Cao cờ cứu chị

Hai chị em nhà kia nổi tiếng cao cờ xinh đẹp, giỏi chữ và cả 2 đều là những kỳ thủ. Mấy lần xứ mở hội đấu cờ người, không cô chị thì cô em, lần nào giải nhất cũng về nhà ấy. Tiếng tăm của 2 chị em không ai trong vùng không biết.

Tiếng đồn đến tai viên quan vừa được bổ về nhậm chức. Viên quan này tiếng mạo nho nhã, thông kim bác cổ và cũng khá đa tình. Sau tết, viên quan bèn mở một chuyến vi hành, tiện thể ghé thăm hội đấu cờ người, nhưng thực chất là muốn tận mắt chứng kiến kỳ tài của hai chị em nhà nọ.

Lẫn vào đám đông, viên quan chăm chú theo dõi cuộc đấu ăn giải lớn của cô chị với một vua cờ tướng khăn gói từ Nghệ An ra. Vốn rất cao cờ viên quan kinh ngạc trước lối chơi cực kỳ sắc sảo, táo bạo nhưng kín cạnh của cô chị. Nàng học cờ từ hồi nào mà tinh diệu đến vậy. Nàng cử dụng con mã mới ma quái làm sao. Rốt cuộc, ông vua cờ rơi vào thế "thất tinh" và chỉ sau vài nước nhảy ngựa đối phương đành bó giáo nhận "giải nhì". Vừa thán phục, vừa bị mê hoặc bởi sắc đẹp của cô chị, viên quan theo gót nàng đến tận nhà.
Hai chị em tiếp rước viên quan rất là đúng lễ nghĩa và vô cùng đoan trang. Lời vàng, ý ngọc thật kím kẽ kiến viên quan nọ đành phải nói thẳng ý định của mình. Ông đặt vấn đề muốn cưới cô chị làm vợ.

Vốn là con một nhà nho nghèo nhưng lánh tục, cô chị rất nhớ lời cha: "Quan lại thời buổi nào cũng ít nhiều lòng lang dạ sói. Các bậc ích quân trạch dân thường bị xúc xiểm, lui về nơi thôn dã cả. Khi lũ nịnh thần đông như kiến cỏ thì lòng ngay thẳng trung thực mà được tại vị là rất khó". Xét thế nên cô chị một mực từ chối.

- Em là gái nhà quê, trăm sự vụng về không dám làm bận lòng các bậc đại nhân. Vả, lòng này đã trót mang nặng lời ước hẹn... không nỡ để trầu cau nhà người ta khó nhọc.

Viên quan biết tâm sự của người đẹp mà bịa ra câu chuyện ước hẹn vớ vẩn kia, cố mở lòng mình để nàng thấu cho mà không được. Cuối cùng, viên quan thách cờ:

- Tôi biết mình là kẻ mọn, học được vài nước lên ngựa xuống xe đã muốn khoe tài, chỉ là múa rìu qua mắt thọe, đem một chọi lại trăm ngàn. Nhưng nếu trời thương, thấu tỏ, thắng được mỹ nhân thì xin được nàng cúi đầu đi thẳng không dám khua môi múa mép làm bẩn tai người khác.

Cô chị có phần chủ quan, tin vào tài cờ của mình, vừa nể tình kẻ làm quan mà biết đến lẽ lịch duyệt mà nhận lời.

Ngày lành tháng tốt đã tới, đích thân viên quan tự đến một mình. Hai chị em tiếp trầu nước rất trịnh trọng thị rồi cô em lui vào buồng để chị và viên quan đối cờ.

Hai bên nhường nhau cầm quân rất lâu rồi cô chị mới chịu nhận đi trước.

Thế cờ nghiêng ngả, tài cờ một chín một mười kiến cả hai đều toát mồ hôi. Viên quan có lối đánh "tứ chi" rất độc và hiểm. Cô chị tuy nước sắc như dao vẫn không sao dứt điểm được đối phương. Khi bóng nắng đã quá đỉnh đầu thì cờ sắp tàn và cô chị sợ hãi nhận ra thế thua đang hiện rõ. Viên quan vẫn tỉnh khô, không hề chủ quan nhưng cũng không hề nao núng. Thắng được nàng là cả một diễm phúc lớn. Ngược lại, với cô chị, nếu thua viên quan nàng không thể rút lời. Cả hai đều có những lý do để không lùi bước.

Bấy giờ cô em đang nằm đọc sách. Chợt thấy bên ngoài ắng lặng và hình như có tiếng thở dài rất nhẹ của cô chị, bèn ghé mắt qua lỗ vách nhìn ra. Cô em toát mồ hôi lo cho chị sắp phải làm vợ một viên quan mà mình chỉ kính chứ không yêu. Mà như thế thì khổ vô chừng. Thế thua thắng đã lệch hẳn, rõ lắm mất rồi. Chợt cô em nhìn ra chỗ chết của viên quan nếu cô chị biết đi hai nước độc. Trở lại cỗ cũ, cô em vờ sốt ruột nói vóng ra:

- Chị ơi, nếu chẳng may thua quan lớn thì cũng được xênh xang, lên xe xuống ngựa, làm gì mà cẩn thận quá thế.

Cô chị đang rối bời gan ruột, nghe cô em trách vậy thì thót tim vì vui sướng. Đúng là chỉ lên xe và hạ ngựa là đối phương vào thế tắc tử, có đế thích sống lại cũng không giải được. Vờ tỏ ra thất vọng, cô chị đáp:

- Quan lớn chỉ đùa chị tí thôi nên thả cho thắng chứ cờ quan lớn ai dám địch.

Miệng nói tay nhặt quân xe tiến lên mấy bước. Đến khi cô chị rút mã thì tới lượt quan lớn toát mồ hôi. Người cao cờ là phải biết mình thua, bèn chắp tay vái địch thủ.

Tuy thế cô chị vẫn một điều lễ phép:

- Nước đi của ông thật đáng sợ. Ông thương em không nỡ để em mang tiếng bội ước mà hạ tay đó thôi, ơn ấy em xin ghi tạc.

Viên quan im lặng ra về, vừa đau đớn, vừa xấu hổ nhưng cũng vừa kinh sợ. Về sau viên quan này rũ áo về quê, làm rất nhiều việc phúc đức.

(Trần Công Nguyên sưu tầm)