Chớ đọc văn chuơng

[Lâm Đệ]

Thực ra, văn chương rất nguy hiểm với đời ta chứ chẳng phải làm cho nó thêm phần lãng mạn, thơ thới đâu.

Người không viết, không đọc văn chương sống mới nhẹ nhàng. Chuyện vui buồn gì qua thì thôi. Lúc nhỏ thì đi học, lớn đi làm ăn, lấy vợ lấy chồng sinh con đẻ cái; rồi nghỉ hưu, hưởng nhàn, nhìn con cháu lớn lên. Trước lúc chết, trí đã kém, người ta quên dần chuyện cũ. Rồi một ngày đẹp với lòng không vướng bận, cụ đi an nhiên, chào nhân thế bằng một đám tang xinh gọn.

Người thích đọc hả? Ừ đọc đi, đọc văn chương cho lắm vào mà khổ. Thấy đầy ra đấy! Cậu nọ cô kia đọc nhiều hay chữ rồi ngộ chữ, hóa điên làm cả một gia đình hoặc tệ nữa, cả một dòng họ phải bất hạnh, ngượng ngùng. Trường hợp nhẹ hơn là chưa tới mức ngộ chữ, chỉ hay nhớ nhung sầu muộn, quá vãng trộn lẫn cả đời mình với đời nhân vật, nhìn mặt cứ ngơ ngẩn tồi tội. Loại này sống ở đời khỏi nói cũng biết vất vả thế nào với áo cơm, chẳng nhờ cậy được việc gì giữa cái buổi người khôn của khó.

Nhưng chưa là gì. Cái hạng chong đèn, tay lăm lăm quản bút, mặt mày nhăn nhó, nhiều khi khóc cười một mình như kẻ lên đồng mà viết viết, xóa xóa hằng đêm mới đúng giời đày. Vì sao à? Thử hỏi mấy người viết văn làm thơ sống được bằng nhuận bút. Đã vậy, cái gì viết ra rồi không sao quên đi được.

Người ta đã viết và nói nhiều về lao động sáng tạo văn chương, thấy cao cả và chí lý lắm. Nhưng lòng tôi cứ ngờ vực. Họ cho mình là Thượng đế quyền năng, có thể dựng nên cả một khoảnh đời, đẻ ra một lũ nhân vật cho chúng đi lại và nói năng, sống và chết mà không biết là khoảnh đời được hư cấu ấy cứ lẫn vào đời kẻ viết, không rứt ra được để thảnh thơi. Lũ nhân vật đẻ ra tưởng giật dây được như con rối, vậy mà nó thoát, nó sống thật và quay lại hằng đêm, chui vào đầu óc người viết mà đòi hỏi, quấy nhiễu.

Thành ra văn sĩ, thi sĩ lại sống nhiều kiếp trong một kiếp – một kiếp sống quá nặng nợ. Nặng đến mức khối anh tự đi tìm cái chết, mà toàn những anh giỏi cả. Pushkin đấu súng vớ vẩn mà chết; Lermontov, anh hùng thời đại rồi cũng bế tắc quyên sinh lúc mới 27 xuân xanh; Hemingway khét tiếng năm châu với sự nghiệp văn, báo đồ sộ mà đến năm 62 tuổi nghĩ thế nào, cho ngay một viên đạn súng săn to tổ bố chui tọt vào trong đầu;

Bởi nỗi, những nhân vật đáng yêu, những cảnh đời tươi đẹp vang khúc hoan ca thì ít về trong giấc mộng mà năng quấy nhiễu đêm đêm là những oan hồn thống khổ chưa giải thoát. Như cha mẹ, có thể nào quên được, thoát khỏi tai họa của con cái? Chả thế, ông Bảo Sinh lại viết:

“Con ta không phải của ta

Tai họa của nó mới là của ta.”

Thế nhưng nhiều người không biết, họ ca ngợi văn chương chẳng tiếc lời. Ông Bửu Ý ở Huế, xưa có viết câu tiếng Pháp “l’alittérature ne tue pas, elle enterre vivant” (nghĩa là: phi văn học không giết người, nó chỉ chôn sống mà thôi). Gớm, ông dọa người ta phải sống ngắc ngoải vì nỗi thiếu văn chương đấy.

Liệu có đúng chăng?

Tôi không biết.

Văn chương rõ ràng là nguy hiểm, nhưng tôi biết có người vẫn lén lút đọc văn chương lúc rảnh rỗi. Và nhiều đêm mộng mị, người ta quên phứt cơn sợ mà còn liều mình hạ xuống được vài chữ, hơi giống văn chương!? Thật chả ra làm sao, thiên hạ giờ đây chia hai phái: bên thì xán lại, bên kia ngoảnh mặt với văn chương. Hai bên quyết không ai chịu ai.
Và trong lúc chờ vãn cuộc cãi cọ vô tiền khoáng hậu này, chẳng biết làm gì để giết thời gian, tôi lại thơ thẩn đọc… văn chương (st)

[cuonghanh]

Không đọc văn chương thì Sống Mòn, đọc văn chương rồi thì Chết Mòn! (mượn từ của Nam Cao tí ạ)

[Lâm Đệ]

Thế cho nên Qui Lão tiên sinh đã viết
Một buổi tối dạo trên Bờ Hồ. Dưới gốc cây thấp thoáng bóng một cụ già đang ngồi đăm chiêu. Chợt nhìn thấy có dòng liễu rủ, lại cứ tưởng cụ già kia vừa mới thở dài. Bèn tiến tới hỏi han. Cụ già bảo: “Lão đã nửa thế kỉ ngắm hồ rồi, mà lần nào cũng cảm thấy như người vừa mới đến“. Hỏi: “Thế nghĩa là sao? Thưa cụ!“ Trả lời: “Nghĩa là người dẫu đã quen, mà hồ vẫn cứ lạ“. Lại hỏi: “Xin cụ cho biết lạ như thế nào?“. Cụ bảo: “Mỗi lần ngắm lại một lần thấy mới. Thế là lạ“. Lại hỏi tiếp: “Cái hồ này ngày nào mà chẳng thế. Có thấy gì mới mẻ đâu?“. Cụ giải thích: “Cái mới do Trời Đất tạo ra chỉ một phần. Phần chính là từ lòng người chứng được, ngộ được mà sinh ra vậy. Cũng như bạn bè, chơi với nhau mà không tìm thấy cái mới ở nhau, thì dẫu gần nhau cả đời cũng không bao giờ gọi là tri kỉ…“.

Cụ già bấy giờ ngót tám mươi tuổi. Cụ bảo nhà cụ ở trong một cái ngõ nhỏ phía đông, thông ra bờ hồ. Phía đông thuộc về cung Cấn. Cho nên mắc duyên nợ với Đoài, khốn khổ vì Đoài là phải rồi. Thiếu nữ lúc nào mà chẳng muốn đứng ở thế thượng phong (quẻ Hàm). Đảo ngược lại có khi tán gia bại sản chưa biết chừng (quẻ Tổn). Cụ còn bảo cả đời cụ đọc nhiều sách, nhưng chỉ có trang sách này là hay nhất mà thôi. Trang sách ấy chính là mặt hồ. Một cuốn sách chỉ có một trang, lại lúc nào cũng mở. Thế mà người biết đọc không bao giờ đọc hết, kẻ không biết đọc suốt đời chẳng nhìn thấy chữ gì. Thảo nào cụ có cái kiểu ngắm hồ chẳng giống một ai. Lại nghe nói người cả nghĩ thì trước mặt lúc nào cũng như có một trang sách đang mở. Cụ có phải thuộc loại người cả nghĩ đó chăng? Lắm lúc còn ngờ rằng hay đó là một cụ Rùa vừa mới đội bùn lên?

[MinhTommy]

Cháu nghĩ văn chương có năm bảy loại, nên chọn loại mà đọc. Cũng giống như chọn bạn ở đời, có bạn hay bạn dở. Chọn đúng thì đem lại điều hay, sẻ chia, nâng đỡ. Chọn sai thì tổn hại ko ít, tổn thương cũng nhiều. Không thể nào bỏ chung hết vào một giỏ được bác ạ

[ChienKhuD]

Theo ngu kiến của tôi, tác giả mượn cái "văn chương" cốt chỉ để nói đến con người. Vui sướng hay đau khổ do tâm mà ra. Bản ngã vốn là nguồn gốc của khổ ải. Con người khi tâm còn phân biệt thì còn bị đọa đày. Một bông hoa vốn dĩ là một bông hoa. Nhưng con người lại nhìn nó dưới góc độ bông hoa đẹp, bông hoa xấu. Để rồi từ đó sinh ra tranh cãi, giận hờn... Thật ra bông hoa có biết gì đâu. Nó vẫn vô tư khoe sắc đấy thôi. Chỉ có con người là tự làm khổ chính mình!

[Lâm Đệ]

Theo ngu kiến của tôi, tác giả mượn cái "văn chương" cốt chỉ để nói đến con người. ... Thật ra bông hoa có biết gì đâu. Nó vẫn vô tư khoe sắc đấy thôi. Chỉ có con người là tự làm khổ chính mình!

Bác quá khiêm tốn xưng mình là ngu kiến ,Thật ra đúng là thế .Mọi sự chỉ tùy theo cái kiến của mình thôi. Bác chưa đến cái tuổi Tứ thập nhi bất hoặc mà mọi sự như đã tỏ tuờng không còn tí hoặc nào .Rất đáng nể !

[Curious]

Theo ngu kiến của tôi, tác giả mượn cái "văn chương" cốt chỉ để nói đến con người. Vui sướng hay đau khổ do tâm mà ra. Bản ngã vốn là nguồn gốc của khổ ải. Con người khi tâm còn phân biệt thì còn bị đọa đày. Một bông hoa vốn dĩ là một bông hoa. Nhưng con người lại nhìn nó dưới góc độ bông hoa đẹp, bông hoa xấu. Để rồi từ đó sinh ra tranh cãi, giận hờn... Thật ra bông hoa có biết gì đâu. Nó vẫn vô tư khoe sắc đấy thôi. Chỉ có con người là tự làm khổ chính mình!

Tôi lại cho rằng chính từ cái tranh cãi giận hờn...ấy nó tạo ra bản ngã, tạo ra tính người, còn nếu ko sẽ chỉ còn là sự tồn tại mà thôi. giống như bông hoa kia vậy, ko có khái niệm xấu đẹp thì liệu có khái niệm khoe sắc nữa ko? (Vài lời thiển cận mong các bậc tiền bối ko chấp)

[roamingwind]

Theo ngu kiến của tôi, tác giả mượn cái "văn chương" cốt chỉ để nói đến con người. Vui sướng hay đau khổ do tâm mà ra. Bản ngã vốn là nguồn gốc của khổ ải. Con người khi tâm còn phân biệt thì còn bị đọa đày. Một bông hoa vốn dĩ là một bông hoa. Nhưng con người lại nhìn nó dưới góc độ bông hoa đẹp, bông hoa xấu. Để rồi từ đó sinh ra tranh cãi, giận hờn... Thật ra bông hoa có biết gì đâu. Nó vẫn vô tư khoe sắc đấy thôi. Chỉ có con người là tự làm khổ chính mình!

Nhưng không phân biệt làm sau sống? hi hi ....
Rỏ ràng ngay bây giờ trên bàn ăn của tôi có bình hoa hướng dương
mà không có các hoa khác. Không lẽ khiên hết hoa từ chợ về.
Tôi nhất định không mua hoa mà tôi cho là xấu nhe ...
về vợ cằn nhằn mất vui.

[ChienKhuD]

@ Bác Curious: Đã là hoa thì nó phải khoe sắc thôi bác à. Tạo hóa sinh ra nó phải vậy. Bác cho rằng tranh cãi, giận hờn... sinh ra bản ngã, tạo ra tính người. Đó cũng là một suy nghĩ thú vị đấy.

@ Bác Gió: Trong Tứ vô lượng tâm (từ-bi-hỷ-xả) thì tâm xả đứng thứ tư. Tâm xả hay tâm không phân biệt ở đây là tâm không bị chi phối bới cảnh, nhận định chân chính, suy luận vô tư, tức là không ghét bỏ cũng không luyến ái; không ưa thích cũng không bất mãn. Tâm xả không có nghĩa là không chịu quan tâm hay bỏ mặc rồi trở nên vô cảm. Bàn về cái này thì dài dòng lắm. Tóm lại, nếu ta hiểu nó thi đầu còn ngồi ở đây hàn thuyên tâm sự .

[kt22027]

Đọc bài này làm tôi nhớ một truyện cũng hơi giống giống truyện ngắm hồ, khác một chút là người ngắm rất trẻ.

Ngay một bờ hồ có một chàng trai ngồi đó ngắm hồ và ngâm thơ, ngày nào cũng thế. Có một thương gia nổi tiếng khu hồ này, ngày nào đi làm ngang đây cũng thấy anh thanh niên trẻ này ngồi đây ngâm thơ ngắm cảnh. Một hôm ông ngừng lại cho một lời khuyên

Thương gia (TG): Anh kia, sao còn trẻ thế mà không lo phấn đấu, suốt ngày ngâm nga, tuổi trẻ không nên lười, lo làm ăn kiếm tiền có tốt hơn không!

Thanh niên (TN): Cám ơn ông. Nhưng xin cho hỏi sao ngày nào tôi cũng thấy ông đi ngang đây rất đúng giờ, chắc ông bận lắm.

TG: Đúng rồi tôi rất bận vì công việc, cố gắng hằng ngày để kiếm thêm tiền cho cuộc sống được thoải mái hơn.

TN: Vậy khi nào ông định về hưu?

TG: Thông thường thì 65, nhưng tôi định sẽ làm đến 70

TN: Sau khi về hưu ông định làm gì với số tiền to lớn kia?

TG: Tôi định dùng tiền mua một hòn đảo nho nhỏ để được hưởng những giây phút thanh bình, nhàng hạ

TN: Hưởng nhàng là như thế nào?

TG: Thì tôi sẽ suốt ngày ngắm cảnh, thích thì đọc sách, vui thì ca hát, hứng thì ngâm thơ.

Đến đây người thanh niên chỉ gật gù rồi mỉm cười và tiếp tục ngâm:

Buồn cho một kiếp làm người
Tranh đua hờn ghét chín mười hóa không.