Bạn sẽ trả lời thế nào?

[ChienKhuD]

Những câu hỏi này vốn để "bắt bí" người trả lời. Nó có một phần của ngụy biện và một phần của nghịch lý ngôn ngữ.

- Ngụy biện: sử dụng từ ngữ để bóp méo sự vật, sự việc mà người khác không thể tranh cãi được. Kỹ thuật này được sử dụng rất nhiều trong đời sống hàng ngày. Có một câu chuyện rất nổi tiếng về ngụy biện. Ông thầy cãi (giống luật sư ngày nay) thâu nhận một anh học trò nghèo với cam kết (giấy tờ hẳn hoi) là anh ta phải đưa hết số tiền của mình trong vụ thắng kiện đầu tiên để trả tiền học phí cho thầy. Sau khi học xong, anh ta tuyên bố "xù nợ" thầy mình. Ông thầy tức quá mới thưa anh ra tòa. Ngặt cái tòa án không thể nào xử nổi vụ này. Nếu xử ông thầy thắng, tức là anh này phải trả tiền học phí, thì theo cam kết, anh này không phải trả đồng nào. Vì anh có thắng vụ kiện nào đâu mà trả! Nếu xử anh học trò thắng, tức là anh không phải trả tiền học phí, thì theo cam kết, anh này phải trả tiền học phí vì đã thắng vụ kiện đầu tiên của mình. Cứ thể một vòng lẩn quẩn cứ lặp đi lặp lại.

- Nghịch lý ngôn ngữ: Có một nghịch lý kinh điển tới giờ vẫn chưa ai giải thích được. Đó là nghịch lý Tôi nói dối tức là tôi nói thật. Nhiều triết gia, ngôn ngữ gia vì không giải thích được nghịch lý này mà đập đầu tự sát. Khi một người nào đó nói: "Tôi là người nói dối" bạn sẽ nghĩ sao? Rõ ràng người đó nói dối, như anh ta đã thú nhận như vậy mà. Nhưng người nói dối bảo rằng mình nói dối thành ra người đó nói thật. Mà người đó nói thật thì thành ra người đó nói dối... Cứ thế, nói dối thành nói thật, nói thật thành nói dối... Một vòng lẩn quẩn.

- Nghịch lý logic: Có một nghịch lý logic rất nổi tiếng đó là nghịch lý người thợ cạo. Ở làng nọ co duy nhất một người thợ cạo. Các bậc trưởng lão ra quy định là anh chỉ được cạo râu cho những người không tự cao râu được cho mình. Nghịch lý phát sinh: Thế ai sẽ cao râu cho anh ta? Rõ ràng nếu anh ta cạo râu cho mình, thì anh ta sẽ trở thành người có thể cạo râu cho chính mình, mà theo quy định, anh ta không được cạo râu cho những người có thể tự cạo râu. Từ đó, anh ta trở thành người không thể tự cao râu cho mình, mà cũng theo quy định, anh ta được quyền cạo râu cho mình. Cứ thế không thể trở thành có thể, không thể, có thể... Một vòng lẩn quẩn. Nghịch lý này cũng tồn tại trong toán học. Trong những điều kiện nhất định, tập hợp A muốn là tập hợp con của tập hợp B, thì trước tiên nó phải thỏa mãn điều kiện nó không phải là tập hợp con của tập hợp B!

Tóm lại, ngôn ngữ có giới hạn của chính nó. Có những cái ngôn ngữ không thể nào diễn tả được. Con người phải dùng phương tiện khác, gọi là phi ngôn ngữ, để hiểu, để cảm. Có lần Đức Phật hỏi một đệ tử.

- Con thấy hoa hồng có đẹp không?
- Dạ đẹp - đệ tử trả lời.
- Thế nó có thơm không? Phật hỏi tiếp
- Dạ thơm - đệ tử trả lời.
- Thể nó thơm như thế nào? Phật lại hỏi.
- ???

Quả thật có từ ngữ nào trên đời này dùng để diễn tả được mùi thơm của hoa hồng không?