Bài 24: Tại sao bàn cờ tướng có 5 con tốt?




- Trong Hà đồ và Lạc Thư, số 5 nằm ở vị trí trung ương, thuộc hành thổ, cho nên nếu nói đến biên ải, phải giữ đất đai, thì quân phải chia 5. Nhìn lại bàn cờ, vua không phải nằm ở vị trí giữa bàn cờ mà là ở biên giữa, các tướng trãi ra hai bên, và như vậy tốt đối tốt thuộc vị trí ở giữa, đó là vị trí do ảnh hưởng của Hà đồ và Lạc thư. Thêm vào đó, số 5 là số trung hòa, không nhiều cũng không ít, cho nên nó được chọn là thế.

- Binh pháp của Trung Hoa không giống như của Ấn Độ. Trên nền tảng quân sự của mình, người Trung Hoa đã sáng tạo ra cách bày quân như sau: Thứ nhất, lính tráng phải ra nơi biên ải để giữ gìn đất nước. Như vậy, sát với sông, người ta cắt cử 5 quân Tốt cách đều nhau để giữ tuyến đầu. Hình tượng 5 con tốt tượng trưng cho đơn vị quân đội nhỏ nhất ngày xưa là 1 đội gồm 5 người lính, họ sử dụng 5 loại binh khí khác nhau. Trận chiến bây giờ không nằm ở hai hàng dưới nữa mà đã được đẩy lên rất cao phía trên.

- Việc các quân Tốt chỉ có số lượng như vậy đã tránh được chuyện "bịt đường" như ở cờ vua, tạo sẵn ra 4 đường mở cho các quân bên dưới có thể năng động xông lên, thậm chí tấn công được ngay chứ không bị bó chân ngay từ đầu như ở cờ vua. Cách bố trí 5 quân Tốt này là phương án tối ưu cho cấu trúc của bàn cờ, vì nếu là 4 hay 6 thì khó đặt ở bàn cờ cho cân đối. Quân Tốt ở đây tương tự như quân Tốt ở cờ vua, chúng đi thẳng theo chiều đứng và có thể ăn quân từng bước một.

- Khi Tốt qua được sông, chúng có thể đi và ăn theo chiều ngang. Không giống như trong cờ vua, chúng không có luật phong Hậu, hay Xe,... khi đi đến hết bàn cờ, lúc này, chúng được gọi là Tốt lụt. Việc mất mát một vài Tốt ngay từ đầu cũng không thành một "thảm họa" như trong cờ vua.

---------------------------------

Bình luận: Tốt đôi khi trong kỳ thuật chỉ được xem là vật để thí cho nên cho nó đứng trước, cũng chỉ vì vật thí thì không nên thí nhiều, và một phần bảo đảm sự cân đối (quân phải nhiều hơn tướng) cho nên số lượng 5 là vừa đủ (số trung gian).


(Sưu tầm)