Kinh nghiệm học và chơi trung cuộc.

[mathuyenxua]

Trích & tóm lược từ : Cờ Tướng Trung Cuộc
Trần tấn Mỹ - Phạm tấn Hòa – Lê thiên Vị - Quách anh Tú
(Hội Cờ Thành phố Hồ chí Minh xuất bản 1992 )

II. KINH NGHIỆM XÂY DỰNG KẾ HOẠCH TRUNG CUỘC

Phân biệt giữa chiến lược và chiến thuật là để giải quyết nhận thức tư tưởng đồng thời có ý nghĩa rất lớn trong thực tiễn chơi cờ. Vì mọi người đều biết : cờ là một trò đấu trí, chơi phải có tính toán mưu mẹo, không thể đụng đâu đi đó, nghĩ từng nước một. Vào giai đoạn trung cuộc, tình thế phức tạp, muốn tiến hành trận đấu thuận lợi, bao giờ cũng phải có kế hoạch. Đối với người chơi giỏi thì kế hoạch từ khai cuộc đến trung cuộc được họ “nhập tâm “ đến mức chẳng cần phân tích lý luận dài dòng, vì đó cũng là kinh nghiệm của họ. Còn người chơi kém thì thường lúng túng từng hồi, từng chập, chẳng biết nên đi như thế nào cho đúng, vì họ không có kế hoạch gì. Cho nên sự khác biệt giữa người cao cờ với người chơi kém, ngoài khả năng đánh giá thế trận, còn có khả năng lập một kế hoạch cho cuộc chiến.

Vậy xây dựng kế hoạch trung cuộc như thế nào ?

Trước khi nêu một số kinh nghiệm để tham khảo, cần nhắc lại là : ván cờ diễn ra từ mở đầu đến kết thúc là một cuộc chiến liên tục không hề gián đoạn. Không phân chia khai, trung, tàn cuộc như ta nghiên cứu và kế hoạch trung cuộc không phải đến giai đoạn trung cuộc mới xây dựng mà đó chỉ là bước nối tiếp cụ thể hóa kế hoạch chiến lược của khai cuộc mà thôi. Với nhận thức như thế, xin nêu một vài kinh nghiệm xây dựng kế hoạch chơi trung cuộc như sau :

1. LÝ THUYẾT RA QUÂN VẠCH SẲN KẾ HOẠCH TRUNG CUỘC :

Nhiều nhà nghiên cứu cờ cũng như các danh thủ viết lý thuyết khai cuộc, thường đề ra chiến lược dàn quân với các kế hoạch tấn công, phòng thủ hay đối công. Do đó khi chúng ta học tập lý thuyết khai cuộc, đương nhiên chúng ta cũng tiếp thu tất cả các kế hoạch này.
Mặc dù nói khai cuộc diễn ra trong vòng từ 8 đến 12 nước đầu tiên nhưng nhiều quyển sách nghiên cứu khai cuộc không dừng lại đó mà người ta nghiên cứu sâu đến 15 – 17 nước. Nhiều chỗ phức tạp, có nhiều phương án khác nhau cũng được người ta nghiên cứu kỹ để thấy phương án nào hay, phương án nào sai lầm hay không hiệu quả. Các phương án diễn ra từ nước thứ 8 trở đi phải được coi là các kế hoạch chơi trung cuộc. Nếu từ các nước đầu tiên đến nước thứ 8 hoặc thứ 10 là kế hoạch tổng quát thì các phương án chính là các khả năng diễn ra tiếp theo cụ thể hóa rõ hơn đường lối chiến lược này. Do đó, trước tiên chúng ta phải biết lý thuyết ra quân của từng thế trận và biết qua các phương án quan trọng, làm cơ sở đầu tiên để xây dựng kế hoạch trung cuộc.
Chẳng hạn, trận “ Pháo đầu Xe qua hà công Bình phong Mã hiện đại “ Phương án bình Xe đè Mã đối lên Xe giữ Mã, lý thuyết chỉ dẫn cách chơi như sau :

1. P 2-5......M 8.7
2. M 2.3......C 7.1
3. X 1-2......X 9-8
4. X 2.6..... M 2.3
5. C7.1.......P 8-9
6. X 2-3......X 8.2

Lên Xe giữ Mã là một nước đi mở ra một kế hoạch chiến lược hoàn toàn khác với nước 6… P 9/1 dẫn tới một kế hoạch phản công căng thẳng phức tạp khác. Ngược lại bên Tiên, nếu không đi 6. X 2-3 mà đi 6. X 2.3 đổi Xe cũng đưa đến một kế hoạch trung cuộc khác nữa.
7. M 8.7
Bên Tiên còn có các nước 7. C 5.1 hoặc 7. P 8-7 đều dẫn đến những tình huống đối công phức tạp, kế hoạch hai bên cũng phải khác hơn kế hoạch này.
7…. T 3.5
Nếu Hậu chơi 7… X 1.1 lại đưa đến tình huống phức tạp khác.
8. M 7.6
Trường hợp tiên chơi 8. X 9.1 thì hậu đối công bằng 8…. P 2.4 hoặc cũng cố trung lộ bằng 8… S 4.5 tạo nhiều tình huống thú vị.

Từ kế hoạch chiến lược của Tiên chơi như trên, thế cờ đã đi dần sang trung cuộc, đòi hỏi Hậu phải chọn một trong các phương án kế hoạch sau đây :

A. Phương án 1 :

8………….....P 2/1
9. P 8.4..... P 2-4
10. X 9-8..... X 1.1
11 M 6.5..... M 7.5
12 P 5.4 ..... P 4-5
13. P 5.2 ..... S 4.5
14. X 3-7..... X 8.4
15. P 8-1..... X 8-7
16. P 1-3..... X 7-6
17. X 8.3..... X 1-4
18. C 1.1..... C 7.1
19. M 3/5..... X 6/2
20. M 5.7..... P 9-6
21. S 4.5..... S 5/4

Tiên hơn Chốt nhưng Hậu còn khả năng chống đỡ và phản công ở cánh trái.

B. Phương án 2 :

8…………….P 2.4
9. C 5.1..... P 2/1
10. M 6.7..... P 2-5
11. M 3.5..... P 9.4
12. P 5.2..... P 9-5
13. C 9.1..... C 5.1
14. X 9.3..... C 5.1
15. P 8.2..... X 1-3
16. P 8-5..... M 3.5
17. C7.1..... S 4.5
18. X 9-5..... M 5.3
19. P 5-7

Tiên vẫn còn chủ động nhưng Hậu chống đỡ vững.

C. Phương án 3:

8. ……...... S 4.5
9. P 8-9..... P 2.4
10. M 6.4..... X 1-4
11. X 9-8..... P 2-4
12. C 3.1..... C 7.1
13. X 3-2..... X 8.1
14. M 4.2..... P 9-8
15. M 2/3..... M 7.8
16. X 8.7

Tiên vẫn còn chủ động, Hậu chơi không khéo dễ nguy.

D. Phương án 4 :

8…………….X 1.1
9. P 8-7...... P 2.4
10. C 5.1..... X 1-4
11. X 9-8..... P 2-3
12. M 6.5..... M 7.5
13. C 5.1..... M 5/7
14. X 8.7..... X 4.5
15. X 8-7..... P 3-7
16. C 5-4..... S 6.5
17. P 7.4..... X 8.4
18. X 7-9..... M 7.5
19. P 5.5..... T 7.5
20. X 9-5..... Tg -6
21. X 3-5

Tiên ưu thế thắng.

Nói chung, trong mỗi thế trận, bên đi tiên cũng như bên đi hậu đều có nhiều phương án kế hoạch chiến lược khác nhau, đòi hỏi người chơi phải nắm vững. Lý thuyết đã tổng kết từ thực tiển để ta có cơ sở vận dụng và sáng tạo.
( Còn tiếp )