Gửi bởi
Trần Khải Ý
Các đồng đạo thân mến, mình thấy các bạn bàn rôm rả về sự học hỏi các thế khai cục, mình cũng xin góp chút gió.
Ngày trước ông mình hay bảo người đánh cao nhất sẽ có khả năng tổ chức những đợt tấn công vào chính diện, những ai thấp hơn thì từ góc hay biên chém vào. Theo thời gian, mình trau dồi thực chiến, học hỏi từ sách vở và các danh kỳ, thì thấy quan điểm ấy là quan điểm của trường phái cổ điển.
Ta nên nhớ chỉ đến những thập niên gần đây thì người ta mới chú trọng đến việc nghiên cứu Khai Cục, và nhìn nhận rằng cần phải nghiên cứu từng giai đoạn Khai-Trung-Tàn cho thâm sâu. Hơn nữa khi phối hợp những phân tích, đúc rút, thì lại phải có cái nhìn tổng quát, xuyên suốt và nhất quán cho cả một ván cờ.
Một ván cờ, xin phép được ra ngoài chuyên môn một tí, cũng có thể xem như một cuộc đời; không thể có một cái kết đẹp nếu tuổi thơ hư hỏng và tuổi trẻ lầm đường lạc lối. Cũng vậy, một người không thể gọi là trưởng thành nếu suy nghĩ theo lối trẻ con, hay cũng là một khập khiễng nếu trẻ thơ mà đã suy nghĩ như một người già. Nói như thế để tàm tạm giúp các bạn hiểu cái ý của mình, mỗi một giai đoạn trong một ván cờ đòi hỏi phải có một sự hiểu biết chín chắn, một thái độ phù hợp để phân biệt những hiện tượng thật giả và cũng để lựa chọn được một phương hướng công phòng tiến thoái tối ưu theo mỗi bước chuyển mình của hình cục.
Tuy là đòi hỏi rất chuyên môn tỉ mỉ như thế nhưng kỳ thủ vẫn chưa được xem là khai phóng được hỏa hầu nếu chưa hội nổi một cái nhìn khai-trung-tàn xuyên suốt và thông quán từ chỗ bắt đầu đến nơi dừng lại. Dương-lão và Hồ-tiên là những ví dụ điển hình, hai nhân vật nổi tiếng đặt đối phương vào rọ từ khi bắt đầu cuộc chơi và nắm rõ những quy luật biến hóa hình cục rất chặt chẽ, chu đáo theo một hệ thống lý thuyết và kinh nghiệm thực chiến đã được đúc rút rất rõ ràng. Ấy là Đạo đi vào Đời, lý thuyết không xa rời thực chiến giang hồ, bài cục binh gia gói tròn thực tiễn.
Khai cục ra Khai cục, nhưng không vì vậy mà quên đi Trung-Tàn. Lo cho Tàn, nhưng không vì thế mà bị sợ hãi làm mất đi nhuệ khí những đường cờ đối công cứng cỏi sắc bén ở Khai-Trung. Một là tất cả, tất cả là một. "Dĩ bất biến ứng vạn biến", cái lõi của một kỳ thủ cao cấp có thể ví như một viên kim cương trong suốt, chỉ cần một tia phân tích khơi bởi tình thế là sẽ ngay tức khắc có một sự hiểu sáng suốt đến mọi ngóc ngách của tính toán. Đương nhiên, chúng ta không nên quên rằng tuy bộ não con người kỳ diệu, nhưng khả năng phân tích trong một đơn vị thời gian thì bị giới hạn bởi nhiều yếu tố khác nhau. Kỳ thủ vì điểm này cũng phải sống một lối sống lành mạnh, nếu không thì không thể duy trì khả năng tư duy đỉnh cao của não bộ qua những chặng thi đấu đường dài được. "Trường đồ tri mã lực, kỳ cửu kiến nhân tâm" mà!
Ba mươi hai quân cờ chia đôi đồng đếu lúc khởi, mà lúc tàn lại có thể có ba kết quả khác nhau. Tác động của Khai-Trung-Tàn lên kết quả cuối cùng nên nhận định thế nào đây ? Bài này chỉ nói về Khai Cục, nên mình sẽ gói gọn vấn đề ở lĩnh vực này.
Trong các loại Khai Cục còn đứng được tới ngày nay, có những dạng phổ thông ở cả thi đấu chuyên môn lẫn giang hồ cờ độ, có những dạng chỉ có cao thủ đánh với người thấp hơn mới dám dùng, và có những dạng đang được xét để đưa vào bảo tàng sử lịch. Nếu có những bố trận được đánh giá cao như Ngũ Thất Pháo, Bình Phong Mã, Thuận Pháo, thì chắc chắn là cũng có những dạng khai cục không phát huy được toàn diện hiệu năng của các binh chủng. Hồ-tiên đã khẳng định "Khai cục tranh Tiên...". Làm thế nào để chiếm và giữ được nuớc Tiên nếu bạn là người phất cờ đi trước, và khó hơn nữa, nếu đi sau ? Phải có cái nhìn, cái hiểu như thế nào để chuyển Tiên thủ ấy thành Ưu Thế ở Trung cục hòng có một Tàn cục Quyết Thắng ?
Có một quy luật nào tuy là bí ẩn, mơ hồ nhưng có thể trực nhận được bằng bản lĩnh của kỳ thủ qua tôi luyện gian truân để mà chỉ cần bố trận xong xuôi là đã có thể đọc vị thắng thua? Ngày nào mà chúng ta không thể trả lời câu hỏi này như trắng như đen, thì rõ ràng chúng ta phải chấp nhận Khai Cục có thể chiếm tối đa 30% đến 40% sự ảnh hưởng đến kết quả sau cùng. "Thế sự như cờ", đâu phải tự nhiên mà dân gian lưu truyền câu nói này.
Cái Đẹp là cái tương đối, tùy con mắt và tâm hồn mỗi người. Cũng vậy, có cầm được Ỷ Thiên Kiếm mà võ công cỡ cao thủ hạng hai thì cũng không địch được người đã thông hội được hỏa hầu! Ngũ Thất Pháo là trấn sơn chi bảo của Lư Thiên Vương mà lại thua bố cục hậu thủ của Dương-lão kỳ nhân (bài viết của bạn Inter). Thế là sao ?
Việc chúng ta sử dụng mãi một thế cờ để ra quân không có nghĩa là chúng ta sẽ tự nhiên nắm hết mọi biến hóa của nó. Phải học hỏi, phải đàm luận và phải thử lửa với thiện hữu tri thức thì công lực của chúng ta mới tăng tiến. Người mê cờ nhưng chơi không chuyên phải mất 5 năm để nghiên cứu cho thông Trung Pháo đối Bình Phong là chuyện bình thường. Tuy vậy, mình rất nế sự bình thường này. Các bạn cứ xem thử, đa phần những ván đấu đỉnh cao diễn ra rất bình thường trong con mắt của chúng ta, nhưng chính những nước đi bình thường mà ổn cố, thủ tiên chắc chắn ấy là hiện thân của một ý chí kiên cường, một cái nhìn "nhân vô viễn lự, tất hữu cận ưu", một công phu hàm dưỡng thăm thẳm không vì ngoại cảnh bốc đồng mà đánh mất đi cái tĩnh lặng sâu xa. Thắng lợi không phải là một điều gì luôn luôn vỡ tung rực rỡ như pháo bông, mà nó trong rất nhiều trường hợp là kết quả của sự toàn thiện trong từng nước đi của chúng ta. "Bình thường tâm thị đạo".
Mình nói thế, ý chính là các bạn mới bước vào con đường nghiên cứu nên chọn cho mình một đối cục căn bản phổ thông mà học hỏi và trau dồi. Cao thủ thượng thừa thì chỉ so đọ với nhau công phu căn bản mà thôi. Bạn thích công thì nên chọn một loại Trung Pháo, bạn thích thủ thì chọn Phi Tượng hay một loại Mã cục nào đó. Phải tự luyện cho mình một công phu chân chính trước đã, vì nhờ nó mình mới tiến lên những trận đấu hấp dẫn, và qua quá trình đó mà nội công hay bản lĩnh mới được nung đúc. Một khi bạn đã có một bản lĩnh vững thì việc học thêm những khai cục họ hàng, hay thậm chí xa lạ, cũng sẽ dễ dàng và nhanh chóng hơn. Dần dà bạn sẽ có một hệ thống biến trận ở trong đầu, thí dụ như Thuận Pháo thì liên hệ ngay với Phản Công Mã, hoặc có dùng Đơn Đề nhưng khi đối phương sơ hở trung lộ thì vẫn có thể "ứng vạn biến" mà lắp ngay Trung Pháo bắn phá.
Bản lĩnh chắc và bền thì không cần phải nhá lửa để lòe thiên hạ. Nội công thâm hậu thì chiêu nào cũng phát được tới nơi tới chốn. Cái hiểu trau dồi qua thực chiến sẽ giúp các bạn tuy sử dụng một hình trận cơ bản nhưng có thể đưa về những ngõ biến phức tạp và mới lạ so với những tay ngang thích ôm đồm nhiều thế trận nhưng lại không có chuyên sâu. Mình thành thực mong các bạn chơi cờ ráng luyện cho thành những bản lĩnh kỳ nghệ đặng trong một tương lai không xa, nước ta sẽ có những GM hàng đầu thế giới.
Mạn phép đề nghị một đại cương cho các bạn muốn bước và con đường đam mê:
2 năm đầu: luyện Khai Cục 50%, Trung Cục 50%. [Tàn cục chỉ tham khảo]
+ Chọn một đối cục phổ thông mà bạn thích để chú tâm. Đọc tài liệu, dùng software tham khảo các thế biến, tham khảo các danh thủ đối cục. Học thuộc lòng các biến hay xảy ra.
+ Phân tích các hình Trung Cục, chơi bằng software để biết tại sao các cao thủ không đi những nước mà mình nghĩ. Lúc đầu sẽ rất khó, nhưng phải đổ mồ hôi sôi nước mắt thì mới hình dung được Trung Cục nó biến tới cỡ nào.
+ Luyện Cờ Thế, thuộc các sát chiêu. Càng động não nhiều thì nội công càng lên.
+ Luyện trí nhớ. Đánh một ván cờ xong phải ráng nhớ Khai Cục như thế nào, nhất là những ván cờ thua. Một năm đánh cờ mà có suy nghĩ, tự phê bình tinh tấn thì hơn 30 năm la cà dao to búa lớn đánh xong mà chẳng nhớ mình đã đánh thế nào.
2 năm sau: Khai Cục 50%, Trung Cục + Tàn Cục 50%
+ Vẫn luyện Khai Cục như trước, nhưng có thể tham khảo thêm một dạng khai cục mà mình lo sợ nhất.
+ Vẫn luyện trí nhớ.
+ Bắt đầu học thuộc lòng những Tàn Cục lệ thắng, lệ hòa. Nên bắt đầu học chơi tàn cục không xa để biết cách dùng pháo mã chốt.
+ Vẫn trau dồi cờ thế, tăng công lực sát cục ở Trung-Tàn.
+ Nên định hình một lối chơi cho chính mình. Khai cục công phải ra công, thủ phải ra thủ, không được nhập nhằng. Trung Cục phải bắt đầu tinh tế, vận tử cho linh hoạt, cương nhu phải đầy đủ.
Mình tin là sau 2 giai đoạn này, bạn sẽ tầm được Minh Sư để giúp bạn đi tiếp con đường còn lại. Đương nhiên đây chỉ là kinh nghiệm của riêng mình cho các bạn không chuyên nghiệp mà thôi.
Thân mến chào các bạn,
TKY.