Trong cờ tướng hay cờ vua, người chơi giỏi không chỉ giỏi ở nước đi hiện tại, mà là ở việc đọc trước nhiều nước – và quan trọng hơn, hiểu rõ thế trận tổng thể.

Khi nhìn sang lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là xuất nhập khẩu, mình nhận ra tư duy này gần như giống hệt. Doanh nghiệp nào chỉ tập trung vào đơn hàng trước mắt mà không nhìn được xu hướng thị trường, thay đổi chính sách quốc tế, hay biến động chuỗi cung ứng thì rất dễ rơi vào "thế bí".

Một ví dụ gần đây là việc nhiều doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khi giá vận chuyển tăng đột biến, hoặc khi nguồn cung từ Trung Quốc bị gián đoạn. Lý do là họ không "đọc trước bàn cờ", không nắm được luồng hàng toàn cầu đang dịch chuyển như thế nào.

Gần đây mình có dùng thử một công cụ tên là TradeInt.vn – cho phép tra cứu dữ liệu xuất nhập khẩu toàn cầu, theo từng nhóm hàng, từng quốc gia. Nó giống như một “bản đồ khai cuộc” trong kinh doanh, giúp mình biết được mặt hàng nào đang tăng trưởng, quốc gia nào đang xuất khẩu mạnh, từ đó đưa ra chiến lược nhập hàng thông minh hơn.

Trong cờ, một nước đi sai có thể bị chiếu bí. Ngoài đời, một quyết định thiếu thông tin cũng có thể khiến cả kế hoạch nhập hàng "tụt mood". Thế nên, đọc được thế trận vẫn luôn là chìa khóa – dù là trên bàn cờ hay thương trường.