Làng huấn luyện chim ưng của người Mãn Châu
Xuất hiện từ đời nhà Thanh, tục huấn luyện chim ưng là một trong những truyền thống đặc sắc, thể hiện sự dũng cảm và khả năng chinh phục thiên nhiên của tộc người Mãn Châu.
Một chấm đen xuất hiện từ phía xa trên bầu trời bình minh, lớn dần rồi vụt về phía những ngọn núi phủ băng tuyết trắng xóa phía chân trời. Một tiếng còi chói tai vang lên trong tiếng gió rít. Con chim ưng to lớn ngay lập tức quay trở về, đậu gọn trên cánh tay của Mingzhe Zhao, “vua chim ưng” của làng Ying Tun.
Ở tỉnh Cát Lâm này, có một cộng đồng nhỏ dân cư sinh sống trong vùng nông thôn Ying Tun – hay còn được biết đến với tên gọi “Làng chim ưng” – là nơi mà người đàn ông 55 tuổi tên Zhao, cũng như rất nhiều tổ tiên của ông, đã dành trọn cả đời để huấn luyện loài chim ưng hung dữ.
Cát Lâm là một trong những tỉnh hẻo lánh nhất ở Trung Quốc. Vùng đất này nằm sâu về hướng Đông Bắc, bao xung quanh là đường biên giới tiếp giáp với Bắc Triều Tiên và Nga. Đây là nơi cư ngụ của người dân tộc Mãn Châu, những người đang từng ngày cố gắng duy trì những phong tục truyền thống cổ xưa để bảo tồn văn hóa của riêng họ.
Trong nền văn hóa đặc sắc mà người dân Mãn Châu đang ra sức gìn giữ, huấn luyện chim ưng là một nét đặc trưng riêng biệt, có từ thời nhà Thanh (1644 – 1911), một kỉ nguyên mà người Mãn Châu thống trị cả đất nước Trung Hoa rộng lớn.
Cũng giống như săn bắn và đua ngựa, nuôi chim ưng – một hình thức giải trí của giới hoàng tộc lúc bấy giờ - là một truyền thống được ngưỡng mộ, cũng là bằng chứng cho thấy sự dũng cảm và khả năng chinh phục thiên nhiên của người Mãn Châu, mà chủ yếu là người làng Ying Tun, nơi hiện nay chỉ còn khoảng 300 hộ dân cư.
Chuanxin Jia, một nhiếp ảnh gia và biên tập của một tờ tạp chí tiếng Trung mang tên “Jilin Pictorial”, đã có rất nhiều chuyến viếng thăm Làng chim ưng và chụp lại những thước hình tuyệt đẹp ở nơi đây.
“Huấn luyện chim ưng có thể giúp săn được từ 10 tới 20 con chim trĩ mỗi ngày, mang về thu nhập tương đương 24 USD cho người dân nơi đây”, Jia nói. “Số tiền này được coi là khoản kiếm thêm cho các hộ gia đình trong vùng”.
Tuy nhiên, trên thực tế, những người theo nghiệp huấn luyện chim ưng không phải vì tiền. Ở làng Ying Tun, họ được gọi là “Yingbashi” (có nghĩa là “bậc thầy chim ưng”), những người này thường mang một sợi dây tình cảm gắn kết rất đặc biệt với những con chim ưng của mình.
Làm thế nào để huấn luyện chim ưng?
Chim ưng được biết đến như là loài động vật “ngỗ nghịch” bậc nhất, theo Jia cho biết, điều này làm cho quá trình huấn luyện vô cùng khó khăn và thường đi kèm những sự trừng phạt rất mạnh tay.
Sau khi bắt một con chim ưng từ vùng rừng núi, người đàn ông sẽ phải tự cô lập vài ngày cùng với nó để có thể tiến hành thuần hóa. “Đó thực sự là một trận chiến của sức mạnh ý chí”, Jia nói. “Nhưng mỗi quan hệ giữa chủ và con chim sẽ là không thể phá vỡ, nếu như cả hai vượt qua giai đoạn thuần hóa đó”.
Hầu như không ngủ, những người chủ mới dành nhiều ngày trời để nhìn chằm chặp vào mắt của con chim. Cho đến cuối cùng, nó sẽ mệt và trở nên dễ bảo.
Tiếp đến, con chim ưng sẽ được dạy để bay vòng tròn trên bầu trời, hiểu mệnh lệnh của chủ nhân và mang con mồi trở về. Mùa săn bắn của chim ưng thường là vào những tháng mùa đông, khi chủ nhân của nó không vướng bận công việc nhà nông.
Khi mùa đi săn kết thúc, chủ nhân sẽ lại nuôi chim ưng như một vật nuôi cảnh. Từng là một vùng tương đối biệt lập với các du khách bên ngoài, Ying Tun trở nên nổi tiếng những năm gần đây, khi ngày càng có nhiều các nhiếp ảnh gia và du khách tới để tận mắt chứng kiến những cặp đôi chim ưng và chủ biểu diễn.
Hàng năm, vào tuần đầu tiên của tháng Một, người ta còn tổ chức một lễ hội mang tên Lễ hội văn hóa chim ưng trong làng. Lễ hội này tương đối nổi tiếng, giúp cho địa phương thu hút một lượng khách khá lớn. Trong lễ hội, sẽ có khoảng 80 người huấn luyện tham gia cùng với chim ưng của mình để phô diễn các kĩ năng săn mồi trên một cánh đồng tuyết.
Trong suốt thời gian tổ chức lễ hội, du khách cũng có dịp thưởng thức âm nhạc và các điệu nhảy truyền thống của người Mãn Châu, cũng như có cơ hội ăn các món địa phương, nói chuyện với những người huấn luyện và có thể tiếp xúc với chim ưng.
Vì Ying Tun là một ngôi làng khá nhỏ, nên du khách đến đây thường được khuyên là nghỉ lại ở vùng thành phố gần tỉnh Cát Lâm. Từ đó đến Ying Tun chỉ khoảng một giờ lái xe, du khách sẽ được tận hưởng sự hùng vĩ của thiên nhiên và sự dũng mãnh của loài chim "nhanh nhất thế giới" này.
- Sưu tầm -
