Chào quý thiện hữu tri thức

Nền khoa học càng tiến bộ thì sự hiểu biết giữa tín ngưỡng tôn giáo và tri thức của con người càng tiến gần. Khi đó những điều mà khoa học lúc trước chưa giải thích được, thậm chí cho là mê tín huyền hoặc thì nay mới phát hiện ra là sự hiểu biết của khoa học thời ấy thật quá ấu trĩ. Đúng như bác KT mô tả rằng sự hiểu biết của con người đối với vạn vật trong vũ trũ thì còn nhỏ hơn một mitochondria. Ngay cả một đơn vị nhỏ của sự sống như mitochondria (chức năng tạo năng lượng ATP và di truyền của một cell) thôi cũng đã khiến chúng ta phải học và nghiên cứu cả đời. Trong một đơn vị căn bản của sự sống như một tế bào thôi cũng đã chứa đựng một tiểu vũ trụ nằm trong cái đại vũ trụ mà đấng tạo hóa đã thiết lập (creationism). Như bác CKD cũng đã hỏi rất hay khi nói về sự mầu nhiệm của trái tim (cơ chế nào mà giúp trái tim đập một cách tự nhiên như vậy...). Chỉ với những câu hỏi đơn giản ấy thôi, chúng ta cũng phải mất cả đời để nghiên cứu và học tập.

Tôn giáo luôn đi trước khoa học. Tôn giáo thuộc phạm trù của khía cạnh "tinh thần", trong khi đó khoa học thực nghiệm thuộc về thế giới "vật chất & năng lượng". Tuy là hai lãnh vực khác nhau, nhưng chúng bổ sung cho nhau. Phàm ngay chính cơ thể của chúng ta cũng có hai phần (phần tinh thần và thân xác Vật Lý). Hai tính chất này cùng sống và tồn tại trong cùng một cá thể. Nhờ có tri giác và nhận thức "biết phân biệt đúng sai" nên con người vượt xa tầm hiểu biết so với các loài động vật có xương sống ngang. Á chẳng phải là điều đáng quý lắm sao? Vậy, khoa học và niềm tin tôn giáo tuy hai mà hóa ra một. Einstein cũng đã nói một câu như sau: "Khoa học mà thiếu tôn giáo là khập khiễng. Tôn giáo mà không có khoa học thì mù quáng." Science without religion is lame. Religion without science is blind.

Nếu một con người sinh ra chỉ có thân xác Vật Lý (thuộc science) mà không có phần "tinh thần" (thuộc religion) thì ấy còn là con người hay không? Nếu chỉ có cái "hình" mà không có phần "thần" thì có khác nào là cây cỏ...Câu nói của Einstein như một "nhát búa" đập ngay vào đỉnh đầu những nhà khoa học đầu óc bảo thủ, đặc biệt là những nhà khoa học mang nặng thành kiến, với những giáo điều cứng ngắc như một khúc gỗ.

Tôi chưa thấy ai mạt xác cái "dốt" của con người bằng La Rochefoucaud. Ông nói như sau: "Không biết những gì mình phải biết. Không biết rành những gì mình biết. Biết những gì mình không nên biết." Câu của ông khiến tôi đả thông được phần nào về cái "vô tri" của riêng mình, ngõ hầu mở rộng cõi lòng bằng với một trái tim nóng và một khối óc không mang nặng thành kiến để mở "tâm" tự soi đường cho mình khi bước trên miền đạo lớn.

Sự hiểu biết của con người vốn hữu hạn. Nếu lấy cái hữu hạn của con người để chứng minh cái "vô cùng" của đấng tạo hóa thì có khác nào như một đứa trẻ thơ giảng về Triết Học cho một đấng minh sư.

Phụ chú:

Einstein là một trong những nhà khoa học rất sùng đạo Phật. Trước khi ông trở thành một nhà khoa học lỗi lạc thì ông đã là nhà Triết gia, đặc biệt ông nghiên cứu khá nhiều về triết lý Phật giáo. Triết lý Phật giáo rất gần gũi với khoa học tự nhiên, nhưng sâu hơn khoa học thực nghiệm nhiều. Đó là chưa nói tới cái "huyền môn" của creationism mà cha đẻ của nó chính là God (theo Kitô giáo).