Từ Hán Việt và Thuần Viêt : biết làm sao đây??

[nhachoaloiviet]

Vài năm trước mình có thấy trên báo chí xuất hiện nhiều bài viết phê phán sự sử dụng hay lạm dụng từ Hán Việt mà thiếu sự hiêu biết.Đó là từ "cứu cánh" một từ Hán Việt được rất nhiều bà con sử dụng theo nghĩa hiểu là "cứu tinh" -kể cả trên phim ảnh ,báo chí có uy tín.
Quả thực đây là một vấn đề gian nan của tiếng Việt.Từ "cứu cánh" có nghĩa là "mục đích,mục tiêu cuối" ,nhưng chúng ta đã dùng rất lâu với nghĩa cứu tinh bởi vì từ cứu cánh nghe có vẻ giống như thiên thần có đôi cánh đến cứu trợ chăng? Mấy học sinh nào biết rằng cứu cánh là từ Hán Việt có ý nghĩa hoàn toàn khác với cái dáng vẻ của nó nếu không được các bậc giáo viên cung cấp thông tin.Và không phải bậc giáo viên nào cũng 100% nắm được?
Mình suy nghĩ rất nhiều về vấn đề này và băn khoăn không biết chúng ta nên khác phục theo chiều hướng nào.Có hai hướng đều không thỏa đáng bởi vì trong tiếng Việt hiện nay có quá nhiều bà con của từ cứu cánh.Nếu chúng ta dùng hoàn toàn theo từ chuẩn Hán Việt thì còn những từ khác cũng phải sử theo và điều này quả thực quá gian nan.Nếu dùng cứu cánh như cứu tinh thì sai hoàn toàn nghĩa gốc cũng không được.
Mình đã liệt kê ra khá nhiều từ giống trường hợp của từ cứu cánh:
1.Từ "nhất thiết" : có nghĩa là tất cả.Nhưng chúng ta dùng theo nghĩa là "nhất định phải".Sai theo tiếng hán Việt nhưng chắc không thể sửa.
2.Từ "tự vẫn" : tự thắt cổ chết ;chúng ta dùng là tự sát.Không chính xác.
3.Lang bạt kỳ hồ: con sói đạp chân vào da cổ khi bị mắc bẫy.Chún ta dùng theo nghĩa lang thang bờ bụi khắp nơi.Sai hoàn toàn.
4.Hô hoán :nghĩa là kêu gọi.Chúng ta dùng theo nghĩa hô ầm lên khi có trộm cướp.
5.Hoan hỉ : yêu thích:chúng ta dùng theo nghĩa sung sướng.
6.Tiện nghi: nghĩa là rẻ.Chúng ta dùng theo nghĩa đầy đủ tiện nghi:sai.
7.Tùy tiện: nghĩa là tùy theo hoàn cảnh.Ta dùng với nghĩa là không có tổ chức.
8.Tử tế : nghĩa là tỉ mỉ tinh vi,chúng ta dùng theo nghĩa tốt bụng trong đối xử.
9.Châm chước: có nghĩa là rót rượu rồi sẻ rượu.Chúng ta dùng với nghĩa là bao dung,khoan hồng :sai hoàn toàn.
10.Chỉ trích ;có nghĩa là đưa ra ví dụ,chúng ta dùng với nghĩa công kích nói xấu.Quá sai.
Nhất thời mình không thể nhớ được nhiều hơn nhưng xin nêu ra 10 ví dụ nhỏ để mọi người thấy vấn đề.Có thể các bạn còn rất nhiều ví dụ nữa.Vậy theo mọi người tiêng Việt của chúng ta nên chỉnh đốn theo hướng nào. Nếu từ "cứu cánh" bị chê là dùng sai nghia thì các từ kia nên tính sao đây.

[xiangqi_newbie]

Lịch sử ngàn năm Bắc thuộc đã và đang để lại dấu ấn của nó trong nhiều lãnh vực, mà ngôn ngữ cũng kg có ngoại lệ. Ngày xưa mình nghe nói có phong trào bài xích từ Hán Việt, với nhiều câu chuyện cười ra nước mắt, ví dụ như họ đề xuất thay vì gọi 'Sinh Viên' sẽ gọi bằng 'Học sinh Đại học', mà bản thân 2 từ Học sinh và Đại học là từ Hán Việt chứ kg phải thuần Việt...

Thôi, xin nhường vấn đề to lớn này cho các nhà các viện Nghiên cứu, mình xin phép cày cuốc kiếm ăn ngày 3 bữa cơm và 1 bữa bia cho nó nhẹ thân, đời dài có mỗi gang tay kg thể phí phạm cho những vấn đề kg có câu giải đáp này

[123456]

bản thân tiếng Việt phần lớn là vay mượn.ai cũng biết chữ Nôm thực chất là chữ Hán,rồi dần dần được người Việt sử dụng,thay đổi chút chút.trở thành Tiếng Việt.nên thật khó để có 1 tiêu chuẩn tuyệt đối cho Tiếng Việt xuyên suốt chiều dài của lịch sử.

bởi thế,chúng ta cứ công nhận ý kiến của số đông đi.truy đến tận cùng căn nguyên,từng câu từng chữ làm j.bởi nếu truy đến tận cùng.thì lại thành tiếng Hán rồi sao?

[taituthattinh]

Ai cũng biết chữ Nôm thực chất là chữ Hán,rồi dần dần được người Việt sử dụng,thay đổi chút chút,trở thành Tiếng Việt.
Bởi thế,chúng ta cứ công nhận ý kiến của số đông đi.truy đến tận cùng căn nguyên,từng câu từng chữ làm j.bởi nếu truy đến tận cùng.thì lại thành tiếng Hán rồi sao?

Đúng vậy,Việtnam ta có ngôn ngữ riêng là chữ Nôm chứ không chịu phụ thuộc Hán Ngữ hoàn toàn.

[tieunhulai]

Mấy vấn đề về từ ngữ này, xin tư vấn cho các bạn các cuốn sách sau, khá thú vị để tìm hiểu:

1. Đại Nam Quấc Âm Tự Vị của Huình Tịnh Paulus Của (đã có tái bản sau này)

2. Từ Điển Việt Nam của Lê Văn Đức soạn, Lê Ngọc Trụ hiệu đính (bộ này hàng cực hiếm, giá cao, sách có giá trị lớn)

3. Chánh Tả Việt Ngữ của Lê Ngọc Trụ (quyển này rất có giá trị, đoạt giải nhất về biên khảo giải Văn Chương Việt Nam 1960, tuy là sách cũ nhưng không quá khó tìm)

4. Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh

5. Hán Việt Từ Điển của Thiều Chửu (sách này rất có giá trị nghiên cứu Hán ngữ, khá công phu)

Thực ra người mình ưa có tật xài từ tùy tiện do đa phần không hiểu nghĩa của từ, dùng riết rồi thành thói quen và phải chấp nhận luôn.

Vd: từ "mỉa mai" ngày xưa có nghĩa là "giống như" chứ không phải có nghĩa như bây giờ, nhưng bây giờ ai đọc hoặc sử dụng "mỉa mai" cũng đều phải theo nghĩa hiện nay

Hay người Tàu nói "bất quá tam" (không quá 3 lần), mình quất thành "nhất quá tam" (chẳng có nghĩa gì)

Xem cuốn Chánh Tả Việt Ngữ mới thấy hay, quyển đó tăng cường rất nhiều kiến thức và sự hiểu biết rõ hơn về nghĩa của từ.

Vd: người Bắc đọc là "vuông", người Nam đọc là "duông" không ai chịu ai đúng, vậy tại sao khi viết thì phải viết là "vuông" chứ không được viết là "duông"? Hoặc tại sao phải viết là "cắc bạc" chứ không phải là "cắt bạc"... Quyển sách này sẽ giải đáp cho các bạn.

[Magicking]

Mấy vấn đề về từ ngữ này, xin tư vấn cho các bạn các cuốn sách sau, khá thú vị để tìm hiểu:

1. Đại Nam Quấc Âm Tự Vị của Huình Tịnh Paulus Của (đã có tái bản sau này)

2. Từ Điển Việt Nam của Lê Văn Đức soạn, Lê Ngọc Trụ hiệu đính (bộ này hàng cực hiếm, giá cao, sách có giá trị lớn)

3. Chánh Tả Việt Ngữ của Lê Ngọc Trụ (quyển này rất có giá trị, đoạt giải nhất về biên khảo giải Văn Chương Việt Nam 1960, tuy là sách cũ nhưng không quá khó tìm)

4. Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh

5. Hán Việt Từ Điển của Thiều Chửu (sách này rất có giá trị nghiên cứu Hán ngữ, khá công phu)

Thực ra người mình ưa có tật xài từ tùy tiện do đa phần không hiểu nghĩa của từ, dùng riết rồi thành thói quen và phải chấp nhận luôn.

Vd: từ "mỉa mai" ngày xưa có nghĩa là "giống như" chứ không phải có nghĩa như bây giờ, nhưng bây giờ ai đọc hoặc sử dụng "mỉa mai" cũng đều phải theo nghĩa hiện nay

Hay người Tàu nói "bất quá tam" (không quá 3 lần), mình quất thành "nhất quá tam" (chẳng có nghĩa gì)

Xem cuốn Chánh Tả Việt Ngữ mới thấy hay, quyển đó tăng cường rất nhiều kiến thức và sự hiểu biết rõ hơn về nghĩa của từ.

Vd: người Bắc đọc là "vuông", người Nam đọc là "duông" không ai chịu ai đúng, vậy tại sao khi viết thì phải viết là "vuông" chứ không được viết là "duông"? Hoặc tại sao phải viết là "cắc bạc" chứ không phải là "cắt bạc"... Quyển sách này sẽ giải đáp cho các bạn.

Anh cho em mượn cuốn Chánh Tả Việt Ngữ tham khảo chút, em cũng mê ngôn ngữ lắm hihi

[tieunhulai]

Anh cho em mượn cuốn Chánh Tả Việt Ngữ tham khảo chút, em cũng mê ngôn ngữ lắm hihi

Hic, sách sưu tập làm sao cho mượn được hả P , em tìm mua ở các tiệm sách cũ (bản in của Khai Trí năm 70 được rồi, có khi đầy đủ hơn bản đầu của anh)

@nhachoaloiviet: Đính chính tí nhé, "tự vẫn" có nghĩa là tự cắt cổ chết, còn "tự ải" mới có nghĩa là treo cổ.

Từ "nhất thiết" đúng có nghĩa là "cả thảy", "tất cả"... thực ra người mình dùng không sai lắm đâu. Bởi vì khi nói "không nhất thiết phải như vậy" thì cũng có thể hiểu là "không phải tất cả mọi thứ đều phải y theo như thế" hoặc "không bắt buộc phải thế"

"Hô hoán" có nghĩa là kêu gọi to lên cho người khác nghe (appeler), do vậy dùng để tri hô khi có cướp trộm là không sai.

"Hoan hỉ" nghĩa là vui mừng (au comble de la joie)

"Tiện nghi" nghĩa là thích đáng, vừa phải (commode)

"Tùy tiện" đồng nghĩa với "tùy ý" nghĩa là mặc ý, bất câu (à votre gré)

"Tử tế" nghĩa là tinh mật, kỹ càng. Có lẽ do người ta hay dùng nó kèm theo với đối xử, chăm sóc nên dần dà "tử tế" đứng ra..."mở công ty riêng" tự nó mang nghĩa là "tốt bụng"

"Châm chước" ngoài nghĩa là rót rượu qua lại thì ý của nó là làm việc gì cũng nên gạn lọc, xem qua xem lại một tí. Vd: "Xin ông châm chước cho tôi nhờ" cũng có thể hiểu là "Ông làm ơn coi có chỗ nào giúp được tôi thì giúp thì tôi biết ơn"

Tra theo Hán Việt Từ Điển Giản Yếu của Vệ Thạch Đào Duy Anh. Có tiếng Pháp kèm theo chắc Magicking có thể hiểu và giải nghĩa lại.

[nhachoaloiviet]

Các bạn có hiểu ý mình không,mình cũng nghĩ rằng hãy dùng theo thói quen chứ không thể truy tông của từng từ từng chữ theo gốc Hán.Nhưng vấn đề là ở chỗ nếu truy từ này mà không truy từ kia thì không công bằng.
Thực chất tiếng Việt là một ngôn ngữ không có gốc,không có bề dày lịch sử mà là sự vay mượn chắp vá.Tiếng nói thì bắt nguồn từ một nơi chữ viết lại bắt nguồn từ một nẻo.Vậy khi chúng ta bây giờ đã tạm thời có tiếng Việt chuẩn mực vậy nên thanh lọc theo hướng nào là cả 1 vấn đề.Ai mà nghĩ đến việc bài trừ từ hán Việt quả là ấu trĩ.Tôi không thể hình dung tiếng Việt mà không dùng từ Hán Việt nào thì sẽ thành cái gì.Điều này quả là rất đáng hổ thẹn.
Một đất nước có một ngôn ngữ mẹ thật đáng tụ hào.Ví dụ như chữ Hán,chữ Arab,chữ Hy Lạp,chữ Phạn,chữ Latin là những hệ ngôn ngữ hoàn hảo.Tiếc thay chúng ta không có được.Tuy nhiên tiếng Việt may mắn lại có những nét độc đáo mà không ngôn ngữ nào trên thế giới có được.Điều này làm vơi đi phần nào nỗi buồn.Vì ngôn ngữ chính là sức mạnh của một dân tộc.

[tieunhulai]

Do người VN chẳng chế tạo được gì nhiều, ít cống hiến cho sự phát triển của nhân loại nên tiếng Việt ít và phải vay mượn là đúng rồi, cứ thế dùng thôi chứ kiếm từ Việt mà thay thế thì kiếm làm sao, ai hiểu?

Tuy vậy vẫn nên tìm hiểu nghĩa của từ. Bây giờ khá nhiều người (nhất là giới học sinh, sinh viên) thích viết câu chữ rườm rà mà có khi chẳng hiểu mình đang viết gì. Cái này cực kỳ nguy hại.

[nhachoaloiviet]

Quá đúng.Tình trạng dùng từ không chính xác nhưng lại thích văn hóa khá phổ biến,kể cả trên báo chí hiện nay rất nhiều trường hợp viết sai tiếng việt.Nhiều ông nhà báo trình dộ tiêng Việt còn lù khù mà hay thích sính từ độc từ khó.
Mình thích tiếng Anh nhất,sử dung tiện lợi trong giao tiếp,ít gây nhầm lẫn mà ngắn gọn.Tiếng Hoa thì tuy ý tứ hay hơn nhưng viết vẫn rườm rà ,gây khó khăn khi in ấn ở font chữ nhỏ.Hơn nữa tiếng Hoa hay bị đồng âm.