Khi Thời Gian Ngừng Lại

Tình cờ tôi gặp lại chị sau một quãng thời gian rất dài, quãng thời gian đủ để một em bé được sinh ra, lớn lên, lập gia đình và sinh hai đứa con, mỗi đứa cách nhau năm năm. Tôi nhận ra chị nhờ nụ cười vẫn như xưa, rạng rỡ, thông minh, duyên dáng. Hình như anh đã nói với tôi, sau lần cuối cùng gặp chị, “khi Ngọc cười, thời gian như ngừng lại”. Anh yêu chị, suốt đời yêu chị, không thay đổi, giống như nụ cười của chị, nụ cười không có tuổi.

Ngày xưa, Huế thơ mộng và thật buồn. Anh hay đến thăm chị vào những chiều mưa dầm. Anh thường đem theo mấy củ khoai lang lùi ủ trong áo khoác. Chị ngây thơ như con chim hoàng yến, chẳng biết ai vui, ai buồn, ai yêu, ai khổ. Chị xem anh như người anh trai đứng bên đời dỗ dành, an ủi cô bé mười sáu chớm biết buồn. Mưa xứ Huế dai dẳng làm bầm dập những nhành lá ngoài vườn. Chị đứng bên anh nhìn ra màn mưa xám xịt mịt mùng, “mai mốt lớn lên, em sẽ rời khỏi Huế. Huế buồn lắm”. Chị không phải sinh ra ở Huế, anh cũng vậy.

Huế là quê ngoại, chị theo mẹ về Huế, nương nhờ tình thương của ngoại trong những ngày ba đi công tác xa mịt mờ cánh nhạn. Anh đến Huế học tập. Cuộc đời xui anh gặp và yêu cô bé có khuôn mặt sáng như trăng rằm. Anh nắm tay chị, “ừ, Huế là nơi đi để mà nhớ, chứ không phải ở để mà thương”. Anh muốn nói với chị, anh sẽ đưa em đi khỏi Huế, đưa em đi bất cứ nơi nào em muốn, và sẽ mãi mãi đi cùng em. Nhưng anh kịp dừng lại, vì nụ cười chị, nụ cười ngây thơ và rạng rỡ. Anh không muốn nụ cười ấy đượm chút ưu tư. Chị còn quá nhỏ để nghe anh nói lời yêu thương nồng thắm.

Nhưng anh không ngờ chị lấy chồng khi vừa tròn mười tám tuổi. Chồng chị lại là dân Huế chính gốc, một giáo sư triết học. Ngày chị về nhà chồng, anh bỏ Huế ra đi, biền biệt.

Anh sống cô đơn nơi xứ lạ quê người với những cuộc tình chóng vánh, đến và đi như mưa, như nắng. Một lần yêu không dám ngỏ, nhiều lần không yêu lại ngỏ lời. Cuộc sống bôn ba làm anh nhận ra rằng, đâu có khó khăn gì một câu nói yêu đương, chỉ để cho buổi hẹn hò thêm sắc màu tình tứ. Chỉ duy nhất một người, suốt đời anh không dám bộc bạch một tình yêu. Hôm họp mặt ở nhà một người bạn cũ, tóc anh đã pha màu tuyết, trông anh thiểu não gầy gò vì bệnh tiểu đường và cao huyết áp. Phiến, cô bạn gái cùng trường đại học ngày xưa, bỗng ôm vai anh òa khóc, khóc như thể gặp anh lần cuối, khóc như thể trái tim cô nổ bùng những niềm đau chôn giấu. Tiệc tàn, tôi hỏi anh:

- Anh yêu nhiều người lắm phải không?

- Yêu nhiều người nên rốt cuộc chẳng yêu ai.

- Vì sao nên nông nỗi ấy?

- Vì không quên được nụ cười của Ngọc.

Tôi nhìn anh ái ngại:

- Sao anh không nói điều đó với chị, một lần?

- Để làm gì, khi ký ức đã ngủ yên?

Tôi nhìn dáng anh khọm xuống một bờ vai mà thấy não nề. Ngày xưa một thời trai trẻ tung hoành ngang dọc, ngày xưa một thời làm bao nhiêu trái tim phái nữ rung động dịu dàng. Nhìn anh, tôi liên tưởng đến Trung, người đàn ông mỗi cuối tuần gửi đến tôi một bó hoa hồng. Tóc Trung cũng đã lấm tấm muối tiêu. Vầng trán Trung cũng đã có hai đường chạy ngang nếp gấp. Đôi mắt Trung, cái cửa sổ tâm hồn cũng đã lấm bụi trần gian. Tôi yêu Trung. Và tôi đang lo sợ có một ngày bờ vai Trung khọm xuống, làn da trổ những nốt đồi mồi sắc tố mốc meo. Tôi yêu những bó hồng cuối tuần với lời đề tặng dễ thương và lãng mạn của Trung: “Gửi tặng em bó hồng, hy vọng em sẽ nở một nụ cười”.

Lời nhắn trả của tôi cũng điệu đàng không kém: “Cảm ơn anh, hoa hồng thật đẹp, tối nay em sẽ mang cả nụ cười vào giấc ngủ”. Trung độc hành trong cuộc sống đã gần mười năm. Tôi cũng thế. Tôi không ủng hộ sự chịu đựng làm khô héo một đời người. Sự lựa chọn nào cũng có thể có sai lầm, dù là chọn lựa bởi con tim hay bằng lý trí. Và bất kỳ sự sai lầm nào cũng có thể sửa chữa, trước khi quá muộn, dù là sai lầm trong hôn nhân.

Đã nhiều năm, tôi quen dần với cuộc sống độc lập, tôi không muốn thêm một lần ràng buộc nhau. Tôi nói với Trung rằng, mười tờ giấy kết hôn cũng chẳng ý nghĩa gì khi người ta không yêu nhau. Trung cãi, nhưng một tờ giấy kết hôn sẽ làm cho người ta thêm gần nhau, có trách nhiệm với nhau, sẽ yêu nhau nhiều hơn. Trong Trung, dường như tình yêu không có tuổi, Trung vẫn sôi nổi nồng nàn như chàng trai trẻ mắt nhung đa tình lãng mạn. Một lần tôi báo cho Trung biết, tôi sẽ đáp chuyến bay lúc bảy giờ ba mươi sáng ngày mai từ Cam Ranh đi TP. Hồ Chí Minh, chuẩn bị tham dự cuộc họp vào buổi chiều. Trung cũng đáp chuyến bay từ Quy Nhơn đi TP. Hồ Chí Minh cùng giờ. Tôi hẹn gặp anh tại phi trường để cùng nhau trên chuyến taxi đi về trung tâm thành phố.

Sáng hôm sau, bước vào quầy làm thủ tục, tôi sững người khi thấy Trung lù lù ngồi đợi. Trung đã hủy chuyến bay từ Quy Nhơn, tám giờ tối hôm qua đáp tàu hỏa đi Nha Trang để kịp cùng tôi ngồi bên nhau trên chuyến bay vào TP. Hồ Chí Minh. Trung vất vả một buổi tối chỉ để được một giờ cùng tôi trên máy bay. Trung và tôi đều bận rộn với những thử thách của công việc. Chúng tôi chỉ gặp nhau trên điện thoại vào cuối ngày, khi bóng đêm tràn ngập không gian, khi đêm chuẩn bị qua đi và một ngày mới sắp bắt đầu. Chúng tôi thích cùng trò chuyện ở giao điểm giữa đêm và ngày, cả hai đều hân hoan đón chào một ngày mới, và cảm ơn Trời khi hai người lại có thêm một ngày nữa để yêu thương.

Chị nhìn tôi, đôi mắt chị vẫn sáng như chưa bao giờ thất vọng (dù tôi biết chẳng có ai tự hào rằng mình chưa từng thất vọng). Đôi mắt làm tôi nhớ đến một thời thơ ấu của chị ở mảnh đất Phan Rí khô cằn, chị theo mẹ vất vả từng ngày nơi vùng biển nghèo chập chùng đồi cát quạnh hiu. Đôi mắt chị vẫn sáng ngời hy vọng khi phụ mẹ đẩy xe vượt qua triền cát vào buổi sớm mai đầy sương muối hoặc giữa trưa hè cát nóng dưới chân, nắng dội trên đầu. Chính đôi mắt ánh lên nhiều niềm tin và nghị lực ấy đã đưa chị đến thành công. Chị bây giờ đang đứng trên đỉnh vinh quang, nhìn xuống cuộc đời đã qua nhiều thăng trầm dâu bể.

- Rất lâu mới gặp chị. Chị vẫn xinh đẹp như dạo nào - Tôi nói.

Chị cười (nụ cười mà anh vẫn mang theo đến hết cuộc đời):

- Gặp lại em, chị bỗng nhớ về một thời tuổi nhỏ, một thuở thanh xuân…

Tôi hỏi một cách dè dặt:

- Chị còn nhớ có một người yêu chị, hồi còn ở Huế…?

Chị hơi nhíu mày, cố tìm trong vùng ký ức bao la khi chìm khi hiện:

- Không, hồi đó đâu có ai yêu chị… Chị đi lấy chồng năm mười tám tuổi, khi chưa có mối tình đầu.

Tôi hỏi nhẹ nhàng:

- Vậy hồi đó chị có yêu ai không?

- Có một rung động nhẹ nhàng của tuổi mới lớn… hình như là tình yêu…

Tôi sững người. Giá như ngày ấy anh ngỏ lời, giá như ngày ấy anh đừng ngại tâm hồn ngây thơ của chị đượm ướt hơi sương. Anh nâng niu gót chân ngà bé nhỏ để người khác song hành trên con đường dài xa tít tắp.

Tôi nắm nhẹ bàn tay chị:

- Chị được hạnh phúc không?

- Chị rất vui với công việc của mình, nhờ nó, chị cảm thấy cuộc sống đầy ý nghĩa.

Tôi nói nhẹ nhàng:

- Nếu chị không hạnh phúc thì uổng một đời người…

Chị nhìn ra khoảng không gian xa xăm:

- Em còn nhớ anh Viên không, anh Viên hồi ở Huế?

- Nhớ chứ. Ngay khi gặp chị, em đã liên tưởng tới anh ấy…

Chị nhẹ nhàng:

- Cách đây hơn một tháng, anh ấy có về tìm gặp chị. Anh ấy mời chị đi ăn tối. Hôm đó chị lại rủ thêm hai đứa cháu đi cùng. Chị có cảm giác như anh ấy muốn nói điều gì đó, nhưng ngại ngùng vì không gian hôm ấy không chỉ có hai người.

Tôi nhìn chị trách móc:

- Ngày trước nụ cười ngây thơ của chị làm anh không dám bày tỏ nỗi lòng. Bây giờ thì “hành động ngây thơ” của chị đã làm anh vĩnh viễn mất đi cơ hội cuối cùng!

Chị nhíu mày:

- Vĩnh viễn mất đi cơ hội cuối cùng?

- Đúng vậy. Anh ấy đã mất trong một bệnh viện ở San Jose. Anh ấy biết mình sẽ không qua khỏi, nên cố gắng thực hiện một điều mà suốt thời tuổi trẻ đã không làm được.

Chị chớp mắt, giọng đượm buồn:

- Xin lỗi anh, lại một lần nữa Ngọc làm anh thất vọng…

Tôi nói thật nhỏ, chỉ vừa đủ hai người nghe:

- Sau lần cuối cùng gặp chị, anh ấy bảo chị vẫn như ngày xưa, nhất là nụ cười của chị. Anh ấy bảo, khi chị cười thời gian như dừng lại.

(Truyện ngắn Trần Tuyết)