Quy Bối Pháo chuyên đề - Ngũ Cửu Pháo đối QBP tấn Chốt 3

[Quỳnh Bấc]

Cuộc 6.12: Tiên tấn Chốt 5, Hậu bổ Liệt Pháo

1. Pháo 2 bình 5, Mã 8 tấn 7
2. Mã 2 tấn 3, Xe 9 tấn 1
3. Xe 1 bình 2, Pháo 8 thoái 1
4. Pháo 8 bình 6, Pháo 8 bình 3

Nỗi lo bị Pháo lục lộ bên Tiên đánh vào chỗ nhược, Hậu phải di chuyển nhanh Pháo Thụt để thông Xe, dễ sa đà vào nhược điểm Quy Bối Pháo cổ điển. Tuy vậy, nếu nghiên cứu kỹ, đòn tấn Pháo xuống sâu của Tiên không đem lại chút ưu thế rõ rệt nào. Thực tế đúng như vậy, nếu Hậu đi Mã 2 tấn 3, Pháo 6 tấn 6, Pháo 8 tấn 6, Hậu vẫn an toàn. Còn nếu Hậu ở nước thứ 4 đi Chốt 7 tấn 1, Pháo 6 tấn 6, Pháo 8 tấn 3, Hậu vững vàng. Xin xem thêm Cuộc 6.19 để có cái nhìn rõ hơn về loại khai triển nóng vội này của Ngũ Lục Pháo.

5. Chốt 5 tấn 1, …

Nếu Tiên đi Mã 8 tấn 7, Hậu sẽ Xe 9 bình 4, Sĩ 6 tấn 5, Chốt 7 tấn 1, Xe 9 bình 8, Xe 1 tấn 2, Xe 8 tấn 4, Chốt 3 tấn 1 (chặn đứng Mã trái Ngũ Lục Pháo lên sông đánh Xe), Chốt 3 tấn 1, Chốt 3 tấn 1 (!), Xe 8 bình 7, Pháo 2 bình 3, Xe 7 bình 8, Pháo trước tấn 5, Xe 8 tấn 5, Chốt 7 tấn 1, Xe 2 tấn 6, Pháo sau tấn 2, Xe 2 thoái 3, Hậu vẫn đàng hoàng tranh chiến, xin xem thêm Cuộc 6.8, 6.9, 6.10 để có cái nhìn thêm về Quy Bối Pháo xuất động nhanh Pháo Thụt không vội phi Tượng, một hướng đánh vẫn còn mang dáng dấp cổ điển nhưng đã được cải tiến không bổ Tượng vội vàng. Lẽ dĩ nhiên, Ngũ Lục Pháo rất muốn thoát khỏi lối đánh vần quân vòng vèo tranh chiếm từng khu vực nhỏ nhặt mà Hậu dày công giăng ra, trong lúc bí bách đã tấn Chốt 5 cầu chiến. Nhưng như vậy, lại rơi vào địa hạt mà Chiến luận số I, II, III đã đặt nền móng.

5. … , Pháo 2 bình 5

Một đặc điểm của Quy Bối Pháo không vội phi Tượng là có thể hoàn nhập 1 đến 2 Pháo vào lộ giữa, như 3 Chiến luận đầu tiên chỉ ra, phương hướng phản công cửa giữa sắc bén, là điều mà Quy Bối Pháo cổ điển không thực hiện được. Như một điều tất phải xảy ra, sau khi nhận ra khó đánh đường giữa sớm khi Quy Bối Pháo hoàn thiện chiêu không phi Tượng, Ngũ Lục Pháo lại sẽ chuyển sang các kế hoạch khác, ví dụ như các Cuộc 6.10, 6.11, … đã từng trình bày.

6. Mã 8 tấn 9, …

Nếu Tiên đi Xe 2 tấn 4, Hậu sẽ Xe 9 bình 4, Sĩ 4 tấn 5, Xe 1 tấn 2, Mã 8 tấn 9, Xe 1 bình 2, Xe 9 bình 8, Xe 2 tấn 7, Mã 9 thoái 8, Chốt 7 tấn 1, Chốt 3 tấn 1, Xe 4 tấn 3, Hậu cũng vững vàng. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng Chiến luận số I, II khiến kỳ thủ cầm trận Pháo Lưng Rùa tự tin tìm cách áp dụng vào các trận thức Pháo Đầu còn lại.

6. … , Xe 1 tấn 2

Nhận thấy Pháo 6 của Tiên chưa được bảo vệ, Hậu bỏ Mã tranh thủ xuất Xe.

7. Xe 9 bình 8, Xe 1 bình 4

Đến đây như hình 6.12 Tiên có thể đi tiếp bằng 2 cách: Xe 8 tấn 9, Sĩ 6 tấn 5.

Biến 1: Xe 8 tấn 9

8. Xe 8 tấn 9, Xe 4 tấn 5
9. Sĩ 4 tấn 5 , …

Nếu Tiên tham Tượng, đi Xe 8 bình 7, Hậu sẽ Pháo 5 tấn 3, Sĩ 4 tấn 5, Pháo 3 bình 5, Xe 7 thoái 2, Pháo 5 tấn 1, Xe 2 tấn 6, Xe 9 bình 4, Tiên thua cuộc.

9. … , Xe 4 thoái 1
10. Pháo 5 tấn 1, Chốt 7 tấn 1
11. Xe 2 tấn 4, Xe 9 bình 6
12. Xe 8 bình 7, Pháo 3 bình 5

Đến đây, Quy Bối Pháo chuyển Ngọa Tâm Pháo trận đã hình thành. Khả năng khai triển “tấn công tổng lực” là điều mà Quy Bối Pháo cổ điển không tài nào làm được. Chiến luận số I đã đặt nền móng để Hậu thủ về sau tự tin áp dụng linh hoạt cho giai đoạn khai cuộc muộn.

13. Xe 7 thoái 3, Xe 6 tấn 5
14. Chốt 9 tấn 1, Xe 6 bình 7
15. Xe 2 thoái 2, Mã 7 tấn 6
16. Mã 9 tấn 8, Xe 4 thoái 1
17. Mã 8 thoái 7, Xe 4 bình 5

Ngũ Lục Pháo vỡ trận.

Sơ lược biến 1

Biến 2: Sĩ 6 tấn 5

8. Sĩ 6 tấn 5, Mã 2 tấn 1
9. Xe 8 tấn 4, …

Nếu đổi lại Tiên đi Xe 2 tấn 6, Hậu sẽ Pháo 3 bình 5, Mã 3 tấn 5, Xe 4 tấn 4, Xe 2 bình 3, Pháo trước tấn 3, Pháo 5 tấn 2, Pháo 5 tấn 4, Xe 3 tấn 1, Xe 4 bình 5, Pháo 6 bình 5, Tượng 7 tấn 5, hai bên cân cờ. Trái với suy nghĩ của nhiều người, Ngọa Tâm Pháo đi sau hoàn toàn có cửa chống lại Đương Đầu Pháo, bởi cái khả năng tấn công cương mãnh gấp đôi Pháo Đầu đã bù đắp cho sự thiếu khuyết phòng thủ.

9. … , Chốt 7 tấn 1
10. Xe 2 tấn 4, …

Nếu Tiên đi Xe 2 tấn 6, Hậu sẽ Pháo 3 binh 5, Xe 2 bình 3, Pháo trước tấn 3, Hậu cũng hài lòng.

10. … , Xe 9 bình 6
11. Chốt 3 tấn 1, Xe 6 tấn 5

Nếu Hậu chỉ đơn giản Chốt 7 tấn 1, Tiên sẽ Xe 2 bình 3, Pháo 5 thoái 1, cơ hội bung quân lên của Quy Bối Pháo không còn nhiều nữa.

12. Chốt 3 tấn 1, Xe 6 bình 7
13. Chốt 3 tấn 1, Xe 7 thoái 3
14. Xe 2 thoái 1, Xe 4 tấn 2
15. Mã 9 thoái 7, …

Tiên khó khai triển quân, uyển chuyển kéo Xe phải về bảo vệ hàng Chốt, kỳ thực là để phát triển Mã trái đi lên. Đòn thoái Mã này gần như thể hiện được sự ưu việt trong cách chuyển quân của Ngũ Lục Pháo Biên Mã.

15. … , Pháo 3 bình 7 (!)
16. Tượng 3 tấn 1, …

Trung Pháo bắt đầu ngấm đòn Pháo Thụt cơ động đánh phá nhiều nơi. Nếu ở đây Tiên chủ quan, đi Mã 7 tấn 6 đánh Xe như kế hoạch, Hậu sẽ Xe 7 tấn 3 (!), Xe 2 bình 3, Pháo 7 tấn 5, Mã 6 buộc phải thoái 4, Chốt 1 tấn 1, Hậu hài lòng.

Lại nếu Tiên đi Xe 2 tấn 5, Hậu đi Mã 7 thoái 5, Mã 3 thoái 1, Mã 5 tấn 3, Pháo 5 bình 4, Chốt 1 tấn 1, Tượng 3 tấn 5, Hậu phản tiên!

16. … , Xe 7 tấn 3
17. Xe 2 bình 3, Pháo 7 tấn 5
18. Mã 3 tấn 5, Xe 4 bình 7

Hậu đã tập trung Xe Mã Pháo về cùng 1 cánh. Tình hình sắp tới sẽ rất sôi động.

Sơ lược biến 2

Tiểu kết: Quy Bối Pháo vốn là một trận thức cổ đại có khuynh hướng phòng thủ, nhưng qua việc từ bỏ các lý thuyết cũ, liên tục sửa đổi và bổ sung để nâng cao tính đối kháng cạnh tranh, Pháo Mai Rùa dạng hiện đại có thể biến chuyển qua 4 loại hình chiến lược dựa vào tình hình đối trận thực tế:

Tấn công tổng lực: đây là lối đánh không thể ngờ tới được, khi Hậu sẵn sàng bước vào một trận đối công kịch liệt với Trung Pháo bằng việc bổ Pháo vào trung lộ, thậm chí chấp nhận một hình cờ lệch chuẩn để triệu tập cùng một lúc cả 2 Pháo nhằm quyết sống mái một phen. Việc một thế trận thường bị đánh giá là phòng thủ thụ động lại dám chuyển mình sang hướng đối lập hoàn toàn, mở ra những hướng nghiên cứu mới, nơi mà Trung Pháo liên tục bị những đòn đánh mãnh liệt đưa trận đấu đến những cuộc diện khó còn có thể hòa mà ở 3 Chiến luận đầu I, II, III đã xây dựng nên khung xương cho vấn đề vẫn còn cần nghiên cứu này.

Phòng ngự-kìm tỏa: bằng việc phát huy sức mạnh vốn có của Pháo Phụng Hoàng khi luôn rình rập ở tầm thấp trong trận địa, Quy Bối Pháo tập trung đánh chặn nhiều thế tấn công của Trung Pháo, đồng thời đưa quân kìm hãm những quân cờ mũi nhọn của đối thủ, phong tỏa những con đường chuyển quân huyết mạch. Trận đấu vốn nhanh và mạnh bởi uy lực tấn công vũ bão của Trung Pháo nay bị kìm hãm lại theo nhịp điệu và lối chơi lòng vòng của Pháo Mai Rùa, các quân cờ trói buộc lẫn nhau khiến Trung Pháo không còn được vẫy vùng ngang dọc, để cuối cùng hai bên sẽ dần dần tinh giản quân, tiến vào một hình cờ tàn cuộc quen thuộc, theo một tốc độ phù hợp với mong muốn của phía Hậu thủ, qua đó cố gắng thủ thắng bằng những ưu thế tối thiểu.

Phòng thủ phản kích: Pháo Lưng Rùa là thế trận gần như đã thất truyền, không nhiều người còn nghe thấy tiếng tăm nó nữa, việc kỳ thủ cầm Pháo Thụt để đối phó với một Trung Pháo chuyên-chống-Bình-Phong-Mã là nước đi chiến thuật, đưa cái “sở trường” của bản thân để đấu cái “sở đoản” của đối thủ. Nếu như các kỳ thủ chuyên tìm tòi những nước đi độc lạ trong những trận thức quen thuộc nhằm ép đối phương vào thế khó chống đỡ, hao tổn trí lực khi tính toán, thì việc ứng dụng một thế trận bất bình thường vào trận đấu cũng mang ý nghĩa tương tự như vậy, nhưng ở tầm dứt khoát triệt để hơn hẳn. Qua khả năng rình rập chờ thời của Pháo Phụng Hoàng đã-được-nghiên-cứu-kỹ, cùng với những sai lầm mà Trung Pháo có thể vô tình mắc phải, thì việc đưa một cuộc diện đã được chứng minh là cân bằng ở phương diện lý luận sang chiếm lĩnh ưu thế trong thực tiễn là điều hoàn toàn trong khả năng. Có thể nói, phòng thủ phản kích luôn là con dao sắc bén của bất cứ khai cuộc lãnh môn nào, không kể riêng gì Quy Bối Pháo.

Tử thủ rùa sắt: Nếu Pháo Mai Rùa rất dễ trở thành thế thủ thụ động do lối chuyển quân lòng vòng, cũng như các quân có xu hướng tập trung co cụm tầm thấp, vậy thì sao không tận dụng “ưu thế” này để chủ động phòng thủ tối đa, dùng hết toàn quân để cố thủ sống chết (?). Nếu có thể khuấy động đến chín tầng trời là trạng thái tấn công hoàn hảo, thì ẩn mình dưới chín lớp đất cũng nên được xem là thành công tương tự. Chiến lược tử thủ mai rùa bằng sắt hợp thành bởi các chiến thuật triệt tiêu cắt đứt đường tấn công, luôn luôn chủ động đổi quân chủ công, phòng thủ cẩn mật quanh cung Tướng, thiết lập nhiều lớp phòng ngự bê tông, từ bỏ tấn công chú tâm phòng ngự… để rồi sẽ cố gắng kết thúc trận đấu bằng các định thức hòa cuộc, là phương tiện gần như duy nhất để có thể “phi thắng tất hòa” trong một trận đấu mà đôi khi không cách gì có thể thắng nổi; tương tự hình ảnh một con rùa đã rụt cổ vào trong chiếc mai cứng chắc của mình, thì ngay cả móng vuốt sắc bén của chúa tể sơn lâm cũng không làm gì được.

Bốn hướng chiến lược tổng thể này, lại là sự phát triển mở rộng ra chỉ từ bốn cột trụ nguyên lý chiến đấu, mang tính hết sức nền tảng, thậm chí 2 trong số chúng đã từng được rất nhiều các sách lý thuyết đề cập. Bốn cột trụ nguyên lý chiến đấu này đã là toàn bộ khung xương cho lý luận Quy Bối Pháo “kiểu mới” xây dựng nên bên trên, là bốn chiếc chìa khóa mà Pháo Mai Rùa hiện đại sẽ sử dụng để mở khóa cho căn phòng chứa toàn bộ cách thức đối đầu với Trung Pháo thiên biến vạn hóa:

Một là, trì hoãn xuất động Pháo Thụt, lấy trọng tâm nhấn mạnh vào việc lựa chọn thời điểm xuất động của Pháo Thụt sao cho phù hợp tình hình bên Trung Pháo hơn là điều động nhanh nhưng thành ra quá vội. Thuở sơ khai, Quy Bối Pháo đã luôn đi theo hướng xuất động nhanh Pháo Thụt để thông Xe ngang, tuân theo cứng nhắc nguyên tắc “Xe quý thần tốc”. Nhưng điều đó lại đem đến nhược điểm Pháo Thụt tốn nhiều nước giai đoạn đầu trận để huy động, ảnh hưởng tốc độ xuất quân toàn bộ trận hình; Mã trái dễ bị cô lập, cũng như Mã phải không có thời gian dâng lên; Pháo Thụt xuất động tuy nhanh, nhưng không có “điểm rơi tốt”, nên phải sàng sê qua lại tìm vị trí tốt, dẫn đến nguy cơ dễ dàng tổn thất nhiều nước cờ hơn nữa. Đặt tất cả mặt lợi và hại của cả 2 phương cách lên trên bàn cân, đong đếm qua các thử nghiệm đối trận thực tế, và cuối cùng, đặc điểm trọng yếu của Pháo Thụt kiểu mới đã được ra đời. Đây còn là đặc điểm xương sống của toàn bộ Pháo Mai Rùa, khi chính nó đã là tiền đề hỗ trợ cho các đặc điểm còn lại được triển hiện ra thuận lợi.

Hai là, không vội phi Tượng, để tránh việc mất đi các biến hóa phản công đường giữa, cũng như cố định trận hình quá sớm. Thật vậy, giờ với việc hoãn lại nước Tượng, Quy Bối Pháo được lợi thêm nước cờ để khai triển các quân mạnh khác. Chưa kể, việc hoãn lên Tượng đưa đến khả năng được quyền lựa chọn hướng của Tượng nào sẽ lên về sau, phụ thuộc vào vị trí Pháo Thụt đang ở cánh trái hay đã sang cánh phải, hoặc hướng đánh của phía Trung Pháo, hay thậm chí là tùy thuộc vào Xe ngang cánh trái đã được xuất động hay chưa, để sau sẽ thuận tiện vào chân Tượng cánh trái, như trong các biến thể mới Quy Bối Pháo hoãn khai Xa. Một hệ quả trực tiếp, và hết sức lý thú, đó là Quy Bối Pháo khi xưa mặc định là thế thủ bị động, nay có thể bỏ hết phòng thủ để chuyển hướng tấn công tổng lực. Điều này vô tình được tìm ra khi Quy Bối Pháo phải đối phó với các trường hợp Trung Pháo tấn rất sớm Chốt Đầu. Nhưng về sau, Pháo Mai Rùa đã uyển chuyển linh hoạt hơn, khi bổ Liệt Pháo, chuyển Ngọa Tâm Pháo ở giai đoạn khai cuộc muộn, qua việc cài cắm tư thế Đơn Đề Mã ngay từ đầu, hoặc phi Tượng che cửa giữa tạm thời sau đó lại bay Tượng đi, cũng có thể là khởi Mã bình phong rồi dâng Mã phải lên sông để bổ Liệt Pháo… cho dù phía Đương Đầu Pháo có hay không có khai triển tấn công đường giữa đi nữa.

Ba là, ưu tiên thông đường Mã, nguyên lý phổ quát “Mã tối kỵ bị cản” ai cũng biết, tranh thủ xuất động và khai thông Mã càng sớm càng tốt, đặc biệt Mã trái, dù trong trung cuộc, tàn cuộc hay khai cuộc. Đây là đặc điểm thứ ba, cũng như là đặc điểm chỉ có thể xuất hiện thuận lợi, khi hai đặc điểm đầu tiên của Quy Bối Pháo kiểu mới được thực hiện. Hậu thủ giờ đây sau khi loại bỏ được gánh nặng phải điều động Pháo Thụt và phi Tượng như một “công thức”, liền có đầy đủ thời gian để tấn Chốt thông Mã, hoặc điều động quân hỗ trợ cho Mã đã bị Tiên thủ đưa quân kìm hãm. Mã trái có thể dễ dàng dâng lên, trao đổi với Pháo Đầu phá tan sức công duy nhất tại lộ giữa của Đương Đầu Pháo; cũng như thuận tay phá nát hàng Chốt của bên Tiên. Mã trong trường hợp phi lên sông không thuận lợi, lại có khả năng quay về vị trí trống mà trước đây Tượng luôn bay lên chiếm giữ, để dễ dàng điều động sang cánh còn lại, tạo cặp Mã liên kết… Mã phải cũng vì tính cấp thiết, mà thường dâng lên nhanh trong tư thế Mã bình phong hoặc Mã đơn đề, Quy Bối Pháo khởi Mã Quỳ cánh phải do đó dần mất đi cơ hội xuất hiện.

Bốn là, phát triển cánh phải cũng cần được ưu tiên như cánh trái, cũng là một nguyên tắc chiến lý phổ quát, tuy nhiên rất khó thực hiện ở Quy Bối Pháo cổ điển. Đây là hệ quả trực tiếp của đặc điểm thứ nhất và thứ hai sinh ra. Do Hậu thủ có thời gian xuất động các quân mạnh, Pháo Lưng Rùa giờ đây đã có thể phát triển đồng đều hai cánh. Pháo Thụt, do chưa bị cố định trận hình bởi Sĩ và Tượng, có thể vẫn ở cánh trái, hoặc qua cánh phải rồi lại về cánh trái, dẫn đến thế trận có sự linh hoạt lớn. Cánh phải xuất động nhanh, bổ khuyết cho sự trì hoãn ở cánh trái. Khi cánh trái được cấp quyền khởi động, hai cánh bắt đầu phối hợp đồng đều. Kết quả là, Pháo Mai Rùa có thể biến triển ra rất nhiều loại trận hình, bằng cách lai ghép, bổ sung, chuyển đổi, các biến thể của Pháo Lưng Rùa kiểu mới là hết sức phong phú. Như vậy, từ một thế trận có biến hóa nghèo nàn, theo “công thức”, giờ đây người sử dụng Quy Bối Pháo có đầy đủ các công cụ để bẻ gẫy mọi hướng tấn công mà Trung Pháo sử ra. Đặc điểm thứ 4 này dù đã trực tiếp đưa đến sự đa dạng thiên biến vạn hóa cho Phụng Hoàng Pháo, nhưng suy cho cùng chính đặc điểm thứ 1 mới là gốc rễ của vấn đề, là điều sẽ đưa đến các thay đổi triệt để nhất cho phương cách sử dụng hệ thống Pháo tầm thấp thuận cánh.

Do tính chất của một bộ nghiên cứu lý luận, các phương án cổ điển đã được cải tiến, các phương án kiểu mới dù vẫn còn một phần dáng dấp cổ điển, và các phương án kiểu mới hoàn toàn triệt để thay đổi, sẽ vẫn được trình bày song song cùng nhau. Các biến mạnh, biến yếu, các cách thức đúng, những cách thức sai, cũng như những cách thức còn gây tranh cãi, vẫn được trình bày cố gắng trung dung. Qua đó người đọc có cái nhìn nhiều chiều, cũng như có cơ hội so sánh đối chiếu ở mức độ tương quan gần gũi nhất với đôi mắt của người viết.