Dương Quan Lân - Kỳ đàn tông sư

[tinhlahan702]

DƯƠNG QUAN LÂN - KỲ ĐÀN TÔNG SƯ

Trích: Tượng kỳ cố sự (象棋故事)

1. Lời nói đầu

Trong lịch sử cờ tướng Trung Quốc, những đóng góp của Dương Quan Lân là vô cùng xuất sắc, để lại dấu ấn rực rỡ.
Kể từ khi tổ tiên chúng ta phát minh ra cờ tướng, trải qua nhiều thế hệ, phát triển thành cờ tướng Trung Quốc ngày nay, nó đã lan rộng trong dân gian, vượt qua bất kỳ hoạt động giải trí nào. Trong dòng lịch sử gần hai nghìn năm, làng cờ Trung Quốc đã sản sinh ra nhiều cao thủ, nhân tài. Có người là "thần đồng", dựa vào trí thông minh và tài năng để đạt thành tích xuất sắc và lưu danh hậu thế; có người khổ luyện, trí nhớ siêu phàm, trở thành một bậc thầy. Tuy nhiên, đến những năm 1950, sau khi xuất hiện một kỳ thủ cờ tướng quốc gia Dương Quan Lân "bỏ đạo quán quần luân, bắc chiến nam chinh kình tướng kỳ, xa phi mã dược pháo như thần", tất cả họ đều lu mờ.
Thành tích của Dương Quan Lân là huy hoàng, nổi tiếng trong và ngoài nước.
Thời thơ ấu, Dương Quan Lân được mệnh danh là "Nông thôn kỳ vương"; ở Trung Quốc đại lục, Dương Quan Lân là vua cờ của những năm 1950; ở Hồng Kông và Ma Cao, Dương Quan Lân được mệnh danh là "thánh thủ"; ở Châu Âu và Châu Mỹ, Dương Quan Lân được gọi là Beethoven của nghệ thuật cờ tướng Trung Quốc; ở Đông Nam Á, Dương Quan Lân là biểu tượng của các cao thủ cờ tướng, Thái Lan có "Dương Quan Lân của Thái Lan", Philippines có "Dương Quan Lân của Philippines". Tóm lại, ai chơi cờ giỏi nhất, người đó là "Dương Quan Lân"; ngoài ra, còn có nhiều tên gọi khác như "Hỗn Thế Ma Vương", "Ma Thúc", "Ảo thuật gia cờ tướng", "Cự phách kỳ đàn", "Thái đẩu kỳ lâm", "Tông sư kỳ đàn", "Nguyên nhung kỳ đàn", v.v., thật là không đếm xuể.
Từ những danh hiệu này, không khó để thấy ảnh hưởng sâu rộng của Dương Quan Lân trong làng cờ Trung Quốc.
Mọi người cũng thường gặp phải tình huống này: hai người hâm mộ cờ đang chơi cờ, bên A sắp chiếu hết, bên B vắt óc không ra, bên A sẽ đắc ý nói: "Ván cờ này anh thua định rồi, dù có mời cả Dương Quan Lân đến cũng không thể cứu vãn được."
Điều này cho thấy uy tín của Dương Quan Lân trong lòng những người yêu thích cờ tướng. Không có gì lạ khi bất cứ ai có thể đi vài nước cờ đều biết đến tên tuổi của Dương Quan Lân? Tuy nhiên, có ai biết con đường mà anh ấy đã đi trong biển cờ bao la này là con đường nào?

[tinhlahan702]

2. Vua cờ nông thôn


Mùa hè ở phương Nam, bầu trời trong xanh không một gợn mây, mặt đất bị nắng thiêu đốt nóng rực, từng cơn gió nóng phả vào người, nóng như thiêu như đốt, khiến người ta nghẹt thở.
Trên con đường đất gồ ghề từ thị trấn Phượng Cương, huyện Đông Vinh, tỉnh Quảng Đông đến Thường Bình, một người gánh hàng rong đang gánh một gánh nặng nề từ từ bước về phía trước, đôi vai run rẩy, nhịp nhàng phát ra tiếng "cót két cót két".
Người gánh hàng rong là một thiếu niên mười sáu, mười bảy tuổi, dáng người gầy gò, nhỏ bé. Đầu đội chiếc mũ rộng vành, che mưa nắng. Chiếc áo phông ngắn tay đã ướt đẫm mồ hôi. Nhưng anh ta dường như quên đi cái nắng như thiêu như đốt, gánh nặng trên vai, miệng không ngừng lẩm bẩm "Pháo 2 bình 5, Mã 2 tiến 3".
Đây là bức tranh sinh động về thời niên thiếu của Dương Quan Lân.
Cờ tướng, tuy chỉ là những khối gỗ tròn, nhưng lại có sức sống mãnh liệt và sức hấp dẫn vô cùng. Có người một khi đã mê cờ tướng, như bị ma ám, hồn vía lên mây, muốn bỏ cũng không bỏ được. Dương Quan Lân lúc này cũng bị cờ tướng mê hoặc, quấn lấy, ba mươi hai quân cờ như bóng ma luôn bám theo anh. Điều này dường như là một sự tra tấn, nhưng đối với Dương Quan Lân, nó lại là một niềm vui vô tận. Trong khó khăn gian khổ, điều duy nhất có thể thắp lên ánh sáng hy vọng của anh chính là cờ tướng.
Dương Quan Lân sinh ngày 29 tháng 5 năm 1925 trong một gia đình nông dân nghèo ở làng Đường Lịch, thị trấn Phượng Cương, huyện Đông Vinh, tỉnh Quảng Đông. Ở đây, ông đã trải qua một tuổi thơ khó khăn.
Mặc dù Đông Ngô là vùng đất trù phú, nhưng làng Đường Lịch dưới thời xã hội cũ lại là một ngôi làng có sự phân hóa giàu nghèo rõ rệt. Đất đai ở đây cằn cỗi, nhưng lại là một làng quê của người Hoa kiều. Cả làng có hơn trăm hộ gia đình, mỗi nhà có một cách sinh sống khác nhau: những người có quan hệ với nước ngoài thì sống dựa vào tiền gửi về từ nước ngoài; còn những người không có quan hệ với nước ngoài thì phải vật lộn với cuộc sống nghèo khổ. Tuy nhiên, người nghèo có niềm vui và sở thích riêng của họ, dân làng không có điều kiện tham gia các hoạt động giải trí khác, nên tám chín phần mười đều thích chơi cờ.
Không có quan hệ với nước ngoài, họ chỉ có thể vật lộn trên bờ vực nghèo đói. Tuy nhiên, người nghèo có thú vui và sở thích riêng, những hoạt động giải trí khác của dân làng họ không thể tham gia, tám chín phần mười đều thích chơi cờ.
Tỉnh Quảng Đông từ xưa đã có phong trào cờ vua rất mạnh, trong số các huyện trong tỉnh thì Đông Ngô là mạnh nhất, đã từng sản sinh ra không ít cao thủ; làng Đường Lịch có phong trào cờ tướng thịnh hành, trong toàn huyện cũng đứng đầu. Chơi cờ đã trở thành một hoạt động truyền thống của làng, trước và sau bữa ăn, mọi người tụ tập ở đầu làng cuối ngõ, từng nhóm hai ba người, hào hứng bày bàn cờ ra chơi. Nếu vào dịp lễ Tết hoặc đi lễ hội, chơi cờ lại càng trở thành hoạt động "hot". Thường có những người tự cho mình là cao thủ, bày sạp ra để thu hút đối thủ thay phiên nhau đánh cược, quả thực rất náo nhiệt, quân cờ nhỏ đã mang lại sức sống cho ngôi làng không mấy nổi bật này.
Ông nội của Dương Quan Lân là một tú tài dạy học, khá am hiểu về cờ. Cha ông cũng từng dạy học, sau đó mở một cửa hàng tạp hóa nhỏ ở làng Đường Liệt, ga Thiên Đường, tuyến đường sắt Quảng Cửu. Trên danh nghĩa là một cửa hàng, chẳng qua là bán một số đồ dùng hàng ngày, cũng chẳng khá hơn mấy so với những người bán hàng rong ven đường, kiếm được chút tiền, cộng thêm năm mẫu ruộng thuê, cũng có thể miễn cưỡng nuôi sống gia đình. Tuy nhiên, cờ vua của cha ông giỏi hơn ông nội nhiều, là một trong những cao thủ của làng.
Dương Quan Lân lớn lên trong một gia đình và ngôi làng như vậy, tất nhiên cũng yêu thích cờ, không phải là yêu thích bình thường, mà là vô cùng yêu thích. Dương Quan Lân học chơi cờ từ năm bao nhiêu tuổi? Không ngại nghe chính ông kể lại: "Hồi nhỏ, thường xem người già chơi cờ, rốt cuộc là mấy tuổi học chơi cờ thì chính mình cũng không biết. Chỉ nghe cha nói sáu tuổi đã học chơi cờ. Về sau dù tính là sáu tuổi mới biết chơi cờ, nhưng thực tế đã có vài năm tuổi cờ rồi."
Có người có thể cho rằng, một kỳ thủ như Dương Quan Lân, từ nhỏ đã có tài năng siêu phàm. Không, tài năng của ông không tốt lắm, đầu óc cũng không được nhanh nhạy. Dương Quan Lân tự thừa nhận: "Tôi không thông minh, dựa vào sự chăm chỉ."
Liễu Đại Hoa đã tạo ra kỷ lục thế giới một đấu mười chín người trong môn cờ tưởng bịt mắt, dựa vào trí nhớ cực tốt và kỹ năng cờ vua thành thạo. Dương Quan Lân thì không thể, chỉ có thể chơi một hoặc hai ván bịt mắt, nhiều hơn nữa thì đầu óc không thể nhớ nổi. Tuy nhiên, ông lại là một kỳ tài trong giới cờ. Điều này hoàn toàn là nhờ sự chăm chỉ, nỗ lực phấn đấu mới đạt được. Như có người đã nói: "Dương Quan Lân trên con đường gập ghềnh cực kỳ khác thường, giống như con tê tê kiên cường đào hang về phía trước, mới đạt được thành tựu ngày hôm nay." Câu nói này cũng thể hiện sự kiên trì theo đuổi cờ vua suốt đời của ông.
Mùa thu năm 1938, quân Nhật đánh đến ga Thiên Đường trên tuyến đường sắt Quảng Cửu thuộc huyện Đông Ngô, chỉ cách làng Đường Lịch năm km. Quân Nhật đến đâu là hãm hiếp, đốt phá, giết chóc, không từ một tội ác nào, khiến dân chúng hoảng loạn bỏ chạy sang Hồng Kông, trong số đó có Dương Quan Lân, khi đó mới 13 tuổi. Trước lúc chia tay, cha Dương Quan Lân đã nói với ông:
“Miễn là con sống sót là được, cha già rồi, chết cũng không sao.” Nhắc đến chuyện này, Dương Quan Lân không khỏi cảm khái: “Trong thời gian 1948, tôi xem bộ phim “Nhất giang xuân thủy hướng đông lưu”, trong đó có câu thoại giống như câu này, khiến tôi vô cùng xúc động.
Năm 1939, làng Đường Lịch trở thành nơi tranh giành của quân Nhật, quân Quốc dân đảng và du kích, ba bên giao tranh liên miên, tiếng súng không ngớt. Có lần, du kích đã tiêu diệt được nhiều lính Nhật. Ngày hôm sau, quân Nhật tiến hành càn quét làng Đường Lịch, giết người đốt nhà, không ít người nằm chết trong vũng máu. Dương Quan Lân chạy ra ngoài thì bị lính Nhật bắt, đang định bắn chết thì có người nói với đội trưởng lính Nhật: "Nó còn nhỏ, không biết đánh nhau, cũng không phải du kích, tha cho nó đi." Nhờ vậy mà ông mới thoát chết.
Thời gian trôi qua, gia cảnh ngày càng nghèo khó. Năm 1939, cha ông lâm bệnh nặng, đến năm 1951 thì qua đời, cả nhà mất đi trụ cột, gánh nặng cuộc sống đè lên vai Dương Quan Lân khi chưa đến tuổi trưởng thành. Vì vậy, ông chỉ học hết lớp 5 tiểu học rồi bỏ học giữa chừng.
Dương Quan Lân vốn là con nhà học thức, nhưng vì trong giai đoạn 1937-1945, quân Nhật đánh vào Trung Quốc, loạn lạc, nên cuộc sống khó khăn, không có tiền đi học, sau đó được cha kèm cặp, đọc Tứ thư Ngũ kinh. Ông vừa giúp mẹ làm ruộng, vừa may vá làm thợ may, có khi lại vác bao tải lớn đi bán vải, hoặc làm phu khuân vác kiếm tiền nuôi gia đình. Bận rộn mưu sinh, Dương Quan Lân nào có thời gian luyện cờ, "vua cờ ở nông thôn" biết bao giờ mới có ngày ngóc đầu lên được?

[tinhlahan702]

3. Lần đầu lên đường


Trong nghịch cảnh, Dương Quan Lân quyết tâm mở ra con đường học cờ tướng.

Ông tiết kiệm từng chút một, dành dụm tiền mua sách cờ hay, tỉ mỉ nghiên cứu các cuốn như "Quất Trung Bí", "Mai Hoa Phổ",... Vì bận rộn mưu sinh, ông chỉ có thể tranh thủ đọc sách, luyện cờ vào ban đêm. Nhờ sự nỗ lực không ngừng, trình độ cờ của ông ngày càng tiến bộ, dần tinh thông lý luận cờ.
Dương Quan Lân còn thích sưu tầm các ván cờ hay, thế cờ tàn độc đáo. Nhân lúc đi từ quê lên thành phố, ông ghi nhớ các thế cờ trên các sạp, tối về nghiên cứu kỹ lưỡng. Nhờ đó, khả năng giải cờ tàn của ông vượt trội hơn người, chính là nhờ nền tảng vững chắc được tôi luyện từ thuở ấy.
Dương Quan Lân say mê cờ tướng như si như say, như bị ma ám. Hàng xóm còn đặt câu ca dao về ông: "Tay vá áo, miệng bàn cờ, gánh trên vai, vác cờ tướng". Có thể thấy ông mê cờ đến mức nào. Để nâng cao trình độ, trở thành một kỳ thủ giỏi, chỉ tự học ở nhà là chưa đủ. Ông quyết định tìm cao thủ để học hỏi. Thời gian đó, ông thường xuyên đến vùng Thường Bình, nghe nói cao thủ cờ tướng nổi tiếng hai vùng Quảng là Lê Tử Kiện ở gần đó, liền vui mừng đến bái phỏng.
Lê Tử Kiện vốn không muốn đấu với chàng trai trẻ xa lạ này, nhưng thấy ông đến từ xa, lại có thái độ thành khẩn, liền bày bàn cờ ra đấu. Kết quả Lê Tử Kiện thắng. Tuy thua, nhưng Dương Quan Lân học hỏi được rất nhiều. Ông thầm nghĩ: "Thất bại là mẹ thành công!"
Mùa xuân năm 1946, có người nói với Dương Quan Lân: "Quảng Châu cờ phát triển mạnh, cao thủ tụ hội, sao không đến đó học hỏi cờ nghệ?"
Dương Quan Lân bị thuyết phục, quyết định đến Quảng Châu. Ông làm việc vất vả hơn, dành dụm được ít tiền, thu xếp hành lý, từ biệt gia đình, lên đường. Dương Quan Lân đã bước một bước có ý nghĩa quyết định trong sự nghiệp cờ tướng của mình.
Đến Quảng Châu, ông không màng ngắm cảnh phồn hoa, chỉ chú ý đến cờ. Đi qua vài nơi công cộng, tuy thấy một số sạp cờ, nhưng đều là những người chơi cờ bình thường, kiếm sống qua ngày. Ông không dừng lại lâu, tiếp tục đi dọc theo các con phố.
Trưa đến, ông thấy đói, muốn mua đồ ăn. Đang đi thì thấy một phụ nữ bên đường rao bán cháo thịt bằm, ông liền bước tới gọi hai bát.
Cháo thịt bằm là món ăn đặc sản của Quảng Châu, khá nổi tiếng. Cách làm đơn giản, giá rẻ, chỉ cần cho thịt bằm chiên vào cháo nóng khuấy đều. Tục ngữ có câu: "Người giàu ăn long hổ đấu, người nghèo uống cháo thịt bằm". Người giàu không thèm để ý, người nghèo tuy không nhiều nhưng cũng đủ no bụng. Chốc lát, Dương Quan Lân đã ăn hết hai bát cháo nóng ngon lành, cảm thấy sảng khoái, tràn đầy năng lượng, liền đi qua sông Châu Giang, đến bờ nam, vào công viên Hải Đường.
Đang đi, ông ngẩng đầu lên thấy phía trước là một khu rừng, đền đài lấp lánh, vàng son lộng lẫy, hóa ra là "Thiền viện Hải Đường". Chùa này được xây dựng vào thời Khang Hy nhà Thanh, bên trong có Đại Hùng Bảo Điện, Thiên Vương Điện, Già Lam Điện, Tùng Quan Điện, Địa Tạng Các,... thật hoành tráng, quả là nơi tiêu khiển tốt.
Từ cuối thời nhà Thanh, phong trào cờ tướng ở Quảng Châu dần thịnh hành, bốn ngôi chùa lớn Đại Phật Tự, Hoa Lâm Tự, Quang Hiếu Tự, Hải Đường Tự là nơi tụ tập của những người chơi cờ, đặc biệt là Hải Đường Tự có nhiều người chơi nhất, trở thành "quán quân" trong "tứ đại tùng lâm", nhiều cao thủ thường đến đây tụ hội.
Trong chùa Hải Đường có đủ loại hình mua bán, kể chuyện, xem tướng, tạp kỹ,... rất náo nhiệt. Nhưng điều khiến Dương Quan Lân thích thú nhất là những sạp cờ và những người chơi cờ rải rác khắp nơi. Bên này khai pháo, bên kia phi mã, tiếng kêu tướng vang lên không ngớt. Dương Quan Lân đi xem khắp nơi, thấy trình độ cờ đều bình thường. Khi đến trước Đại Hùng Bảo Điện, ông thấy một người đàn ông khoảng 40 tuổi, ăn mặc lôi thôi đang ngồi ở sạp cờ mời khách chơi. Ông bước tới, thấy bàn cờ đã được bày sẵn. Người bày sạp thấy cử chỉ và cách ăn mặc của Dương Quan Lân, đoán ông là người nhà quê mới lên thành phố, liền nói: "Anh muốn chơi cờ không? Tôi để anh đi trước hai Mã."
Dương Quan Lân nói: "Thử thì thử!"
Người bày sạp chủ động bỏ hai con Mã của mình, lập tức dùng pháo tấn công. Không ngờ, chưa được bao nhiêu nước, đã bị Dương Quan Lân chiếu bí. Người bày sạp lúc này mới biết đối thủ không phải tầm thường, không dám đấu với ông nữa.
Hóa ra, thế cờ "Nhường hai Mã" này khá có ý nghĩa, cả hai bên đều có cách để thắng. Theo sách cờ, bên nhường Mã tuy ít hơn hai quân, nhưng được đi trước ba nước, có thể nhanh chóng xuất động hai pháo tuần hà, tấn công dồn dập, chiếm ưu thế, khiến đối phương khó đối phó, thường có thể nắm chắc phần thắng; bên kia cũng có cách ứng phó tương ứng, phải dùng "Pháo Càng Cua" cố thủ, rồi dùng Sĩ, Tượng bảo vệ thành, tạo thành thế trận phòng ngự vững chắc, chờ đợi đối phương giảm bớt công kích, rồi mới dốc sức phản công, cố gắng đổi quân, mới có thể giành lại thế chủ động và giành chiến thắng. Về điều này, Dương Quan Lân đã đọc kỹ sách cờ, lại có nghiên cứu sâu, cách tấn công và phòng thủ đều đã thuộc lòng. Người bày sạp đã nhìn nhầm người, làm sao không thua được!
Trong lúc trò chuyện, Dương Quan Lân biết người này họ Lương tên là Ứng Sâm, người ta gọi là "Mãnh Kê Sâm", sống bằng nghề bày sạp cờ. Thấy Dương Quan Lân có tài, Lương Ứng Sâm giới thiệu ông đến Đồng Chí Kỳ Đàn để đánh bại "Lư Thiên Vương". Lúc đó, vì phải buôn bán nhỏ và nhận vá áo để kiếm sống, nên mãi đến hai năm sau ông mới đến Đồng Chí Kỳ Đàn. Dương Quan Lân biết, cao thủ cờ tướng này chính là một trong "Tứ Đại Thiên Vương" - "Lư Thiên Vương", mới quyết tâm đến đánh bại ông ta.
"Lư Thiên Vương", tên thật là Lư Huy, biệt danh "Bằng tử", sống ở Hà Nam Khê Hạp. Cha ông là Lư Quyền, làm nghề lợp nhà, giỏi cờ, đặc biệt là "Ngũ Thất Pháo", là một trong "Ngũ Hổ Tướng Hà Nam". Hai anh em Lư Huy từ nhỏ đã theo cha học cờ, đều luyện thành tuyệt kỹ, giới cờ gọi ba cha con nhà họ Lư là "Khê Hạp Tam Lư". Sau khi Lư Quyền qua đời, Lư Huy kế thừa nghề, nghiên cứu sâu hơn về "Ngũ Thất Pháo" của gia đình, và có những phát triển mới, người ta liền lấy "Dương Gia Thương" trong "Dương Gia Tướng" để so sánh, gọi là "Lư Gia Pháo". Trong một thời gian, Lư Huy đạt giải nhì trong cuộc thi cờ tướng tỉnh Quảng Đông, được xếp vào "Tứ Đại Thiên Vương" của Quảng Đông (gồm Hoàng Tùng Hiên, Lư Huy, Phùng Kính Như, Lý Khánh Toàn).
Chiều thu, khi đèn đường vừa lên, Dương Quan Lân tìm đến "Đồng Chí Kỳ Đàn" nằm bên cạnh công viên Vĩnh Hán trên đường Huệ Ái Đông, thành phố Quảng Châu. Với tâm trạng vừa tò mò vừa lo lắng của người nhà quê lần đầu lên thành phố, ông bước vào phòng cờ. Thấy bên trong đông nghịt người, trên đài đèn sáng trưng, bàn cờ lớn treo cao, trên bàn đã bày sẵn bàn cờ, một người đàn ông trung niên khoảng 40 tuổi đang ngồi trang nghiêm và hòa nhã bên bàn, ánh mắt không ngừng tìm kiếm trên khán đài, sẵn sàng tiếp đón người lên thách đấu.
Không cần hỏi, người này chính là Lư Thiên Vương.
Lư Thiên Vương có uy tín cao, cờ giỏi, lại đang ở thời kỳ đỉnh cao, giống như võ sư cao thủ bày võ đài vậy, một số cao thủ lên đài tỉ thí, cũng chỉ vài chiêu đã bị đánh bại. Trong thời gian ngắn, Lư Thiên Vương đã đánh bại nhiều người thách đấu, trong phòng cờ ồn ào, mọi người nhìn nhau, không ai dám lên thách đấu nữa, không khí chùng xuống.
Lúc này, Dương Quan Lân chen trong đám đông đã sớm có ý định. Ông lấy hết can đảm, bước lên đài, trước tiên gật đầu chào Lư Thiên Vương, rồi nói: "Dương Quan Lân xin được chỉ giáo!"
Lư Thiên Vương tung hoành trên giang hồ cờ tướng mấy chục năm, thấy Dương Quan Lân muốn lên đài, trong lòng thoáng giật mình, nhưng nhanh chóng lấy lại bình tĩnh. Vị quán quân uy nghiêm này tuy tỏ ra không thể xâm phạm, nhưng luôn khiêm tốn với mọi người. Ông dường như có chút hiểu biết về Dương Quan Lân, nên không hề xem thường chàng trai trẻ gầy gò, mang đậm hơi thở nông thôn này, thầm nghĩ: "Đã đến thách đấu, tôi phải nghiêm túc đối đãi." Vì vậy, ông mỉm cười với Dương Quan Lân, đưa tay ra hiệu mời ông ngồi xuống.
Vừa ngồi xuống, Dương Quan Lân nghe thấy tiếng xì xào dưới đài: "Người nhà quê này, thật không biết lượng sức mình, sao dám thách đấu Lư Thiên Vương!"
"Thật là phí thời gian, chẳng khác nào chờ bị làm thịt!"
Dương Quan Lân làm ngơ, chỉ nghiêm chỉnh chờ đợi trận đấu. Lúc này, có người bưng hai tách trà nóng đặt lên bàn, mùi trà thơm nồng xộc vào mũi. Ông từ nhỏ đã quen sống khổ, một đồng xu cũng muốn vắt ra nước. Tối nay đến đây, ông đã nhịn đói khát đi bộ đến, bây giờ rất muốn uống vài ngụm trà cho đỡ khát, nhưng vì lịch sự, đành phải nhịn. Thấy Lư Thiên Vương bưng một tách trà lên, thổi bọt trà rồi uống hai ngụm, Dương Quan Lân mới dè dặt bưng tách trà còn lại lên, không kịp thổi bọt trà, liền uống ba bốn ngụm.
Ván cờ bắt đầu, cả hai bên đều thể hiện hết khả năng của mình. Dương Quan Lân dùng "Đơn đề Mã" để đối phó với tuyệt kỹ gia truyền "Ngũ Thất Pháo" của Lư Thiên Vương, tấn công mãnh liệt, dồn ép đối phương, một cuộc chiến giữa Xe, Mã, Pháo nhanh chóng diễn ra. Đến trung cuộc, Lư Thiên Vương dựa vào kỹ năng cao siêu và kinh nghiệm phong phú của mình, liên tục phát động tấn công mạnh mẽ, nhưng đều bị Dương Quan Lân hóa giải.
Đối mặt với cao thủ và đông đảo khán giả, ban đầu Dương Quan Lân không khỏi có chút gò bó, cẩn thận từng li từng tí, phòng thủ chặt chẽ. Sau đó, thấy Lư Thiên Vương khó lòng đột phá phòng tuyến của mình, ông dần mạnh dạn hơn, chuyển từ phòng thủ sang tấn công, dùng chiến thuật đa dạng buộc Lư Thiên Vương phải chuyển sang phòng thủ. Lư Thiên Vương mất tiên, bị động khắp nơi; Dương Quan Lân có được lợi thế, từng bước ép sát, liên tục tấn công mạnh mẽ. Sau khi trao đổi quân cờ làm sạch thế trận, Dương Quan Lân với lợi thế hơn một tốt qua sông bước vào tàn cuộc. Mặc dù Lư Thiên Vương cố gắng tìm kiếm hòa cờ, nhưng Dương Quan Lân đã nắm chắc phần thắng, điều khiển tốt quấy rối khiến đối phương rối loạn, phòng thủ không xuể. Cuối cùng, ông đã giành chiến thắng trước Lư Thiên Vương bằng kỹ năng tàn cuộc tinh tế, tỉ mỉ.
Ván thứ hai, Lư Thiên Vương vì còn e ngại, không dám chiến đấu hết mình, chỉ dùng những nước đi vững chắc để cố gắng hòa cờ. Kết quả, Dương Quan Lân thắng một, hòa một.
"Hay! Nội công thâm hậu, công thủ toàn diện!"
"Người nhà quê này lợi hại quá!"
Khi Lư Thiên Vương mỉm cười nhận thua, dưới đài vang lên tiếng vỗ tay và khen ngợi.
Lư Thiên Vương tuy thua cờ, nhưng lại tỏ ra rất vui mừng. Ông đứng dậy, xúc động nói: "Trong ván cờ vừa rồi, Dương tiên sinh tính toán chính xác, di chuyển quân linh hoạt, biến hóa đa dạng. Không ngờ một kỳ thủ trẻ tuổi ở nông thôn lại có trình độ như vậy, là đối thủ mạnh nhất mà tôi gặp từ khi lập kỳ đài đến nay. Anh ấy còn trẻ mà đã có trình độ như vậy, tương lai không thể nào đo đếm được!"
Ngày hôm sau, họ tiếp tục đấu ba ván, kết quả Dương Quan Lân thua một, hòa hai. Sau khi thi đấu xong, Lư Thiên Vương đã dự đoán được Dương Quan Lân sẽ trở thành nhân vật quan trọng trong làng cờ tướng Trung Quốc, nên lại khen ngợi thêm. Từ đó, hai người kết thành tình bạn sâu sắc.
Lần đầu tiên bước chân vào giới cờ, thông qua Lương Ứng Sâm, Dương Quan Lân quen biết Lư Thiên Vương và học trò của ông là Lý Chí Hải cùng các cao thủ khác. Trong quá trình giao lưu cờ, ông đã học hỏi được phong cách chơi cờ truyền thống chặt chẽ, tỉ mỉ, đa dạng của các bậc tiền bối, từ đó nâng cao trình độ cờ của mình. Sau này, khi đã nổi tiếng, Dương Quan Lân vẫn không quên đoạn kỳ duyên này. Vì lần đầu tiên đấu với Lương Ứng Sâm là bắt đầu bằng việc nhường hai Mã, nên có một thời gian ông viết bài thường dùng bút danh "Song Mã Khách" để báo đáp ân tình của Lương Ứng Sâm. Sau này, khi Dương Quan Lân phụ trách tổ chức các giải đấu cờ tướng ở Quảng Châu, ông đã đặc biệt sắp xếp cho Lương Ứng Sâm làm công việc bình luận cờ. Sau khi Lương Ứng Sâm qua đời, con trai ông tiếp tục làm công việc này.
Sau khi nổi tiếng ở Quảng Châu, tên tuổi của Dương Quan Lân được lan truyền trong giới cờ, một ngôi sao mới trên bầu trời cờ tướng đang dần lên cao. Tuy nhiên, con đường phía trước của ông sẽ ra sao?

...còn tiếp...

[tinhlahan702]

4 Lang Bạt Giang Hồ
"Thanh xuân tráng niên đứng lề đường,
Đầu bạc răng long ngồi lề đường;
Lề đường tức là nhà kỳ thủ,
Lề đường tức là mộ kỳ thủ."
Bài thơ này của Tư lệnh kỳ đàn Tạ Hiệp Tốn là bức tranh tả thực về những người chơi cờ giang hồ trong xã hội cũ. Trong những năm tháng tối tăm đó, cờ tướng bị giai cấp thống trị gọi là "trò chơi của kẻ buôn gánh bán bưng", kỳ thủ không thể bước lên nơi thanh nhã, bị người ta coi thường. Một số kỳ thủ chuyên nghiệp, vì cuộc sống bức bách, bày sới mở quầy ở đầu đường xó chợ, dựa vào chút tài lẻ đối cờ với người ta, kiếm vài đồng xu miễn cưỡng nuôi gia đình, thực tế cũng chẳng khá hơn ăn mày là bao.
Đó là một con đường gian khổ, bi thảm. Mặc dù những kỳ thủ này kỳ nghệ siêu quần, không biết đã cứu sống bao nhiêu thế cờ người ta cho là chết chắc, nhưng lại không cứu sống nổi chính mình. Đáng tiếc biết bao danh kỳ thủ ngã gục bên đường, chết đói chết rét. Phùng Kính Như - một trong "Tứ Đại Thiên Vương" của kỳ đàn Quảng Châu, đi con đường này; danh thủ Thượng Hải Bào Tử Ba, Ngô Cơ Đình cũng đi con đường này. Cũng bên lề đường, bên sới cờ, họ thở dài một tiếng rồi ngã xuống.
Trước thách thức của cuộc sống, Dương Quan Lân cũng đành phải bước lên con đường này. Ông mới vào nghề, dù đã tạo được danh tiếng ở Quảng Châu, nhưng lại không kiếm nổi cơm ăn ở đó. Không ở được bao lâu, bèn quay về quê, gánh đòn gánh lên, treo biển "nhận may vá", làm lại nghề cũ.
Cuộc sống ngày càng khốn khó, Dương Quan Lân không thể ở nhà thêm được nữa, bèn mang theo bộ cờ, sách cờ, khoác tay nải, xông pha giang hồ. Lá cây xào xạc rụng, sắc thu khiến người sầu. Mùa thu năm 1949, Dương Quan Lân mang theo kỹ nghệ đến Hồng Kông, bắt đầu cuộc sống "đánh cờ độ" (bác dịch) của mình.

Trong cái thế giới hoa lệ tiền bạc làm chủ này, một kỳ thủ tay trắng, biết đi đâu an thân? May thay, vừa đến ông đã tìm được người bạn tốt quen biết trước kia là Lý Chí Hải (hiện vẫn sống ở Hồng Kông, là trọng tài trưởng của Liên đoàn Cờ tướng Châu Á), đều là người cùng chí hướng, hai người thuê chung một chiếc giường ở khu Trung Hoàn (Central). Một người ban ngày bày cờ, một người ban đêm mở sới, hai người luân phiên ngủ. Số phận khiến họ "chung nồi chung dù, chung giường chung chiếu".
Dương Quan Lân ở Đông Hoản là Hương hạ Kỳ vương nổi tiếng, ở kỳ đàn Quảng Châu cũng có danh tiếng, nhưng muốn kiếm bát cơm ở Hồng Kông quả thực không dễ. Mặc dù ông đã đến khu vui chơi Thiên Hồng ở Du Ma Địa (Yau Ma Tei) Cửu Long, khu vui chơi Tiên Thi, sân bóng Southorn (Tu Đốn) và nhiều nơi khác bày sới, nhưng kiếm tiền vô cùng khó khăn. Ông tính tình thật thà chất phác, không giỏi ăn nói, không có bản lĩnh giao tiếp khéo léo, lại không có người lăng xê, cờ đánh hay mấy thì có ích gì? Ăn cơm trở thành vấn đề lớn, thường xuyên không "độ" được tiền, đành phải thắt lưng buộc bụng chịu đói. Có khi bày sới cờ ra, nhưng mãi chẳng ai hỏi tới, ông mặt vàng võ, mày rậm nhíu chặt, không kìm được ngửa mặt lên trời than: "Lẽ nào đây chính là lối thoát của kỳ thủ? Ban đầu tại sao ta lại học cờ chứ?"

Phàm là kỳ thủ xông pha giang hồ, đều hiểu đạo sinh tài. Họ dùng cách chấp quân hoặc dùng thế cờ giang hồ làm mồi nhử, khiến khách chơi mắc câu trúng bẫy, mới kiếm được chút tiền. Nhưng Dương Quan Lân lại khác người, ông chủ trương đánh ván nào phải có thu hoạch ván đó. Thu hoạch này không phải là bao nhiêu tiền, mà là rèn luyện kỳ nghệ. Ông vừa không chấp quân, vừa không bày thế cờ mẹo, bố trí cạm bẫy lừa người, mà là thành thật đối dịch toàn ván. Như vậy, nửa ngày đánh một ván cờ, tốn thời gian, hao tổn tinh lực, có khi hòa, thậm chí thua cờ, ngay cả kiếm tiền cơm cũng rất khó, đành phải chịu đói.
Dương Quan Lân làm vậy tuy kiếm được ít tiền, nhưng lại nâng cao trình độ kỳ nghệ. Sau này có phóng viên viết bài trên báo ca ngợi: "Dương Quan Lân là nhân vật xuất sắc về sự miên mật tinh tế trên kỳ đàn nước ta, ông đạt đến nghệ thuật cờ tướng lô hỏa thuần thanh (điêu luyện), còn tinh mỹ hơn thêu Tương, khéo léo hơn rút chỉ, tỉ mỉ hơn cầu ngà voi." Sự hình thành công phu cờ thượng thừa miên mật tinh tế đó của ông, không thể tách rời sự tôi luyện trong giai đoạn sống bằng nghề bày sới cờ ấy.
Tại Hồng Kông, Dương Quan Lân tay xách chiếc giỏ mây rách, dầm mưa dãi gió, hàng ngày xuất hiện ở các khu vui chơi hoặc tửu lầu quán trà đánh cờ độ với người ta, mỗi khi Lý Chí Hải ra ngoài bày sới, đến lượt ông ngủ, ông bất chấp sự mệt mỏi cả ngày, vẫn kiên trì xem sách cờ, kỳ phổ hai ba tiếng đồng hồ, sau đó mới lên giường đi ngủ. Cờ tướng, mang lại cho ông niềm vui, cũng mang lại nỗi khổ; cờ tướng là người bạn tốt của ông, ông và cờ tướng nương tựa vào nhau mà sống.

Dương Quan Lân là người có chí hướng, không cam tâm lặng lẽ không ai biết. Mục đích ông đến đây tiềm tâm luyện cờ là để chiến thắng những cao thủ kia, chen chân vào giới cờ Hồng Kông, để thay đổi hoàn cảnh và địa vị của mình. Tuy nhiên, ông không có cửa, ôm đầy kỹ nghệ trong người biết phát huy thế nào?
Đó là lúc Dương Quan Lân mới đến Hồng Kông, gặp đúng dịp "Giải cờ tướng Tỉnh (Quảng Đông) - Cảng (Hồng Kông) - Áo (Ma Cao)" đang diễn ra, các danh thủ như Lư Huy, Trần Tùng Thuận đều tham gia thi đấu. Còn Dương Quan Lân chỉ có thể lấy tư cách một khán giả bình thường vào xem học tập, không khỏi trong lòng trào dâng vạn trượng sóng gió, thầm nghĩ: "Khi nào ta mới có cơ hội tham gia giải đấu như thế này, thi triển tài năng đây?"
Cách đó không lâu, danh thủ khách cư Hồng Kông, "Tân Thất Tỉnh Kỳ Vương" Đổng Văn Uyên bày lôi đài lớn tại Hồng Kông, các cao thủ làng cờ đều nườm nượp đến công đài. Dương Quan Lân sau khi biết tin, bèn quyết tâm đi công đài. Lúc đó, Đổng Văn Uyên còn chưa biết Dương Quan Lân, còn tưởng tên vô danh tiểu tốt này lại dám động thổ trên đầu thái tuế, chẳng lẽ đến quấy rối, căn bản không để "kỳ sĩ giang hồ" này vào mắt; nhưng trước mặt mọi người lại không tiện nói gì, đành ứng phó: "Cậu đã đến rồi, chúng ta đánh thử một ván. Có điều, không tính là thi đấu lôi đài, chỉ tính là đối dịch riêng tư. Ván cờ này nếu cậu thắng tôi hoặc hòa, chúng ta sẽ so cao thấp trên lôi đài."
Dương Quan Lân không giành được tư cách đánh lôi đài, ông đã thua.
Lúc đó, kỳ nghệ của Đổng Văn Uyên đang ở đỉnh cao, là nhân vật hàng đầu trong các kỳ thủ đại lục; còn công để của Dương Quan Lân vẫn chưa đủ hỏa hầu. Trong ván đấu, ông tuy lấy hết dũng khí liều mạng, rốt cuộc vẫn bại bởi Đổng Văn Uyên.
Ông chịu thua mà không nản lòng, thầm thề: "Cứ chờ đấy, sẽ có ngày ta khiến Đổng Văn Uyên bại dưới tay ta."
Từ đó, ông càng dốc sức cầu tiến, tiếp tục bỏ công phu. Ông tiến hành phân tích nghiên cứu nghiêm túc ván cờ này, chờ cơ hội tái đấu cao thấp với Đổng Văn Uyên.

Dương Quan Lân vẫn làm nghề cũ. Một hôm, ông đến sân bóng Southorn (Tu Đốn) xem náo nhiệt. Đến sân bóng, đang định tìm chỗ bày sới đánh độ, lại dừng bước dưới một gốc đa lớn, đối diện với cây đa già mọc mấy chục năm này, đột nhiên bóng dáng một kỳ thủ hiện lên trong đầu ông. Ông tức cảnh sinh tình, không kìm được than thở: "Phùng lão tiên sinh, ông chết thảm quá!"
Vị Phùng lão tiên sinh mà Dương Quan Lân nhắc đến, chính là cao thủ cờ tướng Lĩnh Nam từng lừng danh kỳ đàn, Phùng Kính Như trong "Tứ Đại Thiên Vương". Phùng Kính Như tên thật là Phùng Năng, sau đổi tên Phùng Trạch, từng làm thợ sửa giày ở Quảng Châu, và bày sới cờ, nên còn được gọi là "Bổ Hài Năng" (Năng sửa giày) và "Kỳ Vương Trạch". Kỳ nghệ Phùng Kính Như cao siêu, "Đơn Đề Mã" là tuyệt kỹ độc đắc của ông, có thể sánh ngang với các cao thủ hàng đầu thời bấy giờ như Tạ Hiệp Tốn, Chu Đức Dụ. Trong "Tứ Đại Thiên Vương", tư cách của ông già nhất, không những kỳ nghệ tinh thâm, lại thích dìu dắt hậu bối, không ít kỳ thủ cầu giáo dưới trướng, nên còn có mỹ danh "Chúng nhân chi sư" (Thầy của mọi người). Năm 1930, đại chiến cờ tướng "Đông Nam Đại Chiến" khai mạc tại Hồng Kông, Phùng Kính Như, Lý Khánh Toàn, Lâm Dịch Tiên, Chu Đức Dụ... là những kỳ thủ chính tham gia. Sau này, Phùng Kính Như lưu lạc đầu đường Hồng Kông, thường xuyên bày sới cờ dưới gốc đa lớn ở sân bóng Southorn này. Cuối cùng vì tuổi già sức yếu, không kiếm được cơm ăn, rốt cuộc ngã chết bên sới cờ. Cửa son rượu thịt ôi, ngoài đường xương chết rét. Một kỳ thủ nghèo khổ trong cái xã hội tối tăm đó có nổi tiếng thì có ích gì? Bi ngộ thê thảm của Phùng Kính Như, sao có thể không khiến Dương Quan Lân lạnh lòng, cảm khái muôn vàn chứ?
Dương Quan Lân chẳng còn tâm trí bày sới cờ nữa, ủ rũ quay người trở về chỗ ở, dọc đường tự hỏi lòng: "Cứ lưu lạc đầu đường mãi như ta thế này, rồi kết cục sẽ ra sao?"
Đáp án ở đâu? Trả lời ông chỉ là những mặt tiền cửa hiệu đủ màu sắc, dòng người ồn ào náo nhiệt. Ông mờ mịt không biết đi về đâu.
Theo thời gian trôi qua, Dương Quan Lân rốt cuộc cũng có chút tiếng tăm trên kỳ đàn Hồng Kông, gây sự chú ý của giới cờ. Không lâu sau, được người giới thiệu ông gia nhập Hội Cờ tướng Hồng Kông (tiền thân của Hội Nghiên cứu Cờ tướng Trung Quốc), trở thành hội viên. Cơ hội thi triển tài năng cuối cùng cũng đến, tại giải thi đấu hội viên do Hội Cờ tướng Hồng Kông tổ chức, ông lực tàn quần hùng, một mạch đoạt quán quân toàn Hồng Kông (Á quân Lý Chí Hải). Tuy nhiên, hoàn cảnh khó khăn của ông vẫn không thay đổi, vẫn lấy việc bày sới cờ làm nghề nghiệp.

Sau khi Dương Quan Lân đoạt quán quân, một số khách chơi cờ đua nhau tìm đến tận cửa, lấy danh nghĩa cầu giáo hoặc đối dịch để lôi kéo. Người này tặng tiền, người kia tặng quà, xin ông nương tay, để đánh hòa hoặc thắng, làm vốn nâng cao giá trị bản thân. Một hôm, một công tử con nhà giàu ăn mặc bảnh bao đến chỗ ở của Dương Quan Lân, hứa hẹn chi phí ăn mặc dùng trong một năm, yêu cầu nhường cho hắn một ván cờ, nhưng bị Dương Quan Lân thẳng thừng từ chối.
Dương Quan Lân căm ghét những kẻ mua danh chuộc tiếng và bán rẻ linh hồn, nhưng lại vô cùng đồng cảm với những người cùng nghề gặp nạn, không tiếc tất cả, hào phóng giúp đỡ. Phẩm đức cao thượng này, được đồng nghiệp hết sức ca ngợi.
Đầu năm 1950, danh thủ Thượng Hải Hà Thuận An đến Hồng Kông không cẩn thận bị trộm, tiền bạc mang theo mất sạch. Một kỳ thủ sống bằng nghề đánh cờ độ, đất khách bị trộm, không thân thích, dựa vào đâu mà sống! Hết cách, Hà Thuận An tìm đến nhà bình luận cờ Vương Lan Hữu có tình đồng hương. Vương Lan Hữu ra mặt muốn tổ chức một giải cờ cho Hà Thuận An để quyên góp lộ phí. Ông đi tìm Đổng Văn Uyên trước, vì giới cờ Hồng Kông không quen Hà Thuận An, Đổng Văn Uyên sợ tổn hại danh tiếng của mình, từ chối đối dịch. Dương Quan Lân sau khi biết chuyện, động lòng hiệp nghĩa, ông lấy danh nghĩa Quán quân toàn Hồng Kông để kêu gọi, thi đấu biểu diễn công khai với Hà Thuận An. Số tiền Hà Thuận An được chia từ thu nhập, thừa đủ trả nợ và làm lộ phí về quê.
"Kỳ sĩ tuy nghèo, phẩm hạnh cao nhã." Mọi người ca ngợi như vậy, Dương Quan Lân thật xứng đáng.