Bùi Giáng -Kính Vạn hoa

http://www.tienve.org/home/images/chandung-buigiang.jpg

Thơ về nắng sáng lừng bay
Gấp đi cánh phượng cho ngày rạng ra

Ông Hồ Dzếnh có mấy chục câu thơ tót vời mênh mông. Ông Nguyễn Du phải chịu đầu hàng vô điều kiện. Buổi tái hợp Kiều Kim, đáng lẽ Kim Trọng phải nói câu Hồ Dzếnh:
Người về ta mới nhớ ra
Yêu là thế ấy, mơ là thế thôi

Thật là ngậm ngùi. Yêu là thế ấy? - “Gặp nhau còn chút bấy nhiêu là tình.” Mơ là thế thôi? - “Mười lăm năm bấy nhiêu lần.”

Ông Hồ Dzếnh không nói thẳng ra. Ông nói thoang thoảng, thì câu thơ lại mở rộng mọi bình diện. Từ đó chẳng những câu thơ kia có thể là vịnh Kiều mà cũng có thể vịnh mọi nỗi đa đoan dâu biển khác, để dung hợp cõi đạo Đông Phương, từ cõi vô vi huyền đồng tới vô khả vô bất khả... vân vân.

Đọc xong Nam Hoa Kinh, ta có thể viết:
Đọc rồi ta mới thấy ra
Thị là thế ấy, phi là thế thôi

Lúc ông Khổng tán đồng Tăng Điểm, ta cũng viết:
Nói rồi ta mới nhớ ra
Ngôn là thế ấy, ngữ là thế thôi

Sau cuộc du hành khắp nước Tàu, trở về nước Lỗ, Khổng Tử ắt bảo môn đệ:
Đi rồi ta mới thấy ra
Du là thế ấy, hành là thế thôi

Làm thơ, in thơ xong, ta cũng ngậm ngùi:
Làm rồi ta mới thấy ra
Thơ là thế ấy, thẩn là thế thôi

Người lính đánh nhau xong một trận, nhìn chiến địa ngổn ngang ắt cũng thốt:
Đánh rồi ta mới thấy ra
Bom là thế ấy, đạn là thế thôi

Trong cuộc hội đàm, người ta cũng nghĩ:
Hội rồi ta mới thấy ra
Hoà là thế ấy, đàm là thế thôi

Học sinh đi thi một cuộc:
Thi rồi ta mới thấy ra
Đậu là thế ấy, hỏng là thế thôi

Cô giáo phạt học sinh hôm qua, hôm nay nghe tin đứa học sinh bị ô tô cán gãy chân, cô ngậm ngùi:
Phạt rồi ta mới thấy ra
Giáo là thế ấy, dục là thế thôi

Kẻ hấp hối:
Sống rồi ta mới thấy ra
Tử là thế ấy, sinh là thế thôi

Từ đó? - Thế thôi thế thì:
Cho tôi thoáng cảm mùi nhang
Hình dung xa vắng cung đàn rồi thôi.

(Trích từ Mùa thu trong thi ca,)