôn luôn có một thực thể vật chất nối kết, bắc cầu: đó là trăng và nước, hai yếu tố cơ bản, mà từ đó trí tưởng tượng của Hàn khởi đi để tạo thơ. Trăng và nước giao nhau, hoá thân trong nhau, đã là nhau: trăng, một tinh cầu đất đá, qua thuật luyện kim kỳ dị của Hàn, trở thành tinh cầu nước:

Nước hoá thành trăng, trăng ra nước,

Lụa là ướt đẫm cả trăng thơm

Người trăng ăn vận toàn trăng cả (Say trăng)

Vì vậy khi nói đến trăng trong thơ Hàn là phải tìm đến nước, bởi vì trăng và nước trong thơ Hàn gắn bó với nhau như hồn và xác của những giấc mơ.

Thời trong sáng, những bài thơ hay nhất của Hàn thường là những giấc mơ đẹp.

Đà Lạt là một bức tranh chỉ có trong mơ:

Đây phút thiêng liêng đã khởi đầu.

Trời mơ trong cảnh thật huyền mơ!

Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt

Như đón từ xa một ý thơ.

Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều,

Để nghe dưới đáy nước hồ reo,

Để nghe tơ liễu run trong gió,

Và để xem trời giải nghĩa yêu

Hàng thông lấp loáng đứng trong im

Cành lá in như đã lặng chìm.

Hư thực làm sao phân biệt được!

Sông Ngân hà nổi giữa màn đêm

Cả trời say nhuộm một màu trăng,

Và cả lòng tôi chẳng nói răng

Không một tiếng gì nghe động chạm

Dẫu là tiếng vỡ của sao băng ... (Đà Lạt trăng mờ)

Đà Lạt trăng mờ, mở vào một không gian ảo. Những yếu tố: trăng, nước hồ, sương nhạt, ý thơ, tơ liễu, hàng thông, Ngân hà, sao băng... hoà nhau trong một điệu nhạc đắm say, một luân vũ thần tiên, một sự trao thân kỳ bí, vô thường, vì không một cảnh quan hiện thực nào có thể như thế. Không ai nghe được tiếng tơ liễu run trong gió, không ai thấy được sự đắm đuối của trăng sao, không ai nghe được tiếng reo của đáy hồ, không ai nghe và thấy được tiếng vỡ của sao băng: một vũ trụ mới vừa xuất hiện mà không gian trời nước cao vút của Ngân hà và không gian sâu thẳm đầy bí mật của đáy hồ trong cõi vô chung vô thỉ, giao cảm, chuyện trò với nhau, tan loãng trong nhau như một bản giao hưởng thần tiên chưa bao giờ xẩy ra trên cõi thế. Một vũ trụ luận mới đã có ở đây trong thơ Hàn Mặc Tử. Vũ trụ luận này khác hẳn với vũ trụ luận trong thơ cổ điển, trong đó cái ta thường tự xoá trước đất trời, và trăng sao là những vật thể cố định, nhà thơ chiếu cái nhìn, chiếu tâm hồn mình vào, để mô tả trăng sao, trong khi ở vũ trụ luận mới này, trăng nguyên sơ chính là Hàn Mặc Tử.

Và cả nước nữa. Nước ẩn trong thơ Hàn như nhạc. Kể cả những bài thơ không nói đến nước, như bài Mùa xuân chín, mà nước vẫn đẫm trong thơ:

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng.

Sột soạt gió trêu tà áo biếc,

Trên giàn thiên lý- Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời

Bao cô thôn nữ hát trên đồi.

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi,

Hổn hển như lời của nước mây,

Thầm thỉ với ai ngồi dưới trúc

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín,

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng:

“- Chị ấy năm nay còn gánh thóc

“Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?...” (Mùa xuân chín)

Bài thơ chiếm trọn không gian từ trời xuống đất: Trong làn nắng ửng khói mơ tan / Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng. Rồi lại từ đất lên trời: Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời. Ở giữa hai đỉnh trời và đất, Hàn treo những cô gái: Bao cô thôn nữ hát trên đồi. Nhưng tiếng hát của họ không chỉ vang trên mặt đồi mà chúng bay lên thượng tầng khí quyển, choán toàn bộ không gian, khi cao vút khi thầm thì: Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi, hổn hển như lời của nước mây, thầm thỉ với ai ngồi dưới trúc.

Sự kỳ dị đến từ việc cả bài thơ không có «chủ đề» nước, nhưng nhờ ba câu: Trong làn nắng ửng khói mơ tan, sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời, hổn hển như lời của nước mây, mà bài thơ ngập nước, bởi những chữ: khói mơ, sóng cỏ, lời của nước mây, mà thơ hoà trong sóng nước lên tận đến mây xanh.

Hàn là nhà thơ của nước. Chất nguyên thủy tạo ra thơ Hàn là nước. Hàn không phải là nhà thơ của đất như Nguyễn Du, bởi Hàn không bận tâm đến những gì xẩy ra trên mặt đất, từ đời người, đến kiếp người, đến mộ phần, đến cõi âm, đến báo mộng ... như Nguyễn Du.

Tất cả những gì xẩy ra trên mặt đất Hàn đều bắn lên không trung. Hàn luôn luôn nối kết hai yếu tố trăng (trên trời) và nước (dưới đất) với nhau để tạo thành một khối, trong đó tất cả di chuyển theo chiều nổi của không gian chứ không theo mặt bằng của trái đất.

Rồi cả không gian cũng bị nhiễm bệnh cùng Hàn.

Trong suốt thời gian ngắn ngủi sống trên trần, Hàn mang hai không gian thơ trong lục phủ ngũ tạng: một không gian thổ huyết của bệnh tật, và một không gian trong suốt như pha lê của hạnh phúc. Nhưng đặc biệt nhất ở Hàn là sự quy hồi hạnh phúc.

Trong đoạn sống sau cùng, thơ Hàn đã rời tất cả những đau thương hệ lụy, Hàn lại trở về với không gian trong sáng xưa, bài Đây thôn Vỹ Dạ, làm mấy tháng trước khi mất:

Sao anh không về chơi thôn Vĩ?

Nhìn nắng hàng cau, nắng mới lên,

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền.

Gió theo lối gió, mây đường mây

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay...

Thuyền ai đậu bến Sông Trăng đó,

Có chở trăng về kịp tối nay?

Mơ khách đường xa khách đường xa,

Áo em trắng quá nhìn không ra...

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà?

Bao nhiêu đổi thay, bao nhiêu kinh hoàng đã đến với Hàn, từ Mùa xuân chín đến Đây thôn Vỹ Dạ, nhưng thơ vẫn ướp hương thơm, vẫn trong không gian thủa nào, nước vẫn ẩn trong thơ trong nhạc: Gió theo lối gió, mây đường mây. Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay... Thuyền ai đậu bến Sông Trăng đó, Có chở trăng về kịp tối nay? Một trong những người hiểu Hàn, thấu triệt âm nhạc của Hàn không phải là người phê bình, mà là một nhạc sĩ: Phạm Duy. Phạm Duy đã bắt được ý nhạc bay bổng và trong sáng của Hàn từ Tình quê, đến Đây thôn Vỹ Dạ, ông đã theo Hàn trong những không gian kinh dị của bệnh tật và bắt được hồn của Hàn trong Ave Maria. Trường ca Hàn Mặc Tử của Phạm Duy là một tuyệt tác.

Thơ Hàn bay lên thượng tầng khí quyển, đến cung Hằng, rồi dội xuống trần gian, chạm vùng trần trụi nhất của nhục thể. Thơ Hàn mang màu mơ hồ, huyền bí của trăng, một ánh trăng đục, là chất giao thoa giữa lỏng và đặc. Thơ Hàn chính là sữa trăng, là những say sưa vọng cuồng xác thịt nơi chàng trai mới lớn, đam mê nhục thể không dám nói, không dám làm trong đời sống, mà thể hiện trong thơ qua môi giới của gió, trăng:

Bóng nguyệt leo song rờ rẫm gối

Gió thu lọt cửa cọ mài chăn (Thức khuya)

Mới lớn lên trăng đã thẹn thò.

Thơm như tình ái của ni cô (Huyền ảo)

Những say mê đắm đuối, thèm muốn xác thịt nơi chàng trai nhút nhát, bẽn lẽn, cả thẹn, tìm chỗ cao nhất để giấu đi, cho mọi người đừng biết: gửi lên trăng. Vì thế mà thơ Hàn bay lên không gian, chứ không lắng xuống hay tản dài theo chiều đất. Ngay cả sau này, khi bệnh tật đớn đau đến ngất đi, ngày một đến gần cõi chết, thơ Hàn vẫn cứ phải bay lên. Nhờ cấu trúc không gian ấy mà Hàn đã tạo ra một quang cảnh không thể có được ngoài cõi mộng. Hàn đã là trăng trong Thức khuya để leo song vào cõi mộng với người yêu. Trăng trong Huyền ảo là trăng dậy thì, trăng mới lớn, trăng ao ước mê đắm nghĩ đến giây phút thần tiên. Trăng trong Bẽn lẽn là là đối tác tình yêu, là hiện thân xác thịt, là người thiếu nữ gợi cảm, là cám dỗ của trái cấm, nhưng tất cả vẫn chỉ có trong tưởng tượng, tình yêu xác thịt trong thơ Hàn là tưởng tượng:

Trăng nằm sóng soải trên cành liễu

Đợi gió đông về để lả lơi.

Hoa lá ngây tình không muốn động,

Lòng em hồi hộp, chị Hằng ơi!

Trong khóm vi lau rào rạt mãi:

Tiếng lòng ai nói? sao im đi?

Ô kìa, bóng nguyệt trần truồng tắm,

Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe...

Vô tình để gió hôn lên má,

Bẽn lẽn làm sao lúc nửa đêm...

Em sợ lang quân em biết được,

Nghi ngờ tới cái tiết trinh em (Bẽn lẽn)

Sự cám dỗ của xác thịt chỉ là tưởng tượng, cái tiết trinh của người phụ nữ trong thơ chính là cái trinh tiết của Hàn. Bởi Hàn cho đến chết, dường như vẫn là cậu trai tân. Hàn là vì sao lạ trên bầu trời đêm, thời gian sống quá ngắn không cho Hàn kịp nếm đủ vị đời. Ở Sài gòn khi còn khoẻ, bị bạn bè ép dẫn đến xóm bình khang, Hàn đã bỏ chạy, về nhà ốm đến phát sốt lên. Về Quy Nhơn, khi biết mình mắc bệnh, «người tình» đến thăm, Hàn nài nỉ nhờ em cùng ngồi tiếp khách.

Khi tất cả đều đã đi khỏi, cả người thân lẫn người tình, thơ Hàn vọng lên như những tiếng nấc của một niềm trinh bên kia cõi sống:

Thu héo nấc thành những tiếng khô

Một vì sao lạ mọc phương mô?

Người thơ chưa thấy ra đời nhỉ?

Trinh bạch ai chôn tận đáy mồ?

[nhachoaloiviet]

Cả Hai khổ của bác Fan và bạn toan 2342 em đều cực thích và nói chung bài Lưu Luyến là một trong vài bài thơ hoàn chỉnh nhất của ông. Vui lắm vì lâu lâu lại được nói chuyện HMT cùng các cao nhân. Các cao nhân có ai thích bài Chuỗi Cười không?

[toan2324]

Em thuộc dạng lởm khởm thôi, khi đọc thơ HMT chỉ cảm thấy hay thôi chứ không hiểu rõ ý tứ, câu từ như bác Fan được. Nên cao nhân thì chỉ có bác Fan thôi bác Fan nhỉ. Em mới theo dõi mục thơ văn này một thời gian ngắn nhưng có cảm giác bác như "tay ngất ngưởng" :).

[trung_cadan]

Cứ hãy làm thinh chớ nói nhiều

Để nghe dưới đáy nước hò reo

Để nghe tơ liễu run trong gió

Và để nghe trời giải nghĩa YÊU .

tất nhiên là của Hàn rồi , hi hi !!!

[Fansifan]

Cả Hai khổ của bác Fan và bạn toan 2342 em đều cực thích và nói chung bài Lưu Luyến là một trong vài bài thơ hoàn chỉnh nhất của ông. Vui lắm vì lâu lâu lại được nói chuyện HMT cùng các cao nhân. Các cao nhân có ai thích bài Chuỗi Cười không?

Bài chuỗi cuời giống như uống một thứ rượu lạ ,ngây ngất tới tê người

[Fansifan]

Em thuộc dạng lởm khởm thôi, khi đọc thơ HMT chỉ cảm thấy hay thôi chứ không hiểu rõ ý tứ, câu từ như bác Fan được. Nên cao nhân thì chỉ có bác Fan thôi bác Fan nhỉ. Em mới theo dõi mục thơ văn này một thời gian ngắn nhưng có cảm giác bác như "tay ngất ngưởng" :).

hehe lại quá lời rồi , tôi chỉ là kẻ ham chơi thôi

[toan2324]

Trời hỡi, bao giờ tôi chết đi?
Bao giờ tôi hết được yêu vì,
Bao giờ mặt nhật tan thành máu
Và khối lòng tôi cứng tựa si?

Họ đã xa rồi khôn níu lại,
Lòng thương chưa đã, mến chưa bưa...
Người đi, một nửa hồn tôi mất,
Một nửa hồn tôi bỗng dại khờ.

Tôi vẫn còn đây hay ở đâu?
Ai đem tôi bỏ dưới trời sâu?
Sao bông phượng nở trong màu huyết,
Nhỏ xuống lòng tôi những giọt châu?

[nhachoaloiviet]

Bác Fan nói đúng lắm thì phải.Từ trước em hỏi nhiều người đọc thơ Hàn ,chả mấy ai có ý kiến gì về bài Chuỗi Cười cả. Cá nhân em lại đánh giá rất cao bài này mặc dù không lý giải được rõ ràng trạng thái của nhà thơ khi viết,cũng không chắc chắn về tâm thần và cả một số từ ngữ. CHỉ biết rằng mình cảm nhận được sự lâng lâng bồng bềnh và xuất phàm ...Nó giống như lúc mê man của người bị tiêm Ketamine khi phẫu thuật-nửa tỉnh nửa mê.

[nhachoaloiviet]

... Mây bay lơ lửng trên dòng nước
Đưa tay vốc uống quên lạnh lùng
Ngả nghiêng đồi cao bọc trăng ngủ
Đầy mình lốm đốm ánh hào quang!

Làm gì có ai làm được những câu thơ thế này, nếu không là Hàn Mặc Tử.
Chắc chắn ông vươt qua thời đại của mình rất xa về độ ảo. Ảo quá ảo quá!

[Fansifan]

@nhachoa
Chuỗi cuòi là Thần cảm nhachoa à

[nhachoaloiviet]

Cảm ơn bác fansifan về giai thoại thú vị này. Nói theo Nguyễn Huy Thiệp, thơ có thể chia thành 2 dạng: ngộ năng và trí năng. Thơ Hàn Mặc Tử, Bùi Giáng... có thể xếp vào dạng "ngộ năng", không cần đúng nhưng có nhiều câu thơ làm người đọc... lạnh sống lưng.

Mình cũng đã xem qua cuốn sách của Nguyễn Huy Thiệp phân loại thơ Ngộ Năng và Trí năng...Thật lòng mà nói cũng rất khó mà phân biệt rõ ràng. Huy Thiệp viết lời tựa và lăng xê nhà thơ Đồng Đức Bốn. Khen ghê lắm,chê mà thành khen đó ,lợi hại !.
Đồng Đức Bốn có bài thơ thế này chắc nhiều người cũng đọc rùi:
Đang trưa ăn mày vào chùa
Sư ra cho một lá bùa rồi đi
Ăn mày chẳng biết làm chi
Lá bùa đút túi ,lại đi ăn mày

Đây mà gọi là thơ ư??? Không đời nào!!!!!

[nhachoaloiviet]

@nhachoa
Chuỗi cuòi là Thần cảm nhachoa à

Người bạn vong niên của tôi xin hãy nói thêm về thần cảm đi. Phải chăng đó là :phải -trải -qua -rồi mới hiểu được

[Fansifan]

Người bạn vong niên của tôi xin hãy nói thêm về thần cảm đi. Phải chăng đó là :phải -trải -qua -rồi mới hiểu được

Thần cảm nó là một tia chớp illumination nó là một cái nhìn thấu thị ,vuợt qua mọi tri thức ,có thể giao cảm tức khắc mà không qua sự từng trải
Thi nhân thần cảm ở Việt nam cực kì hiếm hoi Hàn mặc Tử là một ,ông bình thường sống khép kín ,đời có kinh nghiệm gì lớn đâu vậy mà làm những bài thơ tuởng chừng như đã chạm tới Sao Khuê
Hay như Vũ trọng Phụng ,ăn chơi có là mấy mà viết Số đỏ như là kẻ suốt đời ở chốn Bình Khang .Đó là ...Thần cảm

[nhachoaloiviet]

Bác Fan post một bài nào đó của Hàn thi sĩ mà bác thích và vài dòng cảm nghĩ được không.Em xem bác có giống em nhiều không hihi

[toan2324]

Nghệ hỡi Nghệ, muôn năm sầu thảm
Nhớ thương còn một nắm xương thôi
Thân tàn ma dại đi rồi
Rầu rầu nước mắt bời bời ruột gan

Nghe gió là ôm ngang lấy gió
Tưởng chừng như trong đó có hương
Của người mình nhớ mình thương
Nào hay gió tạt chả vương vấn gì

Nhớ lắm lúc như si như tỉnh
Nhớ làm sao bải hoải tay chân
Nhớ hàm răng, nhớ hàm răng
Mà ngày nào đó vẫn khăng khít nhiều

Dẫu đau đớn vì lời phụ rẫy
Như mà ta không lấy làm điều
Trăm năm vẫn một lòng yêu
Và còn yêu nữa rất nhiều em ơi.

[Fansifan]

Nhớ hàm răng, nhớ hàm răng
Mà ngày nào đó vẫn khăng khít nhiều

.

Ghê thật ! ít thấy ai dùng hình tượng này ,vừa đau xót lại vừa rờn rợn như vọng lên từ đáy mồ .Toan có lối trích thơ thật độc đáo,ra ngoài khuôn khổ thế gian thường tình .Phục lắm

[toan2324]

Các bác ở vào hoàn cảnh "nhìn người yêu đi lấy chồng" có thực lòng có thốt ra được mấy câu sau không nhỉ?
"Dẫu đau đớn vì lời phụ rẫy
Như mà ta không lấy làm điều
Trăm năm vẫn một lòng yêu
Và còn yêu nữa rất nhiều em ơi"

[toan2324]

Thu về nhuộm thắm nét hoàng hoa,
Sương đẫm trăng lồng bóng thướt tha.
Vẻ mặt khác chi người quốc sắc,
Trong đời tri kỷ chỉ riêng ta.

[nhachoaloiviet]

Các bác ở vào hoàn cảnh "nhìn người yêu đi lấy chồng" có thực lòng có thốt ra được mấy câu sau không nhỉ?
"Dẫu đau đớn vì lời phụ rẫy
Như mà ta không lấy làm điều
Trăm năm vẫn một lòng yêu
Và còn yêu nữa rất nhiều em ơi"

Đó là cảnh giới bạn ạ,mình nghĩ vậy.

[nhachoaloiviet]

Các bác các bạn có ai thích bài này không? Em thấy bài này rất tuyệt.Nhất là 3 câu cuối

Một Đêm Nói Chuyện Với Gái Quê



Tác giả: Hàn Mặc Tử

Chứa đầy hoa mộng trên trời cao
Đêm ấy không trăng mà có sao
Một tiếng vang xa, rơi xuống suối
Thì thầm trong gió ngàn phi lao .

Mình nắm tay ta hỏi mật thiết
Bước đời thi sĩ nhiều cay nghiệt
Hay đầy hương vị như rừng mai
Nhắm mắt ta vờ đường chẳng biết.

Vì nếu ta đây là trích tiên
Là hồn thi sĩ có lương duyên
Với bao gái đẹp trong nhân thế
Thì sống vô tâm chẳng biết phiền.

Ta có như ai thèm phú quý
Ngày đêm mơ ước điều xa xôi
Tuy không tư lự nhưng hồi hộp
Và biết làm thinh với ngọn đồi .

Ta thường giơ tay níu ngàn mây
Đi lại lang thang trên ngọn cây
Bởi ánh sáng trăng ngà đã yếu đuối
Sương lam thấm áo lạnh không hay .

Mỗi khi mưa ngớt cơn giông qua
Xắn áo ra vườn ta lượm hoa
Những cánh vô duyên theo gió rã
Vừa cười, vừa khóc ta chôn hoa .

Mình ơi, ta vốn khách đa tình
Nhưng mối tình ta toàn nhạt cả
Vì bao mỹ nữ, ta đều khinh.

[toan2324]

Tôi hằng muốn thấy người tôi yêu
Nhơ nhởn đồi thông lúc xế chiều
Để ngực phập phồng cho gió giỡn
Đưa tay hứng lấy tình thanh cao.

Tôi thích nép mình trong cánh cửa
Hé nhìn đáng điệu của người yêu
Bước đi ngượng nghịu trên đường cái
Mỗi lúc ngang qua trước mặt lều.

Có lần trông thấy người tôi yêu
Đôi má đỏ bừng, tôi chạy theo
Tìm lấy hương thừa trong nếp gió
Thờ ơ, làn gió thoảng bay vèo.

Có lần trông thấy người tôi yêu
Tôi lại giả vờ lên mặt kiêu
Như chẳng sá gì cô gái lịch
Xa rồi, hối hận, mới nhìn theo.

Tôi cũng trông thấy người tôi yêu
Ngồi cạnh suối trong cởi yếm đào
Len lén đưa tay vốc nước rửa
Trong khi cành trúc động và xao.

Tôi không muốn gặp người tôi yêu
Có lẽ vì tôi mắc cỡ nhiều
Sắc đẹp nõn nà hay quyến luyến
Làm tôi hoa mắt nói không đều.

[toan2324]

Đêm ấy lại đêm thức với Trăng
Mưa ngoài hiên lạnh ẩn dáng Hằng
Cô đơn! Ừ nhỉ, chừng quạnh quẽ
Đêm rất riêng mình – Một cõi quên!

Tôi trả cho tôi những ngại ngần
Trả người - đây nhé những phân vân
Cõi riêng lặng lẽ gài then kín
Ngoài ấy người vui với bụi trần.

Cơn gió lập Đông buốt lạnh lùng
Tư bề gom lại một cõi Không
Lặng nghe – Tôi nhé, nghe tôi khóc
Hiện hữu mà chi? Chỉ nghẹn lòng.

[PhiHuong]

Bài nhớ thương nghe đau đớn lạ lùng ,Thơ Hàn có nhiều câu đọc không hiểu ,nhưng vẫn thấy hay .Tích xưa Quách Tấn (bạn thân Hàn mặc Tử ) thi nhân chuyên làm thơ theo lối cổ đường luật ,ông nổi tiếng với hai tập thơ Đọng bóng chiều và Mộng Ngân Sơn có lần hỏi Hàn mặc Tử ý nghĩa hai chữ Phượng Trì trong bài ...Marỉa ,linh hồn tôi ớn lạnh ...Hàn trả lời đó là cái ao của Tây Vuơng Mẫu ,Quách vốn giỏi Hán văn hơn Hàn nên nói ,ao Tây Vương Mẫu là Giao trì không phải Phượng trì ,Hàn lẩm bẩm Giao trì Giao trì ,rồi lắc đầu nói nghe không đuọc ,theo tôi vẫn phải là Phượng trì .Quách Tấn cuời xòa Phượng trì không có nghĩa gì cả mà đọc lên vẫn thấy hay ác liệt mới chết chứ! Hàn mặc Tử là thi nhân thần cảm vào bậc nhất thi ca việt nam .Khi trước đọc Điêu tàn của Chế lan Viên thấy hay ,sau lớn rồi đọc lại thấy chán ,Riêng Hàn Mặc Tử đọc lúc nào cũng thích

Hàn Mặc Tử dùng từ Phượng trì, rất đúng và có ý nghĩa !.
Đó là biểu tượng khi nói về nơi tôn quí, thanh cao. ví dụ mấy câu thơ sau :

(trích Ngũ Ngôn Thi)
.....
Thi thư truyền gia bảo
Văn chương quán thế sư
Danh tiêu Long Hổ bảng
Thân đáo Phượng Hoàng trì
.....
giải nghĩa :
Thi thư là của báu gia truyền (giòng dõi thi thư)
Văn chương vào bậc thầy trùm đời !
Tên treo trên bảng Rồng, bảng Hổ
Thân đến tắm ở ao Phượng Hoàng.

[toan2324]

Tuồng đời lặng lẽ vẽ nên “phông”
Mới mọc râu trê, nó tưởng ông
Xừ ấy đóng vai cười vỡ bụng
Thằng kia lên mặt giận tràn hông
Khi xưa chạy giấy, nay tri huyện
Vừa mới bồi săm, đã hội đồng
Xuất xứ công danh nhiều lối thiệt
Ai đời mua tước dễ như không.
(Hàn Mặc Tử)

Tìm mãi mới thấy lại threat này, đọc lướt qua các threat xuất hiện trước lại thấy nhớ bác Fansifan. Năm hết, tết đến em xin chúc bác và gia đình năm mới mạnh khỏe!

[nhachoaloiviet]

Mấy bài mới này ở tập nào của hàn thi sĩ hả bạn mình chưa đuwocj xem

[Lão Khoai]

Toàn ơi bài này có phong vị Tú Xuơng nhiều hơn nhỉ ,ít khi thấy Hàn có chất hài huớc thế này

[toan2324]

Mấy bài mới này ở tập nào của hàn thi sĩ hả bạn mình chưa đuwocj xem

Đó là bài trong cuốn "Hàn Mặc Tử trong riêng tư" của Nguyễn Bá Tín bác ạ. Bác có thể xem quyển này ở đây
HMT_trong_rieng_tu_NBT.zip (http://www.mediafire.com/?787jn73m3ccophh)
Quyển này có đuôi là file .prc nên bác cần cài trình đọc nó tại đây:
Download.com.vn - big software hosting, software plaza, buy and sell software (http://www.download.com.vn/download/get-soft.aspx)

[toan2324]

Toàn ơi bài này có phong vị Tú Xuơng nhiều hơn nhỉ ,ít khi thấy Hàn có chất hài huớc thế này

Vâng, đây là bài Hàn Mặc Tử tả về đời sống ở Sài Gòn, lão ạ. (Thời Lão sống ở SG cs có như thế ko?)

[Lão Khoai]

Khà khà Toàn đúng là chuyên gia HMT ,trích nhiều bài thú thật tôi không biết .Thời tôi ở Sài gòn thì tuyệt ! Chỉ có một thời hoa niên thế mà dư âm rền tới tận già hehe

[toan2324]

Để cho hoa gió thì thào
Để cho mây nước nôn nao
Quên câu thương nhớ rồi sao
Em ơi thế nghĩa là sao

Khi hương thơm kề lỗ miệng
Khi tình mới chạm vào nhau
Em ơi thế nghĩa là sao
Trăng đang nằm trên sóng cỏ

Cỏ đùa trăng đến bên ao
Trăng lại đẫm mình xuống nước
Trăng nước đều lặng nhìn nhau...
Đôi ta bắt chước thì sao ?

[Lão Khoai]

Bài này giai điệu ngang ngang ,hương thơm mà lại kề lỗ miệng mời thấy ý tứ của Hàn có chỗ độc sáng khác người

[nhachoaloiviet]

Nếu như bài thơ này mà là của một thành viên trong TLKD sáng tác, chưa chắc người khen đã nhiều hơn người dị nghị. Các bác có nghĩ thế không???
Nhưng càng đọc em lại càng thấy nó ảo,nó kỳ lạ và bị cuốn hút vào cái môi trường thơ thơ của nó tạo ra. Có điều chắc nếu người đọc quá tỉnh táo,cũng khó mà nuốt trôi ngay được tứ thơ.
Lỗ miệng -như bác Khoai và anh em thấy là cách dùng từ duy nhất mà chưa ai dám dùng. Hương thơm tượng trưng cho thanh cao ,bỗng tụt hẳn xuống lỗ miệng(nghe rất phàm tục) và dễ bị liên tưởng. Có lẽ chắc thi sĩ có dụng ý chua chát ,cay đắng cho duyên phận của mình, mối lương duyên đẹp như mộng sắp kề thì bị căn bệnh ghê tởm phá đám...

Ps :hình như bài thơ này có cấu trúc 4-3-4-1 mới đúng bạn ơi

[Lão Khoai]

Nhachoa sành thơ lắm ,có nhiều điều tôi cũng muốn nói nhưng bạn đã nói hộ rồi

[nhachoaloiviet]

Em rất thích môi trường thơ của Hàn thi sĩ tạo ra,tuy rằng nhiều bài ông viết trong trạng thái gì đó,mà lắm lúc như bất cần,phá hỏng cả kiến trúc giống như say rượu chạy xe vậy,rất tổ lái đẹp mắt nhưng cũng rất ngổ ngáo đáng bực mình...
Bác cho em xin lại sdt nha,thanks bác.

[toan2324]

Ps :hình như bài thơ này có cấu trúc 4-3-4-1 mới đúng bạn ơi
Bạn nhachoa mà ngâm thơ chắc hay phải biết nhỉ? >:D<. Nói thật khi đọc thơ mình chỉ cảm thấy nó hay hay thôi, chứ không rõ cấu trúc hay vần điệu gì đâu.
Rất thích những lời bình của bạn :x

[nhachoaloiviet]

Bạn nhachoa mà ngâm thơ chắc hay phải biết nhỉ? >:D<. Nói thật khi đọc thơ mình chỉ cảm thấy nó hay hay thôi, chứ không rõ cấu trúc hay vần điệu gì đâu.
Rất thích những lời bình của bạn :x

Bài thơ này mình thích lâu rồi,là một trong những bài thơ mình thích của ông. Chỉ gọi là vài lời bộc lộ cảm nghĩ,đâu phải bình thơ gì đâu bạn,quá khen tui rồi hi.
Trong nghệ thuật mình cảm thấy có nhiều tác phẩm âm nhạc như John Lennon, Jim Morrisson...,hay ngay cả những bài hát của cố nhạc sỹ Trịnh Công Sơn như "Tình khúc Ơ bai", "Con Mắt còn lại"cũng chả hiểu tại sao nó hay mà cứ thấy nó hay. Có lẽ đó là cảnh giới thì phải .

[nhachoaloiviet]

Cô Liêu



Gió lùa ánh sáng vô trong bãi
Trăng ngậm đầy sông, chảy láng lai.
Buồm trắng phất-phơ như cuống lá
Lòng tôi bát-ngát rộng bằng hai.

Tôi ngồi dưới bến đợi nường Mơ,
Tiếng rú ban đêm rạn bóng mờ,
Tiếng rú hồn tôi xô vỡ sóng,
Rung tầng không-khí bạt vi-lô.

Ai đi lẳng-lặng trên làn nước,
Với lại ai ngồi khít cạnh tôi?
Mà sao ngậm kín thơ đầy miệng,
Không nói không rằng nín cả hơi?

Chao ôi! Ghê quá trong tư-tưởng,
Một vũng cô liêu cũ vạn đời!

[toan2324]

Hãy đón hồn anh

Dưới túp lều tranh, trên võng tre
Tứ bề cửa khép với phên che
Kép mền ủ kín toàn thân lại
Để thả hồn bay, gửi mộng về.

[nhachoaloiviet]

Ngủ Với Trăng
(Bài này mới là một bài hay của Hàn thi sĩ nè anh em)

Ta không nhấp rượu
Mà lòng ta say
Vì lòng nao nức muốn
Ghì lấy đám mây bay
Té ra ta vốn làm thi sĩ
Khát khao trăng gió mà không hay
Ta đi bắt nắng ngừng, nắng reo, nắng cháy
Trên sóng cành, sóng áo cô gì má đỏ hây hây
Ta rình nghe niềm ý bâng khuâng trong gió lảng
Với là hơi thở nồng nàn của tuổi thơ ngây
Gió nâng khúc hát lên cao vút
Vần thơ uốn éo lách từng mây
Ta hiểu ta rồi, trong một phút
Lời tình chơi vơi giữa sương bay
Tiếng vàng rơi xuống giếng
Trăng vàng ôm bờ ao
Gió vàng đang xao xuyến
Áo vàng bởi chị chưa chồng đã mặc đi đêm
Theo tôi đến suối xa miền
Cởi thơ, cởi mộng, cởi niềm yêu thương

Mây trôi lơ lửng trên giòng nước
Đôi tay vốc uống quên lạnh lùng
Ngả nghiêng đồi cao bọc trăng ngủ
Đầy mình lốm đốm những hào quang.

[PhiHuong]

Bạn nhachoa mà ngâm thơ chắc hay phải biết nhỉ? >:D<. Nói thật khi đọc thơ mình chỉ cảm thấy nó hay hay thôi, chứ không rõ cấu trúc hay vần điệu gì đâu.
Rất thích những lời bình của bạn :x

Hoa Hâm đại nhân độc bình chỉ hay một nửa thôi ! nếu được tương hội cùng Culu cái hay mới đầy đủ... hihi... Nói thật đấy, không đùa đâu. Mỗi khi xem Hoa Hâm và Culu bình giảng thơ văn, trong lòng cứ khoan khoái thế nào ấy ! :x

[nhachoaloiviet]

Hoa Hâm đại nhân độc bình chỉ hay một nửa thôi ! nếu được tương hội cùng Culu cái hay mới đầy đủ... hihi... Nói thật đấy, không đùa đâu. Mỗi khi xem Hoa Hâm và Culu bình giảng thơ văn, trong lòng cứ khoan khoái thế nào ấy ! :x

Nhưng mà nghe bác Hưởng nói mới thật là nửa tin nửa ngờ. Không biết bác khen hay là bác trách nữa ấy chứ.
Em nhỏ người, bác cứ gọi em là tiểu nhân cho vui hihi.

[PhiHuong]

Nhưng mà nghe bác Hưởng nói mới thật là nửa tin nửa ngờ. Không biết bác khen hay là bác trách nữa ấy chứ.
Em nhỏ người, bác cứ gọi em là tiểu nhân cho vui hihi.

hihi...yên tâm, chẳng có gì trách cả, còn gọi là tiểu nhân thì không được, Hoa Hâm là gàn sĩ của Tào Tháo ai dám gọi thế. Vả lại ngoại hiệu cũng phải phù hợp với tên nick chứ, ví như : Culu thì gọi là thiếu hiệp, chẳng nhẽ gọi là Culu lão nhân à ? ; Thượng tọa Cờ_Cơm thì gọi là Đại đức CỜ_ƠM_CƠM, chẵng nhẽ lại gọi là Thượng tọa Chờ_Cơm à ? ;
Hoặc như : Lão Khoai thì gọi là Kủ tiên sinh, chẳng nhẽ gọi là Kủ Khoai thì ai mà nghe được ! ...hihi ...
Còn việc bình thơ, phải tóm được cái ý đằng sau ngôn từ, lời lẽ khúc triết, bình dị, nhưng không kém phần ví von, bay bổng. Thỉnh thoảng khéo điểm thêm chút gia vị ngô nghê, khiến độc giả hiểu được nghĩa, tưởng được hình. Cho nên mới gọi là : nghe nó cứ khoái cả cái lỗ tai thế nào ấy ! ...hihi...
Nếu bình thơ mà quá cẩn trọng, nghiêm trang, không thêm mắm thêm muối gì, dẫu có đúng cũng chẳng ai thèm nghe !.
Tuy rằng Phihuong chủ ý tán dóc cho vui, nhưng bao hàm cả ý tán thưởng vậy! :x

[nhachoaloiviet]

Hoa Hâm có thể được coi là tên tiện nhân của lịch sử Tam Quốc dám bức vua thoái vị ,bán chúa cầu vinh >ngàn đời ô uế. Bác lại không dám gọi là tiểu nhân, đa lễ rồi!
Bác cho em cái danh hiệu nào mà không phải viết hoa là em vui nhất

[toan2324]

Thức khuya

Non sông bốn mặt ngủ mơ màng,
Thức chỉ mình ta dạ chẳng an.
Bóng nguyệt leo song sờ sẫm gối,
Gió thu lọt cửa cọ mài chăn.

Khóc giùm thân thế hoa rơi lệ,
Buồn giúp công danh dế dạo đàn.
Trở dậy nôm na vài điệu cũ,
Năm canh tâm sự vẫn chưa tàn.

[nhachoaloiviet]

Đà-lạt Trăng Mờ



Đây phút thiêng-liêng đã khởi đầu.
Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ!
Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt
Như đón từ xa một ý thơ.

Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều,
Để nghe dưới đáy nưới hò reo,
Để nghe tơ liễu rung trong gió,
Và để xem trời giải nghĩa yêu.

Hàng thông lấp-loáng đứng trong im
Cành lá in như đã lặng chìm.
Hư-thực làm sao phân-biệt được!
Sông Ngân-Hà nổi giữa màn đêm.

Cả trời say nhuộm một màu trăng,
Và cả lòng tôi chẳng nói rằng.
Không một tiếng gì nghe động-chạm,
Dẫu là tiếng vỡ của sao băng ...

[toan2324]

Say nắng

Mặt trời mai ấy đỏ ong
Nàng tiên hóng mát trên hòn cù lao
Mùi xiêm thơm tựa sen ngào
Áo xiêm: nhuộm nắng hồng đào chưa khô
Bỗng trong im lặng như tờ
Hương gì ngan ngát giả đò say sưa
Gió ơi lại đấy mà ngừa
Tôi đứng xa lắm xin chừa tôi đi
Hồn tôi mắc cỡ là vì
Không quen thưởng thức cái gì ngất ngây
Như là ánh sáng vàng lay
Như thơ sắp sửa phô bày yêu đương
Nơi đây mây gió chán chường
Ý gì tiên nữ đo lường tình tôi
Tôi toan hớp cả ánh trời
Tôi toan đớp cả miếng cười trong khe.

[Guava]

Hàn Mặc Tử có 2 cái gây chú ý nhất là : Liều và Giỏi nói dối :))
Liều : Ko ai ngon hơn nhà thơ này với câu thơ bất hủ " Ai mua trăng tôi bán trăng cho " =))
Giỏi : Thực sự cái giỏi này có 2 người, 1 là họ Hàn còn người kia là nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý . Nói qua cái sự giỏi của họ Hàn cũng như chủ đề và vào đầu của chủ topic đó là trí tưởng tưởng, hư ảo.
Họ Hàn cầm trên tay bức hình cô gái Huế với khuôn mặt chữ Điền đứng bên rặng liễu đã phán ngay " Đây thôn Vĩ dạ " lúc đó nhà thơ đâu đặt chân tới Vĩ dạ, cũng giống thế nhà nhạc sĩ Tý với bài hát đi cùng năm tháng " Đi mô rồi cũng nhớ về Hà Tĩnh " dù lúc đó chưa đến Hà Tĩnh.

Với tư duy khác lạ của một nhà thơ hiện đại, cùng với sức tiên cảm đặc biệt của một bậc thánh thi, trong những tháng năm ngắn ngủi của đời mình, Hàn Mặc Tử đã hóa giải được mối liên hệ thống nhất khăng khít giữa thi sĩ với vũ trụ vô thủy vô chung này.

"Một mai kia ở bên khe nước ngọc
Với sao sương anh nằm chết như trăng
Không tìm thấy nàng tiên mô đến khóc
Đến hôn anh và rửa vết thương tâm".