Phong Kiều Dạ Bạc - 1 bài tứ tuyệt khủng của thơ Đường

[nhachoaloiviet]

Phong Kiều dạ bạc là bài thơ rất nổi tiếng của Trương Kế (张继 Zhang Jì), tác giả sống vào khoảng trước sau năm 756- đời vua Đường Túc Tông. Trương Kế tự là Ý Tôn, từng thi đậu tiến sĩ và làm quan trong triều với chức vụ Tự bộ viên ngoại lang, về sau bị đổi ra Hồng Châu coi việc tài phú và mất tại đây. Sinh thời, ông là người học rộng, thích đàm đạo và bàn bạc văn chương, thế sự... đặc biệt rất thích làm thơ.

Nguyên tác bài thơ Phong Kiều dạ bạc sau này đã được Khang Hữu Vi đời nhà Thanh khắc trên tấm bia lớn dựng trong chùa Hàn San để cho người đời sau qua đây thưởng lãm.Trước đây một người bạn lớn tuổi người Hoa viết tặng nhachoa bài thơ này bằng bút pháp rất đẹp và từ đó mình biết và thích nó:

楓橋夜泊

月落烏啼霜滿天
江楓魚火對愁眠
姑蘇城外寒山寺
夜半鐘聲到客船

Phong Kiều dạ bạc

Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên
Giang phong ngư hỏa đối sầu miên
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền



Bản dịch :

Bên trời trăng xuống quạ kêu sương
Lửa rọi bờ phong đối mộng trường.
Thuyền khách Cô Đài đêm vắng vọng
Chuông chùa buông nhẹ chút sầu vương.


"Phong Kiều dạ bạc" là một bài thất ngôn tứ tuyệt hàm súc, dễ hiểu, với nhiều địa danh đầy sức gợi cảm như Cô Tô- gắn với hình ảnh về người đẹp Tây Thi, Hàn San là ngôi chùa có nhiều vị sư nổi tiếng một thời và nhiều giai thoại, điển tích... nên thường có các cách giải thích khác nhau về một vài tình tiết khi chuyển ngữ. Tuy nhiên vẻ đẹp thống nhất từ hình tượng bài thơ thì các dịch giả từ Tản Đà, Nguyễn Hàm Ninh, Trần Trọng Kim, Trần Trọng San, Ngô Tất Tố v.v. cũng như các dịch giả khác sau này đều có điểm tương đồng trong cách cảm nhận.

Bài thơ là nỗi buồn của Trương Kế gửi gắm trong một tiếng quạ kêu thảng thốt, lẻ loi trong đêm và cái nỗi sầu len vào giấc ngủ chập chờn của hàng cây phong đối diện với ánh lửa chài. Hai câu thơ tả thực mà không thực, nó hấp dẫn người đọc ở cái vẻ hư ảo của nó. Những ‎ý thơ dường như không khớp nhau vì khi trăng lặn (nguyệt lạc), tức đã gần sáng, mà gần sáng (khác với nửa đêm - bán dạ) thì còn ai thức mà thỉnh chuông nữa. Tác giả viết những câu thơ trong chập chờn nửa tỉnh nửa mơ, gần sáng mà cứ tưởng nửa đêm. Đó là nỗi buồn của một người bị chuyển đi xa, nó giống như nỗi buồn của Bạch Cư Dị lúc về Giang Châu, luôn làm tác giả chìm vào trong ảo ảnh. Tiếng chuông đến từ chùa Hàn San, nơi có hai vị sư Hàn San và Thập Đắc nổi tiếng uyên thâm đạo học thời bấy giờ, ở ngoại thành Cô Tô đến làm khách của tác giả cũng giống như là tiếng chuông ảo. Câu thơ hay trong cái mơ màng hư ảo đó. Lấy một cái "giả thực" của ngoại cảnh để thể hiện một cái "đích thực" của tâm trạng là một đặc sắc nghệ thuật mà các tác giả cổ điển hay dùng. Nỗi buồn vô cớ hay nỗi buồn về nhân tình thế thái nói chung của tác giả, cho đến ngày nay vẫn chỉ là sự suy diễn.

[internazionale]

Em thích thích nhất bản dịch bài này của bác nhà thơ nào ấy nhỉ ?.Chỉ nhớ được 2 câu đầu,nói chung là rất hay

"Trăng tà,chiếc quạ kêu sương
Lửa,chài,cây,bến,sầu vương giấc hồ..."

Bây giờ thì ít người chuộng thơ Đường rồi,có lẽ hơi đáng tiếc thật !

[cuoiconbo]

Tiếp theo nhé :
..."Thuyền ai đậu bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San"
(Nguyễn Hàm Ninh dịch)
Theo cảm nhận của mình, bản dich lục bát này là hay nhất. Bản dich của Tản Đà cũng theo thể lục bát nhưng không hay bằng.

[laototphilao]

Em thích thích nhất bản dịch bài này của bác nhà thơ nào ấy nhỉ ?.Chỉ nhớ được 2 câu đầu,nói chung là rất hay

"Trăng tà,chiếc quạ kêu sương
Lửa,chài,cây,bến,sầu vương giấc hồ..."

Bây giờ thì ít người chuộng thơ Đường rồi,có lẽ hơi đáng tiếc thật !

Mình rất thích thơ Đuờng đó , Thời nhà đuờng đuợc đánh giá là hưng thịnh nhất trong lịch sử phong kiến Trung Quốc " Hồi đó Vua đen " Mai Thúc Loan khởi nghĩa chống lại sự đô hộ nhà đuờng trong 1 chuyến ông cùng những nguời mộ phu quả vải về Tràng An nhà Đuờng" Thời kỳ của những Lý Bạch nhảy xuống sông ôm nàng thơ, rồi Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị ... đọc nhiều lần vẫn thấy hay nó gắn liền với thời kỳ bi thuơng và hưng thịnh của nhà Đuờng ... Với đời thuờng của Đuờng Thái Tông " Anh giết em đoạt ngôi báu" Đuờng Minh Hoàng chạy giặc . Nàng Duơng Quý Phi có nét đẹp hiện đại ... loạn An Lộc Sơn . thể thơ Đuờng luật " Thất ngôn bát cú" vẫn nhiều nguời thích đó inter nhất là ai con cháu nhà nho cũ hồi truớc. Bác Hồ cũng có nhiều bài thơ rất hay thể loại này ... tiếc rằng cuộc sống ngày càng bon chen hối hả quá nên ít ai hoài vọng về ngày xưa nữa

[Honda-Fit]

hì hì tớ thì dịch thế này nè :

Ngủ đêm dưới cầu Phong

Quạ gáy trăng tà sương lạnh thân

Đèn câu ,Phong đỏ ,dạ sầu dâng

Hàn Sơn chùa vọng chuông canh mấy ?

Dội đến thuyền ai tiếng đánh ngần

[internazionale]

hehe bản dịch của bác Honda_Fit này độc quá nhỉ ?.Trong SGK Việt Nam chưa thấy bao giờ.Bức hình có mấy chữ Hán đó cũng rất đẹp luôn.Còn về chuyện của vua Mai Hắc Đế có bài thơ khá hay như sau:

Hùng cứ châu Hoan đất một vùng,
Vạn An thành lũy khói hương xông,
Bốn phương Mai Đế lừng uy đức,
Trăm trận Lý Đường phục võ công.
Lam Thủy trăng in, tăm ngạc lặn,
Hùng Sơn gió lặng, khói lang không.
Đường đi cống vải từ đây dứt,
Dân nước đời đời hưởng phúc chung.

[battrisau23]

ghê quá, các bác còn bình cả thơ Tàu ở đây nữa à. hoành tráng nhỉ

[Honda-Fit]

hehe bản dịch của bác Honda_Fit này độc quá nhỉ ?.Trong SGK Việt Nam chưa thấy bao giờ.Bức hình có mấy chữ Hán đó cũng rất đẹp luôn.Còn về chuyện của vua Mai Hắc Đế có bài thơ khá hay như sau:

Hùng cứ châu Hoan đất một vùng,
Vạn An thành lũy khói hương xông,
Bốn phương Mai Đế lừng uy đức,
Trăm trận Lý Đường phục võ công.
Lam Thủy trăng in, tăm ngạc lặn,
Hùng Sơn gió lặng, khói lang không.
Đường đi cống vải từ đây dứt,
Dân nước đời đời hưởng phúc chung.

sách giáo khoa không có là phải rồi hì hì vì của cây nhà lá vườn mà (của Honda-Fit tui dịch ) , nhưng khó dịch lắm vì khác biệt 2 ngôn ngữ Hán và Việt

[PhiHuong]

PHIHUONG rất thích bài thơ PHONG KIỀU DẠ BẠC cũng tự dịch thế này:
Trăng lu tiếng quạ xé màn sương
Chài lửa loang sông sầu vấn vương
Cổ tự ngoài thành chuông nỡ điểm
Cho ai tỉnh mộng giữa đêm trường !

[nhachoaloiviet]

Bài thơ này khi anh bạn người Hoa của mình chép cho mình ông ấy ghi là tác giả Lý Bạch,lúc đầu mình cũng đinh ninh.Vì sau mới biết là ông ấy nhầm.Mẹ kiếp người Tàu còn nhầm tác giả Tàu mới hay ,nhẫm lẫn là chuyện phình phường các bác nhể