Trích & tóm lược từ : Cờ Tướng Trung Cuộc
Trần tấn Mỹ - Phạm tấn Hòa – Lê thiên Vị - Quách anh Tú
(Hội Cờ Thành phố Hồ chí Minh xuất bản 1992 )

4. PHÁT HUY NĂNG LỰC SÁNG TẠO CỦA BẢN THÂN :

Khi trình độ chúng ta tiến bộ khá thì nhất thiết phải tham gia sáng tạo nhiều phương án theo nhận định đánh giá của ta. Có thể nhiều phương án của ta không chính xác, nhưng nếu ta thử nghiệm nhiều lần thì ta càng nhận thức đầy đủ hơn thế cờ và tự loại bỏ những phương án sai lầm để giữ lại các phương án hay nhất. Có sáng tạo và thử nghiệm lựa lọc như vậy, bản thân ta mới mau tiến bộ và góp phần làm cho trò chơi ngày một phong phú hấp dẫn hơn.

Chẳng hạn, thế trận Pháo đầu đối Bình Phong Mã hiện đại có phương án diễn biến như sau :

01. P2-5……….M8.7
02. M2.3………C7.1
03. X1-2………X9-8
04. X2.6………M2.3
05. C7.1……….P8-9
06. X2-3………P9/1
07. M8.7………S4.5
08. M7.6………P9-7
09. X3-4………T3.5
10. P8-7.



Đến đây lý thuyết có nêu 2 khả năng chơi đối công của Hậu là :
10……………...P2.4
Hoặc là :
10……………...X8.5
Đồng thời lý thuyết cho rằng nếu Hậu đi :

10……………..X1-4 ?
11.X9-8………X4.5
12. X8.7………X4-3
13. P7-9………M3/4
14. P9.4,
Tiên ưu thế lớn.

Thế nhưng tại giải Cờ Tướng A1 toàn thành năm 1986 diễn ra tại CLB An Đông, Trịnh Tư Dưỡng danh thủ của Quận 11 gặp cao thủ Nguyễn Văn Hiệp của huyện Bình Chánh, đã lúng túng khi đối phương sáng tạo một phương án mới trong kiểu chơi này.
Hiệp đã đi như sau :

10……………..X1-4
11. X9-8………P2/1 !?
12. M6.7………X4.7
13. X8.2………P2-3
14. S4.5 ??........X4-3 !
15. X8-7………P3.2

Hậu bắt đôi Xe, lời quân nên thắng ván cờ không khó.

Nước sáng tạo của cao thủ Nguyễn Văn Hiệp làm chấn động làng cờ thành phố lúc bấy giờ. Ai cũng nghĩ thì ra lý thuyết nói 10………..X1-4 là sai lầm, hóa ra Hiệp đã chứng minh không sai lầm mà còn hay là đằng khác.

Trịnh Tư Dưỡng là người thua đau nên đã dầy công nghiên cứu lại phương án này, nhờ đó một thời gian sau Dưỡng nêu ý kiến như sau : “ Lúc đó đang thi đấu quá căng nên không kịp phát hiện cái sai của đối phương. Nếu bình tĩnh thì đã nhìn ra nước đối phó tuyệt vời như sau :

10……………X1-4
11. X9-8……..P2/1
12. M6.7…….X4.7
13. X8.2……..P2-3
14. M7.5 !.......T7.5
15. X8.7 !

Đến đây bên Hậu chống đỡ như thế nào cũng thất thế “

Nêu câu chuyện này để biểu dương tinh thần sáng tạo của các đấu thủ nhưng đồng thời cũng cho thấy sự khó khăn, phức tạp trong sáng tạo.
Chỉ mỗi một nước cờ thôi – nước 14. M7.5, thoạt trông đơn giản nhưng phải mất gần một năm sau mới tìm ra.

5. PHẢI NHẠY BÉN NẮM LẤY NHỮNG CÁI MỚI :

Cờ là một trò chơi luôn luôn sáng tạo và phát triển. Do đó cần để tâm theo dõi sự phát triển này để nâng cao trình độ.

Cái mới trong cờ thì rất nhiều : có những vấn đề thuộc về chiến thuật làm phong phú thêm kiến thức về chiến thuật của ta, nhưng có những vấn đề thuộc về chiến lược cần phải đặc biệt quan tâm.

Chẳng hạn trận “ Lên Tượng đầu “ là một chiến lược xuất quân cổ xưa ai cũng biết. Người ta đã liệt nó vào loại “ chiến lược phòng ngự, cầm cự “ tức là kiểu chơi rất thụ động. Nếu bây giờ có sửa đổi thì nó cũng chỉ phòng thủ tích cực mà thôi.

Thế nhưng tháng 9 năm 1979, danh kỳ Hồ Vinh Hoa gặp Vương Gia Lương tại giải Đại hội Cờ Tướng lần thứ IV ở Trung Quốc đã sử dụng trận “ Lên Tượng đầu “ thành một trận tấn công rất độc đáo.
Ván cờ diễn ra như sau:

Hồ Vinh Hoa ( tiên ) Vương Gia Lương

01. T3.5……….P8-6
02. M2.3………M8.9
03. X1-2………X9-8
04. P2.4 !...........M2.3
05. P8.2 !

Khi Vương đối phó bằng nước Pháo tai Sĩ ( 01……P8-6 ) thì Hồ suy nghĩ đến 10 phút mới đi tiếp 02. M2.3 . Điều đó cho thấy Vương chuẩn bị chơi nước lạ, còn Hồ thì bị bất ngờ. Thế nhưng sau 5 nước đi của Tiên thì rõ là không phải Tiên phòng ngự mà là đang tấn công, còn Hậu mới chính là đang phòng ngự và đang gặp khó !

05. ……………T3.5

Hậu không thể chơi :
05……………..T7.5 vì bị
06. P8-1 bắt Mã, hoặc nếu :
05……………..C3.1 thì
06. P8-2 bắt Xe, buộc Xe Hậu cũng phải trốn vô góc.

06. P8-2 !

Vương Gia Lương



Hồ Vinh Hoa


Ai cũng nghĩ : Hậu lên Tuợng đầu thì Tiên không thể chơi P8-2, nhưng xem kỹ lại thì Tiên vẫn chơi được, vì nếu :

06. …………….....X2.3 ăn Pháo thì :
07. P2-9 !.......X1-2
08. X2.6………...P2.3
09. X2/1, tuy Hậu đổi Xe lấy 2 Pháo nhưng các quân vẫn bị uy hiếp.

06………………...X8-9
07. M8.7……….X1-2
08. X9-8……….P2.4

Nếu chịu khó đếm lại số nước đi thì Tiên chơi 8 nước, còn Hậu chỉ mới đi 6 nước, coi như “ chấp 2 nước tiên “

09. C7.1……….X9.1
10. S4.5……….X9-4
11. X2-4………S4.5
12. X4.5……….X4-2
13. C7.1

Tiên hi sinh Chốt với ý đồ rất rõ là : “ Bỏ con tép bắt con tôm “ tức là hăm bắt chết Pháo bên Hậu khi 13. ………..C3.1, 14. Ps-8 ! buộc Xe bên Hậu phải đổi Pháo, Mã bên Tiên. Và Hậu đã chơi như vậy.

13…………….....C3.1
14. Ps-8 !………Xt .4 !
15. M7.8……….X2.5
16. C3.1………..X2/5
17. P2.1………...P2/2
18. X4.1………..C3.1
19. X8.2………..X2-4
20. X4-3………..X4.4
21. C3.1………..P2-7

Tiên hi sinh Chốt để ngăn chặn Xe bên Hậu không qua được cánh mặt yếu kém của mình, đồng thời tiếp tục tập trung lực lượng để tấn công.

22. X8-7……….C3-4
23. X7.4………..C9.1
24. M3.2……….C4.1
25. C5.1………..C4-5
26. X7/3………..C5-4 ?

Hậu nên:
26………………P7.2
27. X3/3………..X4-8
Tức là chơi “ bỏ trước, lấy sau “ có nhiều cơ may cầu hòa.

27. X7-8………..M3.2
28. X8.1………..M2/3
29. C5.1 !.......C5.1
30. M2.4………..M3/4
31. X8.5………...S5.4
32. M4.5………..T7.5
33. X3-4………..C5.1
34. X4.1………...X4-5
35. P2.1…………M9.7
36. P2-9…………X5-3
37. X4/1…………M7/9
38. P9.1…………S6.5
39. X4-5………..M9/7
40. X5/2

Đen ưu thế lớn và thắng cờ tàn dễ.

Như vậy, không thể giữ mãi nhận thức cũ, cho rằng thế trận này chỉ để phòng ngự chứ không phải tấn công. Hoặc như thế trận Đơn Đề Mã cũng vậy, trước kia là loại phòng thủ thụ động, sau này người ta nghiên cứu sửa đổi khiến nó trở thành một loại tích cực đối công. Hay như trận Bình Phong Mã hiện đại, vốn nó vừa phòng ngự vừa sẳn sàng trả đòn, nhưng các danh thủ đã không ngừng cải thiện các phương án, như phương án “ lưỡng đầu xà “ , năm 1991, người ta đã chơi theo kiểu mới như sau :

01. P2-5…..…..M8.7
02. M2.3…......X9-8
03. X1-2……...C7.1
04. X2.6……....M2.3
05. M8.7……....C3.1
06. X9.1……....P2.1
07. X2/2……...T3.5
08. C3.1……....C7.1
09. X2-3……....M7.6
10. X9-4……....P2.1
11. X4-2……....X1.1

Trước kia tới đây bên Hậu thường đi:
11. ………….S4.5
12. C7.1…….P2/1
13. X2-4……M6/8
14. X3-6……C3.1
15. X6-7……X8.1
16. P5-6…….X8-7
17. T7.5…….P2/3
18. M7.6
Tiên vẫn chủ động.

Hiện tại các danh thủ chuộng phương án mới này, tức là Hậu sớm hoành Xe cánh mặt.

12. C7.1……….C3.1
13. X3-7………X8.1
14. X7-4………X1-6
15. C5.1………S4.5


Nhiều danh thủ đông tình các diễn biến như trên của Tiên cũng như của Hậu, nhưng chơi tiếp nữa thì họ có những phương án kế hoạch khác nhau. Chẳng hạn :

A. Từ Thiên Hồng – Lâm Hoàng Mẫn

16. M7.5……….M3.4
17. C5.2………..M4.5
18. M3.5……….P8-6
19. X2.7………..X6-8
20. X4-8……….M6.5
21. X8.1………..M5/3
22. X8.4………..S5/4
23. P5.4………..S6.5
24. S6.5 ……….X8.3

Sau khi đổi quân thế cờ cân bằng, cuối cùng hòa.

B. Tống Quốc Cường – Trịnh Tân Niên

16. X2-6……….M6/8
17. C5.1………..X6.4
18. M3.4……….C5.1
19. M4.3……….X8-7
20. M3/5

Nếu như :
20. X6.5………..M7.8
21. P5-3………..X7.1, tình thế phức tạp.

20. ……………..M8.7
21. X6-3………..M7/6 ?

Đáng lẽ Hậu nên :
21………………M7.6
22. X3-4……….M6/5
23. M7.5……….M5.3
Để sau đó 24………..Ms.4, Hậu còn giằng co.

22.X3.7………..M6/7
23. M7.6………P2-4
24. P8.4
Tiên có các quân chiếm thế tốt nên vẫn chủ động.