Bệnh cúm

Chào quý độc giả thân mến @};-

Hôm nay mình xin trình bày một chủ đề quá quen thuộc và gần gũi đối với tất cả mọi người, nhưng ít người trong chúng ta để ý tới cách phòng ngừa bệnh cúm.

Chúng ta phải có biện pháp phòng ngừa và cũng như cách thức gia tăng hệ miễn nhiễm chống lại sự xâm nhập của virus trước khi chúng tấn công vào các tế bào chủ (host cells).

I. Sơ lược về vi khuẩn cúm

Haemophilus Influenza virus là một dạng gram-negative sense, thuộc dòng họ Orthomyxoviridae.

H. Influenza được chia làm 3 loại A, B, và C. Tuy nhiên, loại A thường gây bệnh cho người và có khả năng đột biến cao hơn so với các loại khác.

Sự thay đổi cấu trúc và chức năng antigenic protein đã giúp chúng tấn công vào hệ miễn nhiễm của con người được hiệu quả hơn.

Hemagglutinin và neuraminidase (một định dạng của enzyme) là 2 cấu trúc lợi hại của virus dùng để gây hại cho tế bào chủ. Chúng làm cô lập sự hoạt động của kháng thể trên tế bào chủ. Hemagglutinin bám vào những tế bào biểu mô của đường hô hấp mà cho phép gây nhiễm trùng tế bào bị tấn công. Neuraminidase một dạng chất xúc tác enzyme dùng để phá vỡ lớp vỏ bọc và phát tán sự nhiễm trùng tới những tế bào biểu mô khác.

Chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về những dạng biến thể vào những dịp khác.

II. Cách thức tăng cường sức đề kháng

1. Nghỉ ngơi đầy đủ

- Giấc ngủ không những tăng hàm lượng growth hormone (một hormone giúp tăng trưởng cơ thể) mà còn giúp làm mạnh sự phát triển của những tế bào lymphocytes. Tế bào lymphocytes đóng vai trò bảo vệ thành trì khi có sự xâm nhập của những kháng nguyên từ môi trường bên ngoài tấn công các tế bào chủ (human host cells).

2. Không thức khuya

- Càng thức đêm nhiều, growth hormone level càng giảm, cortisol level càng tăng cao dẫn tới hậu quả làm rối loạn hệ thống nội tiết và làm giảm đi số lượng lymphocytes cần có để bảo vệ cơ thể.

3. Uống nước đầy đủ (nước lọc)

- Khi thân nhiệt tăng bởi do hậu quả của sốt gây ra, sẽ có 1 số lượng mồ hôi bị thất thoát, khi đó huyết áp sẽ bị mất quân bằng khiến tim đập nhanh.
- Việc nạp vào số lượng nước đầy đủ sẽ giúp cân bằng huyết áp cơ thể là điều cần thiết.
- Ngoài ra khi ta uống đủ số lượng nước (khuyên uống 2L/mỗi ngày) sẽ giúp cho thận thải bớt những chất dơ ra khỏi cơ thể, nó cũng là 1 liệu pháp khá tốt để phòng ngừa sạn thận.

4. Ăn uống đầy đủ

- Các loại rau xanh tươi sẽ cung cấp giàu số lượng Vitamin cần có cho cơ thể. Vitamin đóng vai trò như một cofactor trong việc kích hoạt các chức năng của hệ miễn nhiễm vì thế sẽ giúp immune system làm việc hiệu quả hơn.
- Các loại thực phẩm có nhiều chất đạm như thịt và cá cung cấp số lượng protein cần có để giúp immune system phát triển mau hơn.
- Bạn nên ăn mỗi lần một ít nhưng ăn nhiều lần hơn.
- Tránh nạp vào cơ thể một số lượng lớn thức ăn cùng 1 lúc vì như thế sẽ gây hại cho hệ thống tiêu hóa.

III. Cách thức làm giảm triệu chứng khi đau

1. Nước muối pha loãng và ấm

- Bạn có thể dùng nó để xoa dịu cơn đau họng (sore throat)
- Có thể dùng để súc miệng cũng tốt.

2. Tránh dùng aspirin cho trẻ em

- Việc dùng aspirin ở trẻ em sẽ dẫn tới hội chứng Reye's syndrome (xem phụ chú).

3. Nước chanh muối đường để ấm

- Cũng 1 phần giảm bớt chứng sore throat.

4. Xông mũi bằng nước ấm
- Giúp cho mũi được dễ chịu hơn.

5. Không nên dùng trụ sinh

- Trụ sinh không giúp làm cho cúm được mau hết. Trái lại còn làm suy yếu immune system.
- Phải dùng đúng thuốc mới có hiệu quả.

IV. Phòng ngừa cúm

Cúm thường chuyền từ người A sang người B khi người bệnh hắt hơi nhẩy mũi, khi rờ tay vào những nắm cửa ở các nơi công cộng (đây là ổ toàn virus trú ngụ). Khi virus chạy vào phế quản gây ra viêm phế quản.

Ta thường có thói quen rờ vào những vật dụng dơ bẩn song lại dụi vào mắt gây mắt đỏ (conjunctivitis).

1. Rửa tay trước và sau khi ăn

- Nên rửa tay cho kỹ, nhất là vào mùa cúm thì lại càng phải rửa kỹ hơn. Chùi chùi quẹt quẹt là không xong với nó đâu, hehe.

2. Không vứt đồ vệ sinh bừa bãi

- Việc vứt bỏ khăn chùi mũi bừa bãi sẽ gia tăng nguy cơ lây sang người khác.

3. Phải cẩn trọng

- Khi hắt hơi thì phải cố gắng dùng cánh tay (không phải lòng bàn tay đâu nhé), hay hoặc khăn mùi xoa để che miệng lại. Tại sao? Nếu bạn dùng bàn tay để che miệng lại lỡ bạn bắt tay với ai đó thì chỉ khổ cho họ mà thôi. Rốt cuộc đối phương và ta cùng rủ nhau dính chưởng cho vui.

4. Từ bỏ thói quen

- Thường ta hay có thói quen sờ mó vào vật gì song lại rờ vào mắt, mũi, miệng thế là dính bẫy của đối thủ rồi (cái này gọi là dính trap).
- Các hạt nước li ti của đờm bay trong không khí mắt thường ta không thể thấy được chúng vì thế nó có thể chui và ẩn nấp dưới nhiều hình thức phát tán. Ta cần cố gắng hạn chế tối đa khi tiếp xúc với những vật dơ bẩn, đặc biệt ở các nơi công cộng. Những nơi này vệ sinh cực kém. Là ổ của virus đấy.

5. Tránh tiếp xúc

- Không nên tiếp xúc quá gần và quá lâu với người đang bị dính chưởng. Nếu phải ăn cơm chung thì nên dùng riêng muỗng đũa nào chỉ dùng để gắp đồ ăn, muỗng nào dùng để múc canh, tất cả để riêng. Giả sử tôi đang mắc bệnh cúm và dùng muỗng để ăn cơm. Tôi lấy muỗng đó ngoặc vào đồ ăn chung với những người trong nhà...trong trường hợp này thì cả nhà cùng rủ nhau dính chưởng.
- Tránh dùng chung muỗng với người đã "dính chưởng".
- Nên thân thiện để tránh hiểu lầm ý của nhau.

6. Vật dụng cá nhân

- Các bàn phím computer là nơi tổ sư virus trú ẩn vì ít khi ta nghĩ tới việc lau chùi bàn phím computer hàng ngày. Cứ ngày nọ sang ngày kia ngoặc vào song lại cầm đồ ăn đút vào miệng. Thế là dính chấu thôi.

- Những vật dụng cá nhân ta nên để riêng phòng tránh sự lây nhiễm sang người thân.

V. Khi nào thì cần đi gặp thầy thuốc

Nếu bạn có dấu hiệu sốt cao, khó thở, và đau nhức mình mẩy quá nhiều. Đó là lúc bạn cần phải đi gặp thầy thuốc rồi đó. Bạn nên nhớ rằng bệnh cúm mà không chữa đàng hoàng đợi khi em nó bò lên não thì không xong với nó đâu. Có trường hợp còn bị hội chứng hô hấp cấp tính (acute respiratory distress syndrome) thì nguy to.

VI. Biến chứng bệnh cúm

- Pneumonia (viêm phổi)
- Viêm phế quản
- Viêm xoang mũi
- Viêm não (không thường xuyên thấy)
- Viêm phần trung của tai (otitis media)
- Reyes' s syndrome (do aspirin gây ra; thường thấy ở trẻ em)

VII. Thuốc ngửa cúm

1. Hib vaccine
- Loại này thường thay đổi hàng năm vì virus rất tinh khôn trong việc thay đổi cấu trúc di truyền để tránh kháng thể có khả năng nhận ra chúng. Chúng làm vậy để tránh bị "bắt bài".
- Các loại thuốc chích ngừa cần phải có tối thiểu 2 tuần mới có thể tạo ra kháng thể chống lại virus. Vì thế cần phải đi chích ngừa sớm.
- Ngoài ra cũng có loại thuốc hít nhưng loại này chỉ dùng cho những người mạnh khỏe và không dùng cho bà bầu.

VIII. Đối tượng nào nên chích ngừa

Theo cơ quan CDC (Centers for Disease Control) của HK khuyên những người từ 6 mon tuổi trở lên đều nên đi chích.
- Trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi
- Những phụ nữ sẽ có thai
- Những người từ 50 cái xuân xanh trở lên
- Những người đã và đang mắc bệnh kinh niên
- Những người thường xuyên tiếp xúc với người bệnh
- Những người là nhân viên Y Tế
- Tất cả những ai tuổi từ 6 tháng trở lên mà không bị dị ứng với thuốc chích ngừa và không dị ứng với trứng.

IX. Thuốc trị cúm

1. Tamiflu (oseltamivir)
2. Relenza (zanamivir)

- Hai loại này cần phải có toa mới mua được. Ở VN chắc mua thoải mái...hihi.
- Thuốc này cần phải dùng trong 5 ngày hoặc lâu hơn.
- Thuốc Tamiflu cần phải được bắt đầu trong vòng 2 ngày kể từ khi tiếp xúc với người bệnh.

Phụ chú:

Reye's syndrome:

Là một hội chứng gây thương tổn tới chức năng của gan và não, thường xảy ra ở trẻ em khi dùng aspirin để giảm sốt. Đây là cấm kỵ.
Người mắc bệnh thường có những dấu hiệu và chịu chứng như: nổi rash, ói mửa, sưng não, sốt cao, thở nhanh, hôn mê và một số chịu chứng khác.

Đối với trẻ em thì không nên dùng aspirin để tránh hội chứng Reye kể trên.