Cho và Nhận

[Lâm Đệ]

Đây là một câu chuyện có thật xảy ra vào năm 1892 tại trường đại học Standford

Một sinh viên 18 tuổi đang cố xoay sở để trả học phí. Cậu mồ côi và không biết nhờ cậy vào ai để xin tiền. Rồi cậu nghĩ ra một cách thật hay ho. Cậu và một người bạn quyết định tổ chức một buổi hoà nhạc tại trường để gây quỹ kiếm tiền trả học phí cho cả hai.

Họ tìm đến nhà dương cầm nổi tiếng Ignacy J. Paderewski. Ông bầu của nhạc sĩ yêu cầu phải các cậu phải đảm bảo thanh toán một khoản thù lao là 2.000$ cho buổi độc tấu dương cầm. Giao kèo được thoả thuận và hai cậu sinh viên bắt tay tổ chức để buổi biểu diễn được thành công.

Ngày trọng đại đó rồi cũng đến. Paderewski biều diễn tại Standford. Nhưng không may, hai bạn trẻ không thể xoay sở để bán hết số vé. Tổng số tiền mà họ thu được chỉ vỏn vẹn 1.600 $. Thất vọng, họ tìm đến Stanford để giải thích hoàn cảnh của họ. Hai cậu sinh viên trao hết 1.600 $ cho Paderewski cùng tấm chi phiếu 400 $ cho khoản tiền còn thiếu với lời hứa rằng họ sẽ tranh thủ thanh toán tấm séc này sớm nhất..

Paderewski nói, “Không, việc này không thể chấp nhận được.” Ông xé tấm chi phiếu, đưa lại 1.600 $ cho hai cậu sinh viên và nói: “Đây là 1.600 $. Hãy thanh toán mọi chi phí mà các bạn còn thiếu nợ, giữ số tiền mà các bạn cần để thanh toán học phí, tôi chỉ lấy phần tiền còn dư.” Hai cậu sinh viên ngạc nhiên và rối rít cám ơn Paderewski.

Nó chỉ là một nghĩa cử nhỏ bé thể hiện một tấm lòng tử tế, nhưng rõ ràng cho thấy rằng Paderewski là một con người có nhân cách lớn.

Tại sao ông ta phải giúp hai thanh niên mà ông chẳng hề quen biết. Chúng ta ai cũng tình cờ gặp những tình huống như vậy trong đời mình. Và hầu hết chúng ta chỉ nghĩ: “Nếu giúp họ, chuyện gì sẽ xảy ra cho ta?” Nhưng những con người vĩ đại thì lại nghĩ rằng: “Nếu ta không giúp họ, điều gì sẽ xảy ra cho họ?” Họ giúp và không mong có sự đền đáp. Họ làm điều đó vì họ cảm thấy rằng đó là một việc đúng cần phải làm.

Paderewski sau đó trở thành Thủ tướng của Ba Lan. Ông là một nhà lãnh đạo tài ba nhưng không may, chiến tranh Thế giới xảy ra, Ba Lan bị tàn phá. Hơn 1,5 triệu người dân trong nước lâm vào cảnh đói và không có tiền để cung cấp cái ăn cho họ. Paderewski không biết cầu cứu ở đâu, ông quyết định tìm đến Tổ chức Cứu trợ Lương thực Hoa Kỳ để xin giúp đỡ. Lãnh đạo của tổ chức này lúc bấy giờ là Herbert Hoover, sau này trở thành Tổng thống Hoa Kỳ. Hoover đồng ý giúp và nhanh chóng gửi hàng tấn ngủ cốc để cứu đói cho người dân Ba Lan.

Thảm họa được đẩy lùi. Thủ Tướng Paderewski cảm thấy nhẹ nhõm. Ông quyết định sang Mỹ gặp Hoover để đích thân cảm ơn. Khi Paderewski bắt đầu nói lời cảm ơn Hoover vì nghĩa cử cao thượng của ông, thì Hoover vội cắt ngang và nói: “Ngài không cần phải cảm ơn tôi, thưa Thủ Tướng. Có lẽ ngài không còn nhớ câu chuyện này, nhưng vài năm trước, ngài đã giúp hai cậu sinh viên trẻ tuổi tiếp tục học đại học tại Hoa Kỳ, và tôi là một trong hai sinh viên ấy.”(st)



THẾ GIỚI NÀY ĐÚNG THẬT LÀ TUYỆT VỜI, KHI BẠN CHO ĐI THỨ GÌ, BẠN SẼ NHẬN LẠI ĐƯỢC NHỮNG ĐIỀU TƯƠNG TỰ.

P/S
Ignacy J. Paderewski là một dương cầm thủ vĩ đại sánh ngang Rubinstein và Horowitz .Những bài Nocturne của Chopin ông chơi hơn nửa thế kỉ vẫn còn là kinh điển cho các thế hệ cầm thủ sau này .Bàn tay trái ông chơi Rubato thật tuyệt vời các nốt lung linh huyền ảo lạ lùng .Có nhà phê bình âm nhạc phải thán phục kêu lên Nghe ông chơi Chopin đúng là những khẩu đại pháo nấp dưới hoa

[CXQ]

Đây là quy luật "Nhân - Quả" trong đạo Phật. Luật nhân quả là một chân lý hiển nhiên, luôn luôn đúng trong ba thời: quá khứ, hiện tại, vị lai, không lệ thuộc thời gian và không gian, áp dụng cho tất cả mọi sự vật. Em cũng đã đọc khá nhiều câu truyện về luật "Nhân-Quả" nhưng câu truyện trên thì chưa đọc. Thank bác.

[ChienKhuD]

Thật may mắn cho Herbert Hoover vì đã có cơ hội để trả ơn cho Paderewski. Cuộc đời đôi khi có những cái ơn mà ta không thể trả được (người ban ơn không còn nữa chẳng hạn). Thành ra phải nuối tiếc suốt cả cuộc đời... Xin tiếp bác Lâm bằng một câu chuyện khác nhé:

Tân Mục Công đi săn ở núi Lương Sơn. Đang đêm bị quân gian vào lấy cấp mất con ngựa. Mục Công sai người đi tìm. Tìm đến chân núi Kỳ Sơn, thấy có một bọn hơn 100 người đang tụ tập nhau lại ăn thịt con ngựa của Mục Công, quân sĩ về báo với Tân Mục Công và xin đem người đến vây bắt cả bọn.

Tân Mục Công nói:

Không nên. Ngựa đã chết mất rồi, nay ta đem quân đến giết người nữa, dân bảo ta quí ngựa hơn người.

Nói xong, truyền đem mấy hủ rượu ngon đến cho bọn ăn trộm ngựa và bảo quân lính nói rằng: “Chúa Công chúng tôi thấy các người an thịt ngựa mà thiếu rượu sợ kém ngon, nên cho chúng tôi mang rượu đến cho các người dùng”.

Bọn ăn trộm ngựa thấy vậy bảo nhau:

Biết là chúng ta ăn trộm ngựa, chúa công đã không trừng phạt mà còn đem rượu nữa, bao giờ chúng ta mới đền được ơn này?

Ít lâu sau, Tân Mục Công cất quân di đánh nước Tấn, bị quân Tấn vây khốn. Bỗng có một nhóm dũng sĩ hơn ba trăm người kéo đến giải vây. Hỏi ra mới biết đó là bọn ăn trộm ngựa năm xưa.

[CXQ]

Thật may mắn cho Herbert Hoover vì đã có cơ hội để trả ơn cho Paderewski. Cuộc đời đôi khi có những cái ơn mà ta không thể trả được (người ban ơn không còn nữa chẳng hạn). Thành ra phải nuối tiếc suốt cả cuộc đời...

Em xin mở rộng thêm. Có nhiều người thắc mắc: Tại sao có người ăn hiền ở lành, tu tâm dưỡng tánh, thường xuyên đi chùa, hay đi nhà thờ, không làm việc gì bất nhơn thất đức, nhưng cứ bị nạn, bệnh hoạn liên miên, họa vô đơn chí, xui xẻo dồn dập? Trái lại, có rất nhiều người, điêu ngoa hung tợn, lừa thầy phản bạn, làm đủ mọi chuyện tồi tệ, ném đá giấu tay, không chừa bất cứ thủ đoạn, phương tiện gian manh nào, nhằm đoạt cho bằng được mục đích vị kỷ của họ, tại sao họ vẫn cứ nhởn nhơ phây phây, bình yên vô sự, ăn nên làm ra, gặp nhiều may mắn, tậu nhà sắm xe?

Luật nhân quả giải thích được các việc đó trong ba thời: quá khứ, hiện tại và vị lai. Có những nguyên nhân được tạo ra trong quá khứ, kết quả hay hậu quả nhận được trong hiện tại. Có những nguyên nhân được tạo ra trong hiện tại, kết quả hay hậu quả nhận được trong vị lai.

Người hiền lành đang gieo nhân lành trong hiện tại, kết quả tốt chưa kịp đến thì hiện nay phải đền trả quả báo xấu do nghiệp nhân xấu đã gây tạo trong quá khứ. Khi quả báo xấu hết rồi, vận xui qua rồi, con người bắt đầu gặp may mắn, gặp vận hên, gặp số đỏ, gặp quới nhơn, ăn nên làm ra, tiền vô như nước, vạn sự hanh thông. Do đó, sách có câu: "Hết cơn bỉ cực tới hồi thới lai", chính nghĩa như vậy.

Những người hiện đời đang gieo nhân ác, tạo tội tạo nghiệp, hậu quả xấu chưa kịp trổ, nhưng hiện tại đang thụ hưởng phước báo lành do nghiệp nhân tốt đã gieo trong quá khứ. Khi hưởng hết phước báo rồi, con người bắt đầu đền trả nghiệp báo, tai nạn triền miên, tán gia bại sản, lâm bệnh ngặt nghèo, hay chết thê thảm. Các vị quốc vương, hay tổng thống bị đảo chánh và ám sát, các tay tài phiệt bị phá sản phải tự tử, các hoàng gia, công nương, công tử bị bất đắc kỳ tử trên xa lộ, dưới biển sâu, hay trên núi tuyết, cho thấy rằng luật nhân quả không chừa bất cứ ai, không có ngoại lệ, không hề sai chạy!

Tóm lại: Tùy theo "cái nhân" là hạt giống loại nào, sau khi được gieo xuống đất, phải chờ đủ "thời tiết nhân duyên", mới gặt hái "cái quả" của nó, có khi sớm, cũng có khi muộn. Cũng có khi gặt phải quả chanh chua, nhưng có thể đem bán đi, mua quả cam ngọt. Đó là trường hợp chúng ta đã "lỡ" gieo nhân xấu, nhưng nhờ thiện hữu tri thức nhắc nhở, chúng ta biết phục thiện, quay trở về chánh đạo, chuyển ba nghiệp xấu ác thành ba nghiệp thiện lành, làm nhiều việc phước đức, tu tâm dưỡng tánh, chúng ta có thể gặt "quả tốt", hay ít ra cũng giảm bớt được "quả xấu"

[roamingwind]

Em xin mở rộng thêm. Có nhiều người thắc mắc: Tại sao có người ăn hiền ở lành, tu tâm dưỡng tánh, thường xuyên đi chùa, hay đi nhà thờ, không làm việc gì bất nhơn thất đức, nhưng cứ bị nạn, bệnh hoạn liên miên, họa vô đơn chí, xui xẻo dồn dập? Trái lại, có rất nhiều người, điêu ngoa hung tợn, lừa thầy phản bạn, làm đủ mọi chuyện tồi tệ, ném đá giấu tay, không chừa bất cứ thủ đoạn, phương tiện gian manh nào, nhằm đoạt cho bằng được mục đích vị kỷ của họ, tại sao họ vẫn cứ nhởn nhơ phây phây, bình yên vô sự, ăn nên làm ra, gặp nhiều may mắn, tậu nhà sắm xe?

Luật nhân quả giải thích được các việc đó trong ba thời: quá khứ, hiện tại và vị lai. Có những nguyên nhân được tạo ra trong quá khứ, kết quả hay hậu quả nhận được trong hiện tại. Có những nguyên nhân được tạo ra trong hiện tại, kết quả hay hậu quả nhận được trong vị lai.

CXQ !!! có thiệt không đây?
Thế kỷ 21, tại VN có một thanh niên như you còn sót lại? Tình cảm thì đợi đúng thời cơ mới bài tỏ. Nhìn ngoài thì hay rượu chè nhưng vẫn có hướng nội tâm.

Mình có ý khác. Còn có câu "thiện nhân chiêu ác quả".
Làm bậy làm bạ quả ác tới, không hẳn là làm thiện ra thiện đâu.
Nếu chỉ cho và cho và cho thì đời này nghèo đời sau nghèo, đời kế tiếp nghèo, nghèo mãi cho đến khi nào thấy cho kiểu này bất lợi.
Vì mang trong tâm thức có gì cho đó . Thì nghèo.
Đó là nhân quả. Nếu hạnh phúc được trong cái nghèo đó thì tốt, không thì mệt à nhe. Mà những người hay cho lại thêm tâm thức không cần tiền,
tâm thức không cần tiền thì không làm ra tiền, dầu có phước rồi cũng hết vì không tích trử, làm, thêm tiền. Thành ra lâu dần không khá được.

[nhachoaloiviet]

Hay quá các bác, đúng là trong cuộc sống làm ơn và trả ơn là những điều khiến người ta có thể hạnh phúc. Có một câu chuyện tuy cũ nhưng rất tinh tế, em xin góp hi :

Cuồng Sở cứu chủ:
Nghĩa đen là người nước Sở điên loạn cứu vua.Tại sao đã điên lại còn cứu được vua,nguyên do là có tích sau đây:

Sau khi trừ được nổi loạn, Sở Trang Vương mở tiệc đại yến trên Tiệm đài, triệu các quan triều thần đến dự, lại cho các phi tần đi theo.

Trang vương nói với triều thần ;

-Ta không uống rượu, nghe hát đã sáu năm. Bây giờ dẹp yên bọn phản nghịch rồi, ta cùng với các ngươi bày một tiệc rượu vui gọi là Thái Bình yến. Phàm các quan văn võ, bất cứ to nhỏ đều được dự cả.

Các quan đều sụp lạy, theo thứ tự mà ngồi.

Chức Hành nhân , người trông coi việc nhà bếp, dâng món ăn. Chức Thái sử, coi về văn hóa nghệ thuật, tấu nhã nhạc.Khi mặt trời đã gần lặn, tiệc rượu còn đang vui, Sở Trang Vương sai người thắp nến lên để uống rượu tiếp.

Lại sai cung tần Hứa Cơ, thiếp rất được vua yêu, đi mời các quan mỗi người một chén rượu. Các quan đều đứng dậy để uống.

Bỗng có trận gió to, tắt hết cả nến. Một trong các quan đại phu thấy Hứa Cơ xinh đẹp nhân lúc tối tăm thò tay nắm lấy vạt áo.

Hứa Cơ tay trái dứt áo ra, tay phải nắm được dải mũ người ấy, dải mũ đứt. Người ấy sợ lắm buông tay ra.

Hứa Cơ lấy cái dải mũ rón rén đến trước mặt Trang Vương ghé tâu;

-Thiếp vâng mệnh đại vương ra mời các quan uống rượu, có một người vô lễ, nhân lúc nến tắt, nắm lấy vạt áo thiếp. Thiếp đã dứt được cái dải mũ của người ấy, xin đại vương thắp nến lên và xử cho thần thiếp.

Trang Vương bèn hạ lệnh cho nội thị chưa vội thắp nến, nói với các quan ;

-Hôm nay ta bày tiệc, mong các ngươi cùng mua vui, các người bỏ các dải mũ ra, ngồi cùng ta uống rượu thật say. Nếu ai chưa dứt dải mũ thì chưa được vui lắm !

Các quan nghe xong, dứt hết dải mũ. Lúc ấy, Trang Vương mới cho thắp nến lên. Bữa tiệc ấy về sau còn gọi là Tuyệt Anh hội (hội Dứt dải mũ )

Duy chỉ có viên quan nhỏ đó cảm ân của Sở Trang Vương không biết nhường nào.Vài năm sau binh đao nổi lên,quân địch đánh vào tận kinh thành tình thế đất nước nguy như trứng chồng.Bỗng mọi người bỗng thấy một viên quan kéo gia nhân và binh lính điên cuồng xông vào đám quân giặc tả phang hữu chặt không hề biết sợ.Điều đó làm tinh thần quân sĩ tăng lên gấp bội và cuối cùng đã giải vây đẩy lui được quân giặc.Vị tướng đó chính là người đã sàm sỡ hàng của vua và bị giựt dải mũ được vua tha tội nên cảm ân vua đã báo đáp.

Tha thứ thật là một điều tuyệt vời

[Lâm Đệ]

Truyện của các bạn trích dẫn đọc thật thú vị mỗi truyện một sắc thái ,có nét tuơng đồng , có nét dị biệt .Thật khó mà biết người cho và người nhận ai hạnh phúc hơn ai ?
Lại có cái cho của những kẻ yêu nhau trong tình khúc nghe thật xót xa

Cho em môi hôn vội vàng
Cho em quen ân tình sâu
Dù em không mong dài lâu
Xin cất lấy ước mơ đầu
Cho tôi yêu em nồng nàn
Dù tháng năm buồn vui bàng hoàng

Nhưng cao hơn hết vẫn là cái cho gọi là Bố thí Ba La Mật một trong Tứ vô luợng tâm của Phật giáo .Tích xưa kể rằng

Ryuokan là một Thiền sư sống một cuộc đời đơn giản nhất trong một căn lều nhỏ dưới chân một hòn núi .
Một buổi chiều , một tên trộm viếng lều của Ryuokan lục soát lấy đồ .
Ryuokan về bắt gặp hắn đang lục soát nói :
_ “ Có lẽ anh từ xa đến đây để viếng tôi . Vô lẽ anh trở về tay không sao . Hãy lấy quần áo của tôi để làm một món quà “.
Tên trộm ngạc nhiên . Hắn lấy quần áo của Ryuokan rồi tẩu thoát . Ryuokan ngồi trần truồng , ngước mắt nhìn trăng thơ mộng :
_ “ Hỡi người bạn nghèo khổ ! Ước gì ta có thể cho anh mặt trăng đẹp này “.

[nhachoaloiviet]

Ryuokan là một Thiền sư sống một cuộc đời đơn giản nhất trong một căn lều nhỏ dưới chân một hòn núi .
Một buổi chiều , một tên trộm viếng lều của Ryuokan lục soát lấy đồ .
Ryuokan về bắt gặp hắn đang lục soát nói :
_ “ Có lẽ anh từ xa đến đây để viếng tôi . Vô lẽ anh trở về tay không sao . Hãy lấy quần áo của tôi để làm một món quà “.
Tên trộm ngạc nhiên . Hắn lấy quần áo của Ryuokan rồi tẩu thoát . Ryuokan ngồi trần truồng , ngước mắt nhìn trăng thơ mộng :
_ “ Hỡi người bạn nghèo khổ ! Ước gì ta có thể cho anh mặt trăng đẹp này “.

Hi đúng là không biết kẻ trao và người nhận trong Nhân Quả ai hạnh phúc hơn ai các bác ha! Đó là bẩm sinh của con người khi làm được một việc tốt cảm thấy vui sướng. Giúp đỡ được ai việc gì cũng cảm thấy vui sướng, ngay việc đó cũng đã là được đền đáp rồi. Người chịu ơn trong lúc khó khăn, sau này qua cơn khốn có cơ hội để đến đáp ân nghĩa cũng cảm thấy vô cùng hạnh phúc...

Vì vậy từ chối lòng tốt của người khác là một điều rất không nên. Bởi vì lòng tốt của con người rất hiếm, rất quý. Nếu ta không nhận lòng tốt của người khác ,chúng ta làm người không vui,còn mình thì tự làm khó mình.

He he nhưng như cái thằng ăn cắp trong chuyện này thì quá thể đáng quá . Ít ra nhận cái áo thôi, còn cái quần để cho Thiền sư phòng thân chứ. Đi ăn cắp đã bị phát hiện rồi mà còn trơ trẽn vậy sao?

[CXQ]

TIỀN ÔNG.

Tiền Ông người Giang Tô, tuổi quá 50 còn chưa có con. Dân gian có câu:
30 tuổi không con, ngày bình đạm
40 tuổi không con, nhà vắng tanh
50 tuổi không con, không ai hỏi
60 tuổi không con, dứt lục thân.
Đó là ý kiến người đời, tả nỗi thống khổ của những người không có con. Tiền ông là vị trưởng giả trung hậu tuy nhiên không học Phật, nên cũng không tránh khỏi được nỗi buồn đó.
Cùng huyện có một ông họ Dụ, gia cảnh cực kỳ nghèo khổ, nhà lại đông con, nợ nần tứ tung. Chủ nợ thưa kiện, ông không có tiền trả nên bị bắt bỏ ngục. Vợ con Dụ cầu cứu Tiền ông. Tiền ông khẳng khái bỏ tiền ra trả nợ giúp.
Khi được tha Dụ đem cả nhà đến lạy tạ. Bà vợ Tiền ông thấy con gái ông Dụ mới 16 tuổi xinh đẹp, đoan trang, nghĩ mình không sinh được con khiến chồng buồn khổ, hay là mình nạp cô này làm thiếp, sinh con nối dõi cho chồng.
Bà bèn ngỏ lời với vợ chồng Dụ. Vợ chồng Dụ dĩ nhiên là đồng ý. Nhưng Tiền ông không đồng ý; ông bảo vợ :
-Thừa cơ người ta bị nạn, lấy con gái người ta làm thiếp là chuyện bất nhân. Tôi giúp đỡ họ chỉ là làm việc thiện. Hơn nữa tôi đã quá 50, sao có thể sánh với một cô gái 16 tuổi? Tôi thà không có con chứ không làm việc thiếu đạo đức như vậy.
Vợ chồng ông Dụ thấy Tiền ông cao nghĩa như vậy, cảm động đến rơi lệ, lạy tạ mà về.
Một đêm nọ, bà vợ ông Tiền nằm mộng thấy Quán Thế Âm bồ tát bảo bà :
-Chồng con âm đức rất lớn, đáng được tặng một quý tử.
Không lâu bà vợ thọ thai, sanh ra một đứa nhỏ bụ bẫm. Hai vợ chồng vui mừng quá điều mong ước, đặt tên con là Thiên Tặng (Trời cho). Đứa con rất thông minh, sau thi đậu tiến sĩ làm quan tới chức Ngự sử.

[CXQ]

NGẠN TRAI Tiên Sinh

Ngạn Trai tiên sinh người huyện Nghi Hưng, lúc thi đậu tú tài gia cảnh rất nghèo nhưng tính tình rất ngay thẳng, không tùy tiện lấy đồ vật của người, lại hay giúp đỡ người ta. Khi gập người có chuyện, nhất định cứu giúp dù có tổn hại danh tiết cũng không cần.
Ngạn Trai dạy học để kiếm sống. Một năm đêm trừ tịch, trên đường về nhà gập một người đàn bà trung niên vừa đi vừa khóc. Ông thấy lạ bèn hỏi chuyện nhưng bà ta không trả lời. Ông cứ hỏi đi hỏi lại mãi. Bà ta tức giận bảo :
-Người đi đường, mỗi người có tâm sự riêng, ai rỗi hơi mà kể cho người khác nghe !
Ngạn Trai nhìn sắc mặt bà ta buồn thảm bèn an ủi :
-Tôi không phải tùy tiện mà hỏi, nhưng nếu bà có chuyện gì hãy nói tôi biết, biết đâu tôi có thể nghĩ cách giúp bà giải quyết.
-Chồng tôi là lý trưởng làm hụt công quỹ 30 lạng, bị bắt bỏ ngục; mỗi ngày đều bị đánh đập rất khổ sở. Lần trước đi thăm ông nói nếu quá kỳ hạn không nộp đủ tiền nhất định bị xử tử. Chồng tôi dục tôi bán đứa con gái lấy tiền bồi hoàn. Tôi theo lời, nhưng người trung gian lấy cớ cuối năm khó tìm người mua để ép giá chỉ bán được 10 lạng. Đã mất con gái mà chồng cũng không được thoát tội, tôi thật không nghĩ ra biện pháp gì, chỉ định bán thân để thêm chút tiền cứu chồng. Chồng thì tù tội, con gái thì bị bán làm tỳ thiếp, thân mình cũng chẳng giữ được, chỉ chớp mắt cả nhà đã bị tan rã !
-Ba chục lạng cũng không phải là nhiều, chẳng lẽ không có thân thích bạn bè nào để vay mượn sao ?
Người đàn bà thở dài :
-Ông ơi ! Nói thì dễ lắm ! Bạn bè thân thiết thì nghèo nàn họ lo cho họ còn chửa xong làm sao lo cho mình. Những người có tiền nghe tin đều lánh xa, tưởng gập mặt cũng khó, nói gì nhờ cứu giúp ?
Nói rồi khóc lớn, định đi. Ngạn Trai ngăn lại :
-Chờ chút, tôi tuy không có tiền nhưng 30 lạng cũng có thể vay mượn được. Nhưng con gái bà đã bán rồi có tiền có thể chuộc lại được không ?
-Tôi tuy bán cháu nhưng chưa làm khế ước, nếu có tiền có thể chuộc lại được.
Ngạn Trai lấy ra 12 lạng trao cho bà ta :
-Bà hãy lấy tiền này đi chuộc con gái về, ngày mai tôi nhất định đem đủ tiền giúp bà.
Người đàn bà không ngờ Ngạn Trai lại nhiệt tâm giúp đỡ như thế, cúi đầu khóc lạy và xin hỏi tên và địa chỉ, còn nói :
-Ngày mai chuộc cháu gái về, nhất định đưa đến nhà ông làm tỳ thiếp.
-Xin bà đừng nói vậy ! Tôi chỉ thương hại mẹ con bà cốt nhục bị phân ly, chứ không muốn nhận con gái bà làm tỳ thiếp.
Do đó, không cho biết tên họ và địa chỉ, chỉ hẹn gập lại ở một địa chỉ khác. Khi đi rồi còn quay đầu lại dặn :
-Ngày mai nhớ đến sớm, đừng chậm trễ !
-Dạ !
Ngạn Trai về đến nhà, bà vợ hỏi tiền đong gạo.
-Thật là phí công dạy học ! Đường núi quanh co, vấp té mấy lần tưởng rơi xuống vực, may mà sống sót, làm sao giữ được túi tiền ?
Bà vợ biết ông thích giúp người, liền cười bảo :
-Nếu như ngã rơi mất tiền còn có thể tìm lại được, chỉ sợ ông lại đem đi giúp người thôi.
-Chính vậy đó, nhưng còn chưa đủ, biết làm sao ?
Bèn thuật cho vợ nghe. Bà vợ vốn là người hiền thục, nghe rồi không nửa lời trách oán, còn khen ngợi :
-Thật là một việc tốt ! Nhưng năm cùng tháng tận đi đâu mà mượn được 20 lạng đây ? Ông đã hứa với người ta thì phải lo cho trọn. Nhà mình hãy còn đủ dùng ông không phải lo cho nhà.
Tiên sinh rất cao hứng bèn đi mượn thân hữu được hơn 10 lạng, nhưng vẫn chưa đủ. Trong thành có một người cho vay, nhưng nếu không có đồ vật gì để cầm thì 1 xu cũng không cho dù là họ hàng hay bạn bè thân thiết. Trong nhà chẳng có vật gì quý để cầm; Ngạn Trai là người giữ chìa khóa nhà từ đường của tộc họ, chỉ còn cách lấy đồ đạc trong từ đường đem đi cầm. Ngày hôm sau đem tiền đến nơi ước hẹn, giao cho người đàn bà rồi trở về nhà. Người đàn bà bèn len lén đi theo thấy Ngạn Trai nói chuyện với một người trên đường, bèn gạn hỏi người đó để biết tên và địa chỉ. Vài ngày sau, bà ta dẫn chồng và con gái đến nhà lạy tạ ơn và thỉnh cầu cho con gái ở lại làm tỳ thiếp. Ngạn Trai thấy đứa bé gái chưa tới 10 tuổi nhưng dung mạo đẹp đẽ bèn nói :
-Hãy mang cháu về nhà, sau này kiếm nơi tốt mà gả chồng cho cháu. Đừng để tôi mang tội bất nghĩa !
Cả gia đình lạy tạ mà đi.
Đến ngày nguyên đán, mọi người trong họ đến từ đường để lễ tổ, thấy từ đường trống không. Mọi người đều hoảng sợ tưởng rằng bị trộm. Ngạn Trai nói :
-Tết đến vì không có tiền nên tạm mượn để cầm, khi nào có tiền sẽ xin chuộc lại.
Mọi người tức giận trách mắng, Ngạn Trai vẫn yên lặng, không giải thích cũng không mắc cỡ hay tức giận. Vị tộc trưởng biết ông là người trung hậu, lại hay giúp người, chắc phải có nguyên nhân bí ẩn gì đây, nên bảo mọi người tạm thời về nhà, 3 ngày sau sẽ lại thương nghị. Tộc trưởng đến nhà Ngạn Trai hỏi riêng bà vợ, biết chuyện rồi cao hứng, triệu tập người trong họ lại, nói rõ nguyên nhân và bảo :
-Đây là một chuyện rất tốt ! Kỳ thi năm nay Ngạn Trai nhất định sẽ trúng tuyển. Nhưng đem cầm đồ từ đường là một tội không thể tha. Vậy cấm Ngạn Trai không được vào từ đường, đợi trúng tuyển rồi mới cho vào.
Mọi người đều bằng lòng.
Khi ra bảng, Ngạn Trai quả nhiên đậu cử nhân hạng rất cao, được triều đình bổ làm Thông Chân học chính (hiệu trưởng một trường huyện).