Những mặt tích cực & tiêu cực của thuốc Aspirin
Chào quý thành viên @};-
Gởi bác KT, cùng toàn thể quý thành viên bài viết tiếp theo nói về công dụng của thuốc Aspirin và cũng như những điều cần biết khi dùng thuốc này.
Thuốc Aspirin nhằm giảm đau, chống viêm, và chống sốt. Nó được xếp cùng 1 nhóm của NSAIDs (i.e ibuprofen, naproxen, etc), nhưng chỉ khác ở cơ chế hoạt động. Đối với những ai không có tiền sử bệnh lý peptic ulcer (duodenal ulcer, gastric ulcer), hay hoặc gastrointestinal bleeding thì có thể dùng Aspirin được. Tuy nhiên, khi người bệnh có tình trạng bị lở loét bao tử thì sẽ được cho những loại thuốc giảm đau khác như ibuprofen, hay hoặc những dạng NSAIDs khác. Xét về khả năng giảm đau thì thuốc Aspirin có tác dụng kém hơn ibuprofen nhiều, nhưng bù lại ibuprofen không có tác dụng chống viêm, cho dù có đi nữa thì cũng kém hơn thuốc Aspirin. Mỗi loại đều có những ưu điểm nhất định của nó. Lấy một ví dụ: Nếu bạn đang đau răng thì ibuprofen có tác dụng giảm đau mau hơn Aspirin. Ibuprofen có tác dụng giảm đau nói chung. Thường thì các nha sĩ và bác sĩ hay cho ibuprofen để giảm đau trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu người bệnh có tình trạng đau nhức + viêm và mưng mủ…thì trong trường hợp này bác sĩ sẽ cho thêm trụ sinh và ibuprofen đi kèm, tùy trường hợp mà có phương pháp xử lý khác nhau.
Với chức năng của prostaglandin, một thành phần của lipids mà được tạo ra từ Fatty Acids, qua việc ức chế của COX1 và COX2, chúng làm giảm sốt khá đáng kể. Nếu so với tylenol (cũng làm giảm sốt), nhưng khả năng chống viêm của Aspirin có phần khá hơn. Tuy nhiên, Hiệp Hội Y Khoa Nhi Đồng của Hoa Kỳ cũng khuyến cáo các Y Sĩ nên tránh việc sử dụng thuốc Aspirin nhằm trị sốt cho trẻ em vì nguy cơ mắc phải hội chứng Reye’s syndrome (có hiện tượng nổi rash, ói mửa, làm hại gan, sưng não, có trẻ bị vàng da, nhưng cũng có đứa không bị vàng da).
Có một điều bạn cần lưu ý rằng nếu bạn dị ứng với ibuprofen thì không nên dùng Aspirin thay thế vì chúng cùng 1 nhóm với nhau, nhưng chỉ khác mechanism of action mà thôi. Nếu người sử dụng thuốc Aspirin với một liều lớn (high dose) thì dễ gây ra tình trạng hủy hoại các hồng huyết cầu dẫn tới hemolytic anemia (thiếu máu). Đối với những bệnh nhân đang có những vấn đề về bệnh thận (thận suy, thận yếu) và gout (bệnh thống phong) thì không nên dùng thuốc Aspirin. Tại sao vậy?
Giải thích: Prostaglandins giúp làm dãn nở afferent arteriole nhằm gia tăng GFR (glomerular filtration rate) và tăng RPF (renal blood flow) ở một điều kiện bình thường. Chính nhờ khả năng hoạt động của Prostaglandin mà giúp cho thận có khả năng gạn lọc máu và bài tiết ra các chất thải một cách thuận tiện hơn, đồng thời gia tăng lưu lượng máu ở thận. Khi thuốc Aspirin đi vào, chúng sẽ ức chế chức năng của Prostaglandin tại afferent arteriole làm giảm lưu lượng máu cung cấp cho thận (giảm RBF), đồng thời cũng làm giảm đi GFR tạo ra tình trạng tubular necrosis, interstitial nephritis và suy thận cấp tính (acute renal failure). Vì thế đối với những bệnh nhân bị yếu thận, thận suy và gout thì không nên sử dụng aspirin nếu không được sự chấp thuận của Y Sĩ. Ngoài ra những bệnh nhân đang uống Coumadin + Aspirin thì càng gia tăng nguy cơ xuất huyết đường ruột (Gastrointestinal bleeđing). Khi dùng aspirin với liều lượng cao trong một thời gian dài sẽ dễ mắc nguy cơ thiếu chất sắt (Iron deficiency anemia).
Ngoài ra khi dùng Aspirin, bạn cũng nên biết rằng thuốc Aspirin khi dùng chung với các chất cồn alcohol cũng gia tăng nguy cơ GI bleeding, đặc biệt đối với người có tình trạng loãng máu. Khi Aspirin được dùng chung với các thuốc trị tiểu đường như tolbutamide và chlorpropamide thì hiệu quả của thuốc trị tiểu đường cũng bị kém đi đôi chút.
Với chức năng antiplatelet (chống đông) của Aspirin cũng giúp ngăn ngừa sự cố đông máu. Chính vì lý do này chúng làm giảm nguy cơ tai biến mạch máu não (stroke), và heart attack một cách khá hiệu qủa. Với liều lượng 81 mg (baby dose) hàng ngày cũng đủ giúp ngăn ngừa nhiều biến chứng của tim mạch.
Ngoài ra Aspirin cũng giúp ngăn ngừa và làm giảm bớt nguy cơ tử vong ở những bệnh nhân ung thư ruột (colorectal cancer) như tôi đã trình bày từ bài viết kỳ trước. Bài viết đó đã được đăng trên tạp chí Y Khoa Hoa Kỳ, New England Journal of Medicine (tạp chí dành riêng cho Y Sĩ, và sinh viên Y Khoa).
Các cuộc nghiên cứu cũng cho thấy rằng với liều lượng baby dose được dùng hàng ngày của Aspirin cũng giúp cải tiến khả năng nhận thức và cũng như trí nhớ cho bệnh nhân. Một cuộc nghiên cứu gồm hơn 600 người tham dự và có bệnh về tim mạch, trong đó được chia làm 2 nhóm. Nhóm dùng thuốc Asprin với liều lượng baby dose và nhóm không dùng thuốc Aspirin. Hai nhóm được theo dõi trong khoảng thời gian 5 năm. Các nhà khoa học để ý thấy rằng nhóm dùng thuốc Aspirin để ngừa biến chứng của tim mạch có chỉ số điểm Mini Mental State Exam (kiểm tra khả năng nhận thức) cao hơn là nhóm không dùng thuốc Aspirin. Một điều khá lý thú rằng thuốc Aspirin lại có hiệu quả khả quan đối với phụ nữ, trong khi đó thì nam giới không thấy có sự cải tiến gì đáng kể.
Các bạn nên biết rằng Aspirin không có khả năng chữa bệnh Alzheimer đâu nhé. Nó chỉ đơn giản là có lợi đối với những người bị dementia mà thôi. Điều này muốn nói rằng liều lượng thấp (baby dose) của Aspirin không có nghĩa là trị được bệnh Alzheimer. Nếu không cần thiết phải uống Aspirin thì đừng nên tự tiện uống truớc. Ta chỉ dùng Aspirin khi và chỉ khi cần thiết mà thôi.
Lịch sử cũng đã cho thấy rằng đức chúa Giêsu, đức Phật và các vĩ nhân như Albert Einstein, Leonard Da Vinci, thánh Gandhi, Pythagore, etc…đều là những người thích “ăn chay” và họ cũng đã có được một sức khỏe tốt. Chính vì ăn chay cho nên cơ thể ít bị những biến chứng về tim mạch và bệnh lú lẫn. Chính vì ăn thịt và tiêu thụ nhiều các chất béo cho nên làm nghẹt các thành động mạch ở tim gây ra đột qụy. Một khi tim bị trụy, máu sẽ khó bơm được lên não, hoặc máu ở trên não bị đóng cục, sẽ dẫn tới tình trạng bị tai biến mạch máu não.
Chẳng có một linh đơn diệu thuốc nào bằng áp dụng phương pháp ăn uống thanh đạm, tập thể dục đều đặn và thường xuyên. Giới hạn các chất cồn (uống ít thôi), không thưốc lá và cũng như gái gú thì sợ gì không có sức khỏe tốt.
Tuy nhiên, mỗi bữa ăn một ly rượu vang đỏ sẽ giúp cải tiến tình trạng tim mạch rất tốt. Vì trong trái nho, các hột nho có khả năng chống oxidation rất cao. Chúng không những có lợi đối với người có bệnh tim, mà còn giúp giảm bớt nguy cơ ung thư với chức năng anti-oxidation. Mình nói là rượu nho, chứ không phải rượu nào cũng có khả năng trên đâu nha, hehe. Còn nữa, khi ăn nho, bạn nên cố gắng ăn luôn cả hột nho. Chính hột nho mới có khả năng anti-oxidation.
Vậy muốn có được sức khỏe tốt cho chính bản thân mình thì ta nên tập ăn uống sao cho lành mạnh ngay từ khi còn trẻ tuổi. Đợi tới khi gần đất xa trời mới lo ăn uống cẩn thận thì đã quá muộn.
Chúc các thành viên sức khỏe khang an và mạnh giỏi.
