Albert Einstein, Thiên Tài Của Mọi Thiên Tài

Sẵn nói về Newton vs Einstein, mình cũng muốn đề cử thêm một người nữa là Kurt Godel với định lý bất toàn của ông. Việc tìm hiểu về 3 ông này có thể nói là có ảnh hưởng nhiều đến cuộc đời học hành thi cử tiến thân của tớ:

- Newton: hồi còn đi học phổ thông, tớ mê nhất là cơ học cổ điển với 3 định luật Newton. Chính niềm say mê này đã tạo ra thiên hướng đi theo ngành khoa học kỹ thuật của tớ sau này.

- Einstein: là người đã tạo ra cho tớ động lực để điên cuồng lao vào những vấn đề khoa học kỹ thuật khó khăn và phức tạp để rồi sau đó nhận ra rằng mình đang đâm đầu vào tường :-). Tất nhiên, những thất bại đó đã giúp mình trưởng thành hơn, nhưng khi nghĩ lại vẫn thấy nuối tiếc cho những quãng thời gian bỏ phí vào những thứ vô bổ.

- Godel: định lý bất toàn của ông đã giúp tớ nhận ra rằng toán học, cũng như các ngành khoa học kỹ thuật nói chung, không phải là tất cả trong cuộc sống. Nếu như toán học tự bản thân nó cũng không chứng minh nổi là nó đúng (mà phải dựa vào các tiên đề) thì không thể thành ngọn hải đăng duy nhất soi đường cho chúng ta đi lên phía trước được.

Ông này em cũng có được bít qua mấy video của History Channel. Có phải ông này phát biểu là vũ trụ này xây dựng trên nền móng của sự bất đồng đều, sự hỗn loạn và không thể
đoán chắc được phải không bác.

Còn một cái này nữa muốn nhờ bác giải thích là trong cuốn phim khoa học nói về Chân Không, người ta nói về Paul Dirac và phương trình cực kỳ quá giá của ông,nó giúp cho hai thuyết của hai ông gì gì đó không bị mâu thuẫn nữa. Bác giúp em hiểu về sự kiện này được không?

Trích dẫn:

---

Gửi bởi nhachoaloiviet

Ông này em cũng có được bít qua mấy video của History Channel. Có phải ông này phát biểu là vũ trụ này xây dựng trên nền móng của sự bất đồng đều, sự hỗn loạn và không thể
đoán chắc được phải không bác.

Còn một cái này nữa muốn nhờ bác giải thích là trong cuốn phim khoa học nói về Chân Không, người ta nói về Paul Dirac và phương trình cực kỳ quá giá của ông,nó giúp cho hai thuyết của hai ông gì gì đó không bị mâu thuẫn nữa. Bác giúp em hiểu về sự kiện này được không?

---

Mình không rõ lắm về 2 vấn đề này, phim khoa học cũng thưởng ở dạng phổ cập kiến thức nên cách giải thích đôi khi cũng không sát chuyên môn.

Dirac là người đầu tiên đưa ra giả thuyết chân không không phải là hoàn toàn trống rỗng mà bao gồm vô số cặp hạt electron-positron ảo. Giả thuyết này đã được thực nghiệm xác nhận vào năm 1997.

Theo mình thì đóng góp vĩ đại nhất của Dirac là phát minh ra phương pháp tổng lịch sử, một dạng tích phân dùng trong tính toán khảo sát trường lượng tử. Đóng góp này có ý nghĩa to lớn về mặt toán học tương tự như việc Newton phát minh ra các phép vi phân tích phân vậy. Tuy nhiên, không như vi tích phân Newton được chấp nhận rộng rãi, phương pháp tổng lịch sử còn có nhiều tranh cãi. Stephen Hawking là một môn đệ trung thành của Dirac, viết các sách phổ cập kiến thức ("Lược sử thời gian", "Vũ trụ trong một vỏ hạt", "Bản thiết kế vĩ đại" ...) cũng luôn luôn giương cây thượng phương bảo kiếm "tổng lịch sử" ra dọa, mặc dù có một số nhà vật lý lý thuyết không đồng tình với cách ông dùng phương pháp này trong tính toán lỗ đen. Nếu 100 năm nữa mà phương pháp này được chấp nhận rộng rãi thì vị thế của Dirac trong lịch sử khoa học chắc cũng phải ngang tầm Newton.

Em tìm được rồi, bác xem rồi giải thích dùm :

Một phương trình tuyệt đẹp


Có thể nói ba mươi năm đầu của thế kỷ 20 là thời kỳ hoàng kim của lịch sử khoa học với sự xuất hiện của thuyết tương đối hẹp (1905), thuyết tương đối rộng (1915) của Einstein và thuyết lượng tử, sản phẩm của nhiều trí tuệ lớn (Bohr, Schrodinger, Heisenberg, Dirac…).
Cho đến năm 1927, cơ học lượng tử do Schrodinger và Heisenberg phát biểu mới ở dạng phi tương đối, nghĩa là chưa tính đến thuyết tương đối 1905 của Einstein. Kết hợp cơ học lượng tử này với thuyết tương đối là nhu cầu tất yếu và là khát vọng của tất cả các tên tuổi lớn thời đó.

Tháng 10/1927, trong hội nghị Solvay (Brussels) nổi tiếng với cuộc tranh biện huyền thoại Bohr – Einstein, khi được biết Dirac cũng đang theo đuổi bài toán trên, Bohr nhắc nhở: “Klein đã giải rồi, còn gì nữa!” Vào thời điểm đó, Dirac tuy đã đủ nổi tiếng để ngồi “bàn đầu”, nhưng cũng mới 25 tuổi và là đại biểu trẻ nhất hội nghị, còn Bohr thì đã cùng chiếu với Einstein.
Mặc dù vậy, Dirac không hề bận tâm với nhắc nhở của Bohr vì ông biết chắc, không chỉ công trình của Klein mà tất cả các công trình lượng tử tương đối hiện có đều sai. Bản thân Dirac cũng đã xoay đủ cách và phải đến cuối tháng 11/1927 mới đột nhiên viết ra một phương trình đẹp và lạ đến sửng sốt. Về hình thức, nó đẹp như phương trình tương đối rộng của Einstein, nhưng lại chẳng giống phương trình nào đã từng biết vì có tới bốn phần liên quan và cả bốn đều quan trọng.
Về nội dung, phương trình này “tiên đoán” chính xác tất cả các đặc trưng cơ bản của electron, từ khối lượng, spin, đến đặc trưng từ, tất cả đều hiện ra một cách tự nhiên như trời sinh ra thế. Phương trình đẹp và lạ đến nỗi chính Dirac cũng không dám tin.
Ông im lặng cho đến tận đầu năm 1928 mới gửi kết quả đến Royal Society dưới dạng một bài báo: Lý thuyết lượng tử của electron. Ngay khi xuất hiện (2/1928), bài này đã gây chấn động lớn trong giới vật lý quốc tế. Max Born nói: “Phương trình là một kỳ tác”. Heisenberg thốt lên: “Ông ấy (Dirac) quá thông minh, không ai sánh được”. Còn Jordan lúc ấy đang cùng Wigner cũng tìm kiếm một phương trình lượng tử tương đối thì bị sốc đến mức sinh trầm cảm.
… Nhưng khó tin
Ý tưởng của Dirac quá mới mẻ so với thời đại, nên chẳng mấy ai tin. Ngày đó người ta chưa quen với việc lý thuyết đi trước, tiên đoán sự tồn tại của một hạt mà thực nghiệm chưa biết.
Mặc dù rất đẹp, theo Heisenberg, phương trình Dirac là sai vì nó tiên đoán bức tranh không thể hiểu được về năng lượng electron: electron tự do lại có năng lượng cả dương lẫn âm. Tháng 6.1928 Heisenberg viết cho Pauli “Lý thuyết (Dirac) vẫn là chương buồn thảm nhất của vật lý hiện đại”.
Chính Dirac cũng rất khó chịu với phương trình của mình dù ông tin vào tính chính xác toán học của nó. Tháng 10/1928, Dirac đưa ra giả thuyết về lỗ trống (hole). Theo ông, trong biển electron năng lượng âm có những chỗ trống năng lượng dương, gọi là hole. Khi electron và hole gặp nhau thì cả hai biến mất và phát ra bức xạ. Electron mang điện âm còn hole mang điện dương.
Ý tưởng của Dirac quá mới mẻ so với thời đại, nên chẳng mấy ai tin. Ngày đó người ta chưa quen với việc lý thuyết đi trước, tiên đoán sự tồn tại của một hạt mà thực nghiệm chưa biết. Rutherford cho rằng ý tưởng của Dirac là vô nghĩa. Còn Pauli thì viết “cho dù anti-electron có được phát hiện thì tôi vẫn không tin vào ý tưởng hole của ông ấy”.
Vào thời ấy, người ta chỉ biết duy nhất proton là hạt mang điện dương, nên thoạt đầu Dirac cho rằng hole là proton. Nhưng theo chính phương trình Dirac thì hole phải có cùng khối lượng như electron, thế mà proton lại nặng hơn electron đến khoảng hai ngàn lần. Một lần nữa rơi vào bế tắc!
Đầu 1931, khi xây dựng lý thuyết về đơn cực từ (magnetic monopole), Dirac đi đến kết luận trong tự nhiên không chỉ có hai hạt electron và proton, mà còn phải có các hạt cơ bản khác. Ông viết “hole nếu tồn tại phải là một loại hạt mới, mà thực nghiệm chưa biết. Hạt này có cùng khối lượng và khác dấu về điện tích với electron. Ta có thể gọi hạt đó là phản-electron (anti-electron)”.
Suýt từ chối Nobel
Tháng 8/1932, khi nghiên cứu các tia vũ trụ, Carl Anderson đã ghi nhận dấu vết của một hạt có các đặc trưng chính xác như hole hay phản electron của Dirac, mà ông đề nghị gọi là positron (posi ngụ ý “dương” – hạt giống electron nhưng mang điện dương). Muộn hơn một chút, Blackett và Occhialine ở Cambridge cũng có những quan sát tương tự. Họ tuyên bố “thí nghiệm phù hợp tuyệt vời với lý thuyết Dirac”. Và như vậy, thực nghiệm đã khẳng định sự tồn tại của positron đúng như Dirac tiên đoán!

Dù vậy, lý thuyết Dirac vẫn quá lạ lùng nên phải đến gần cuối năm 1933 đa số các nhà lý thuyết mới đồng thừa nhận sự đúng đắn của nó. Ngày 9/11/1933, Stockholm thông báo cho Dirac rằng ông được nhận giải Nobel Vật lý cùng với Schrodinger. Là người không ưa giới truyền thông, Dirac định từ chối, nhưng Rutherford đã kịp khuyên “việc từ chối chỉ làm cho ông càng nổi tiếng hơn”. Và thế là, Dirac trở thành người trẻ nhất nhận Nobel Vật lý, ở tuổi
Sau này chúng ta biết là không chỉ electron, mà nhiều hạt khác cũng có phản hạt của mình, proton và phản proton, quark và phản quark, hay nói rộng ra, vật chất (matter) và phản vật chất (anti – matter).
Dirac đã tiên đoán tồn tại phản vật chất khi ông mới 25 tuổi. Trải qua hơn 80 năm kể từ phát minh vĩ đại này, vật lý đã chiêm ngưỡng nhiều tiên đoán kỳ diệu khác, nhưng như Gottfried viết nhân dịp 100 năm ngày sinh của Dirac: “Tiên đoán về phản vật chất của ông vẫn đứng tách riêng ra như một tượng đài của niềm tin mãnh liệt vào tư duy lý thuyết thuần tuý, không có bất kỳ gợi ý thực nghiệm nào và vào các quy luật tổng quát sâu sắc của tự nhiên”.

Trước đây mình rất thích những cái Nhạc Hoa thích nhưng 20 năm nay quăng vào sọt rác hết rồi vì sao?
- mĩnh chưa đủ tầm để hiểu biết hết
- Không có đất dụng võ học xong chả để làm gì?
Nhà mình từ ông cha chú bác đều tây học hết
Đến mình và em mình đều dân chuyên toán giải quốc gia toán chỉ được giải nhì thôi,thi toàn quốc tế thì em mình chỉ được huy chuong bạc.
Nhưng chả để làm gì hết, mấy cái này bên các nước tây âu coi như play 1 game thôi.
Mấy giải thì toán quốc tế, lý chả có ý nghĩa gì hết đâu, mình qua rồi biết chính thức là học vẹt để nổ, Lê Bá khánh Trình quốc học huế, anh Châu giải bài toán mình đọc là cả thế giới o ai gải được tóm lại anh giỏi nhưng liệu đem đến cho anh phu xe, người công nhân dây chuyền có cuộc sống tốt hơn không?

Không đem được cuộc sống tốt cho người lao động là lỗi của ai hả bác. Lỗi của người học giỏi hay của kiến thức?
Rất nhiều người Việt thành công trong lĩnh vực này đang sống và làm việc bên nước ngoài. Còn nói như không có đất dụng võ ,chẳng qua chắc là chưa đủ giỏi thôi. Nếu ai cũng nghĩ như bác , Việt Nam còn lâu mới ngóc đầu lên được.

Mấy ông học giỏi ở VN hiên giờ ít nghĩ đến cộng đồng mà ấm thân phì gia nhưng cuối cùng cũng chả ra cái loz gì Dũng ah
Trước công nghệ dệt ở tây âu làm cho bao nhiêu người công nhân ra đứng đường hết nhưng lợi ích thì sau này là vô cùng
thôi đi ăn cơm với vợ đã

Ha ha sao bác lại nặng lời với họ, họ có lỗi gì lắm đâu. Nếu không là một nhà khoa học đóng góp trực tiếp cho Việt Nam thì ít ra họ cũng là một nhà khoa học đóng góp cho thế giới. Như thế cũng xứng đáng,bởi vì kiến thức đó họ học của thế giới mà.

Bác nhachoaloiviet đọc chơi để cho vui thì cũng được nhưng cũng nên biết là mình đang đọc cái gì, tránh tình trạng thực bất chi kỳ vị.

Có thể với người ngoài ngành thì thuyết tương đối là cái gì kinh dị lắm nhưng hiện giờ sinh viên vật lý bình thường là phải học qua. Bản thân mình thì từ năm lớp 11 đã biết rồi.

Không biết bài viết đầu do bác nào tổng hợp nhưng có nhiều sai sót rất ngớ ngẩn như kiểu có transitor nhảy ra từ thuyết tương đối :)) Và cái đoạn không có điều kiện tiên khởi (dịch đúng là nguyên lý tiền định) cũng là nói về cơ học lượng tử.

Bài phổ biến kiến thức về Einstein có rất nhiều trên net và ở hiệu sách, thiết nghĩ tác giả cũng nên có kiến thức tối thiểu trước khi viết.

Nhưng nói đi cũng phải nói lại, hồi trước mình học khá nhiều thầy thuộc hàng top ở vn về vật lý ở tổng hợp và bách khoa, có một sự thật rằng tuy dậy mà bản thân các thầy cũng không hiểu hết cái mình dạy. Đến tận sau đại học vẫn không có một thầy nào có được một lời giải thích đúng cho nghịch lý anh em sinh đôi, mặc dù đây là một nghịch lý cơ bản của thuyết tương đối.

Sau này mình giỏi tiếng anh hơn tự tìm tòi mới hiểu ra trước đây các thầy giảng sai hết cả. Kể cả cách giải thích trong giáo trình bây giờ ... vẫn sai. Nghĩ cũng đáng buồn.