Tôi là dân ngoại đạo cờ, ko quen biết ai trong kỳ giới, những điều viết ra ở đây là suy nghĩ và học hỏi cá nhân, ko tránh khỏi ngây ngô phiến diện thiếu thực tế. Vì vậy xin hoan nghênh mọi ý kiến đóng góp phản hồi của các bạn.

Cờ mù (hay trí tưởng tượng) là 1 trong 5 thành phần quan trọng tạo nên sức mạnh cờ, nhưng theo thiển nghĩ của tôi, cờ mù là khả năng dễ dàng có được nhất. Vì thực ra, bàn cờ và quân cờ đập vào mắt người chơi, không cần cố gắng mà chỉ nhìn lâu lâu một chút là đã có thể lưu lại hình ảnh trong đầu. Kỳ thủ chuyên nghiệp, nếu ngoài mục đích luyện cờ mù để lập kỷ lục, chắc cũng ko bao giờ nghĩ đến chuyện luyện cờ mù, vì hình dung ván cờ trong đầu vốn là chuyện tự nhiên như hít thở không khí rồi. Tuy nhiên, người say mê cờ, nếu chưa giỏi hình dung thì phải tích cực luyện tập, vì nếu có thể tái hiện được bàn cờ, nước biến trong đầu thì sẽ lợi dụng được tất cả các thời gian nhàn rỗi, tiết kiệm thời gian bày bàn cờ, để tự suy luận, khảo sát, hoặc dễ dàng cùng bạn bè đàm đạo, để mau chóng tiến bộ.

Nhìn chung các sách cờ nói về vấn đề luyện tưởng tượng thường phân theo 2 mục đích (1) tái hiện (2) nhận mẫu. Tái hiện là khả năng giúp đọc sách cờ hoặc suy nghĩ thế biến không cần bàn cờ, còn nhận mẫu là nhìn ra được các thế liên kết của quân dẫn đến những đòn chiến thuật nào. Có thể kể ra vài ví dụ như hình dung ra 2 vị trí đầu – cuối của quân Mã rồi tính đường đi, đếm số nước cần thiết; hoặc nhìn ra nhanh các đòn chĩa đôi của Mã, giăng quân, … từ một tổ hợp nhiều quân; hoặc có thể nhìn vào một thế cờ ban đầu A, tưởng tượng thế cờ tiếp theo B sau khi đã thực hiện một số nước đi từ A, và bắt đầu suy nghĩ tính toán từ thế B. Các bạn có thể tham khảo thêm cuốn Rapid Chess Development của De plaza có nói đến cách thiết kế những bài luyện tập kể trên.

Cuốn “Giải mã tài năng” của Geoff Colvin có đề cập đến khái niệm luyện tập có ý thức, khái niệm gợi mở khá nhiều về cách thức luyện tập hiện đại. Theo đó, tác giả cho rằng để tiến bộ trong bất kỳ lĩnh vực gì thì mấy điểm quan trọng nhất là cần phải tập xung quanh mức tới hạn của mình, và phải luôn có phản hồi xem những động tác của mình là đúng hay sai. Ví dụ, tập tạ cho lên cơ nhanh thì không cần tập nhiều nhưng mỗi lần nâng thường phải nâng gần đến mức tối đa của mình, sao cho mỗi hiệp chỉ nâng được tối đa 6-8 cái là hết sức. Hoặc tưởng tượng bạn chơi Bowling mà bị phủ một tấm màn trước mấy cái chai, ném xong rồi mà không biết chai nào đổ chai nào không, thì lần ném tiếp theo làm sao biết thế nào để điều chỉnh?

Chiếu theo quan điểm này, các bài luyện tập tưởng tượng hiện không có vẻ hiệu quả lắm. Tùy từng đối tượng luyện tập, bài tập có khi quá khó, có khi lại quá dễ, và người luyện cũng ko có cách nào làm tăng độ khó cho bài tập của mình. Mặt khác vì là tưởng tượng trong đầu, nên ko có phản hồi, đúng sai thường khó để nhận biết ngay, có khi diễn biến đến 10 nước rồi thấy vô lý mới biết là mình đã sai ở đâu đó.

Yêu cầu về cách luyện tập sao cho mọi người đều có thể điều chỉnh và dễ dàng tiếp thụ, từ bạn mới chơi, cho đến cao thủ cờ mù muốn nâng cao năng lực cờ mù của mình từ chấp 10 bàn lên 20 bàn, là rất cần thiết.

Bài tiếp theo sẽ đề cập đến một trong những phương pháp tiềm năng để luyện cờ mù.