Gã cùng tử

[Lâm Đệ]

Thân tặng các ông Gió Tontu chienkhuD Kt27 và giáo Hoa

Trong kinh Diệu Pháp Liên Hoa (Saddharma Pundarika Sutra) của Phật giáo, chúng ta cũng thấy câu chuyện ngày trở về của đứa con hoang (Phẩm thứ 4, truyện “cùng tử” ) nhưng truyện đứa con hoang trong kinh Pháp Hoa mang một ý nghĩa thâm sâu, khác hẳn với truyện đứa con hoang trong Thánh kinh Thiên Chúa. Đứa con hoang trong kinh Pháp Hoa trở về nhà cha mà không biết rằng mình đã về nhà cha; như thế sự trở về ấy không thể gọi là sự trở về và sự kiện này đã nói lên sự giải thoát của con người bằng chính nỗ lực riêng tư của mình, còn đứa con trong Thánh kinh thì trở về nhà cha và biết rằng mình trở về nhà cha, hơn nữa sự trở về này là do sự yếu đuối của đứa con.

Sự khác nhau căn bản ở trên đã dẫn đến những chỗ dị đồng khác

Dở lại Phúc Âm Thánh Luc (Chương XV), ta đọc:

Người nọ có hai đứa con trai. Đứa ít tuổi hơn thưa cùng cha: “Xin cha cho con phần gia tài của con”. Người cha liền chia gia tài. Mấy ngày sau đứa con thứ nhặt nhạnh tất cả của cải của mình và đi tới một phương xa đem tiền ra phung phí trong những cuộc chơi bời tửu sắc. Khi y đã tiêu hết tiền thì ở phương ấy bỗng xảy ra nạn đói kém trầm trọng. Y khởi sự thấy thiếu thốn nên phải xin đến giúp việc cho một thế gia trong vùng, người này sai y về ruộng chăn heo. Chàng thanh niên thực muốn nhét đầy bụng thứ đậu dành cho heo ăn mà chẳng ai cho.

Hồi tưởng lại mình, y tự nhủ: Có biết bao nhiêu người làm công trong nhà cha ta có bánh ăn dư thừa mà ta đành chết đói ở đây!... Ta phải chỗi dậy đi tìm cha ta. Ta sẽ thưa cùng người: “Lạy cha, con thực đáng tội với Trời, với cha; con không còn đáng gọi là con của cha nữa; con chỉ xin cha đãi con như người làm công trong nhà”. Chàng bèn chỗi dậy và đi về tìm cha. Từ xa, người cha đã trông thấy chàng. Bối rối vì cảm động, ông chạy ra đón con, ôm chầm lấy cổ con và hôn con luôn mãi. Người con mở đầu: “Thưa cha, con thực đắc tội với Trời, với cha, con không đáng gọi là con của cha nữa.” Song người cha đã kêu bảo tôi tớ: Hãy mau mau đem áo của con ta ra bận cho nó; hãy lấy nhẫn đeo vào tay nó, lấy dép xỏ vào chân nó. Hãy đem một con dê béo ra làm thịt đi! Phải làm một bữa tiệc thật linh đình! Vì con ta đây đã chết, nay lại sống lại, đã lạc nay lại tìm thấy…” Bữa tiệc khoản đãi liền nay lúc ấy…

Bây giờ người con lớn đang ở ngoài đồng. Khi trở về gần tới nhà, người ấy nghe thấy tiếng đàn hát liền gọi một tên đầy tớ lại hỏi cho biết có việc gì. “Em cậu đã trở về rồi! Ông sai mổ bê béo (ăn mừng) vì thấy cậu vẫn được mạnh giỏi!” Người con lớn tức, giận, không chịu vào nhà. Bấy giờ người cha vội ra năn nỉ con. Đứa con ấy nói: “Con vất vả làm việc với cha từ bao nhiêu năm! Không bao giờ con không vâng giữ lời cha. Thế mà chẳng bao giờ cha cho con một con dê nhỏ để đãi bạn bè. Còn đối với đứa con đã xài phí hết cơ nghiệp cho điếm, thì cha đã vội giết bê béo để ăn mừng, khi nó vừa thoạt trở về!”; người cha liền đáp; “Con ơi! Con ở với cha luôn luôn từ trước đến nay. Những gì của cha đều thuộc của con. Nhưng phải làm tiệc ăn mừng vì em con đã chết nay lại sống lại, đã lạc nay lại tìm thấy!”

Con cừu đen bao giờ trở về cũng đuợc thuơng yêu

Ai cũng biết André Gide là nhà văn Pháp, giải Nobel năm 1947.

Gide mượn truyện đứa con hoang trong Thánh kinh và viết lại thành một truyện ngắn khác hẳn. Thay vì có hai người con trai như trong Thánh kinh, truyện “Le Retour de l’Enfan Prodigue” của Gide gồm có đến ba người con trai; Gide xoay đổi ý nghĩa khác hẳn.

Gide viết truyện ngày với tấm lòng đau đớn không cùng:

“Lạy Chúa, như một đứa con nít, hôm nay con xin quỳ trước Chúa, mặt đẫm đầy lệ”

Sau một thời gian sống bê tha hoang phí hết tiền bạc, đến lúc quá đói khổ, không thể chịu đựng được nữa, đứa con hoang mới trở về nhà cha, đứng từ đồi cao xa xa, hắn nhìn thấy mái nhà đun khói chiều, nhưng hắn vẫn chưa về nhà, hắn chờ cho tối hẳn mới dám về để màn đêm che giấu sự bần cùng của hắn… Nhưng hắn không thể chịu đựng được nữa, hắn chạy xuống đồi và bước vào sân nhà, chó không nhìn ra hắn và sủa, hắn muốn nói với mấy người đầy tớ nhưng chúng ngờ vực tránh ra chạy đến báo tin cho chủ. Người cha chạy ra dang hai tay đón con và sau đó mở tiệc ăn mừng ngày trở về của đứa con hoang:

“Hỡi con ơi, tại sao con lại lìa cha?”

“Con đã lìa cha thực sao? Thưa Cha. Không phải cha ở khắp nơi sao? Không bao giờ mà con đã không yêu thương cha, không bao giờ…”


“Cha có một ngôi nhà để giữ con. Ngôi nhà được xây cất cho con. Những thế hệ đã làm việc khó nhọc để tâm hồn con có thể tìm nương náu đó, tìm sự xa hoa xứng đáng, sự tiện nghi và việc làm, con là kẻ thừa tự, vậy tại sao con đã trốn thoát bỏ nhà mà đi?”

“Bởi vì Ngôi nhà đã nhốt giam con. Cái Nhà không phải là Cha, Cha ạ.”

“Sau một thời gian ngắn, hỡi đứa con hoang con còn lại những gì?”

“Con còn lại sự hồi nhớ những vui thú khoái lạc ấy.”

“Và sau đó là sự nghèo nàn xơ xác.”

“Trong sự nghèo nàn đó, con cảm thấy gần cha, Cha ạ.”

“Thế thì xa cha, con có hạnh phúc hay không?

“Con không cảm thấy xa cha.”

“Vậy thì những gì đã khiến con trở về đây. Hãy kể cho cha nghe.”

“Con không biết. Có lẽ là sự làm biếng.”

Sau khi đã nói chuyện với cha, đứa con hoang phải đối đáp với người anh cả:

“Hãy kể cho tôi nghe, những gì đã thúc đẩy chú bỏ nhà đi như thế?”

“Em cảm thấy quá rõ ràng rằng Ngôi Nhà không phải là trọn vũ trụ. Em không thể nào mà không mường tượng đến những nền văn hoá khác, những giải đất khác và con đường để chạy đến nơi đó, những con đường chưa ai vạch ra.”


Hết đối đáp với anh cả, đứa con hoang lại nức nở bên cạnh mẹ, người mẹ âu yếm hỏi con:

“Con có nghĩ rằng con sẽ hạnh phúc khi con xa gia đình.”

“Thưa mẹ, con không đi tìm hạnh phúc.”

“Vậy con đã tìm gì?”

“Con đã đi tìm coi… con là ai.”


Sau đó, người mẹ tỏ vẻ lo âu về đứa con út; người mẹ nhờ hắn săn sóc trông nom đứa em út, bởi vì đứa em út cũng có những cử chỉ hành động như anh nó, cũng muốn hoang đàng bỏ nhà đi như anh nó. Tối đêm đó, hắn bước vào phòng ngủ của em út, hai anh em nói chuyện đối đáp với nhau khá lâu, sau cùng đứa em út ấy lại lên đường bỏ nhà cha mẹ mà đi, cũng như hắn ngày xưa. Truyện chấm dứt với lời ân cần nhắn gởi của hắn trước khi đứa em út lên đường:

“Anh ơi… hãy đi chung với em đi.”

“Thôi hãy để anh ở lại! Hãy để anh ở lại! Anh ở lại để an ủi mẹ. Không có anh, em sẽ can đảm hơn. Đến giờ rồi. Trời bắt đầu xanh nhạt rồi. Em hãy đi đừng làm tiếng động. Hãy đi đi em! Hãy hôn anh, đứa em nhỏ của anh, em đang mang theo em tất cả hy vọng của anh. Hãy mạnh em nhé! Hãy quên gia đình. Hãy quên anh. Ước gì em đừng trở về… Hãy bước im lặng. Anh xách đèn cho…”


Thế là Gide vẫn là đứa con hoang và không bao giờ chịu trở về mái nhà cha. Những người bạn thân của Gide như Claudel, Julien Green, Charles du Bos, Jammes đều mong chờ ngày trở về của Gide (tức là theo đạo công giáo) nhưng họ đã thất vọng.

Trong một truyện ngắn cuối cùng, truyện “Thésée”, Gide đã viết, “Tôi vẫn là đứa con của trần gian này… Tôi đã sống trọn vẹn”. Je reste enfant de cette terre… J’ai vécu.


Năm 1951, André Gide từ trần, miệng thì thào: “C’est bien”; tôi nhớ đến Kant, lúc lìa đời, Kant cũng thì thào: “Es ist gut” (C‘est bien).(st)

[ChienKhuD]

Chào mừng bác Lâm trở lại. Mấy bữa nay mọi người lo quá. Không biết bác đi chơi ở đâu .

[roamingwind]

Khổ quá, có trái tim refurbished nên khi nào biến đâu lâu thì báo động cho bà con biết trước. Tui sợ trái tim của ông quá !!

Chử refurbished nên dịch ra tiếng Việt thế nào há? Tiếng Anh nghĩa là hàng hư phải đem về sữa lại.

[kt22027]

Chử refurbished nên dịch ra tiếng Việt thế nào há?

Trong trường hợp này nên dịch là: Trái tim không còn trinh!

[Lâm Đệ]

Mấy hôm nay mình mệt quá nay thì đỡ rồi vào hàn huyên với các ngài đây

[roamingwind]

Vừa đọc xong nguyên bài. Có hai suy nghĩ.

- Nhớ truyện Narcissus and Goldmund của Hermann Hesse. Goldmund và Narcissus là bạn thân tại một tu viện, lúc đó Narcissus đã là một tu sĩ và là một thầy tré. Goldmund bỏ tu viện ra đi sau khi đã nếm được trái cấm từ một cô gái. Đi để tim một cái gì thôi thúc trong lòng, đi để trải nghiệm cuộc sống thế nhân và mần mò cho ra mình. Narcissus tiếp tục cuộc đời tu sĩ với kinh sách. Hai người bạn gặp lại nhau cuối đời khi Goldmind sắp chết và Narcissus lên chức phương trượng.

- Trong Thánh Kinh phần Matthew có đoạn chúa Giêsu đang giãng tại một nhà, bổng nhiên có mẹ và em tới thăm. Một người vào bảo Chúa là có mẹ và em đến. Chúa Giêsutrả lời "Ai là mẹ ta, ai là anh em ta?". Nếu đã ngừng ở đây thì tuyệt vời. Câu hỏi chấn động. Có thể nào thật sự trưởng thành được không? Đập vở cái vỏ để lòm còm run rãy tự đứng lên.

Nhưng trong Thánh Kinh ghi thêm là Chúa tiếp tục. "Chỉ vào các môn đò Chúa nói -- đây là mẹ và anh em của ta. Vi kẻ nào làm theo ý Cha ta trên Trời là anh em ta và mẹ ta." (Pointing to his disciples, he said, “Here are my mother and my brothers. For whoever does the will of my Father in heaven is my brother and sister and mother.”).
Theo tôi chỉ nên đặc câu hỏi thôi, không nên có câu trả lời.

[roamingwind]

Mới đọc xong phẩm thứ tư của Kinh Pháp Hoa. Hồi đó giờ cũng chưa đọc kinh Pháp Hoa, dày quá .

Chúng ta không nhiều thì ít ai cũng là cùng tử vì không ai thật sự đủ lòng tự tin, luôn luôn bám vào một ý niệm tâm thức nào đó -- tôi giàu, tôi nghèo, tôi giỏi, tôi dở, v.v... thành ra cái kho tàng của Cha mình không nhận được. Theo tôi thấy bài giãng trong Thánh Kinh nhấn mạnh về người Cha luôn luôn ở đó vô điều kiện, Kinh Pháp Hoa diễn tả những chặn đường tâm thức người con phải trãi qua để quay về. Nó có sẵng, chỉ là bỏ xuống những ý niệm trong tâm thức.

Lại nhớ chuyên Bồ Đề Đạt Ma bác Lâm gợi vài tuần trước. Bồ Đề Đạt Ma ngồi chín năm im lặng cho đến khi Huệ Khả lặn lôi tới hỏi -- "Tâm con không an, xin thầy giúp" (không nhớ rỏ nguyên văn nhưng ý là vậy). Ngoài cái chuyện "tâm không an" câu hỏi này cho thấy tâm thức cùng tử của Huệ Khả lúc đó -- "xin thầy giúp". Bồ Đề Đạt Ma lật ngược vấn đề lại cho Huệ Khả -- "đưa tâm đây ta an cho". Lật ngược lại là vì buộc Huệ Khả phải đưa, phải đưa là phải tự mình lao động, không nhờ thầy. Hay thật. Cái khéo léo của vị thầy. Giúp học trò nhưng không đúc cho học trò. Huệ Khả nhìn lại kiếm tâm để đưa thì thấy rõ vấn đề.

[nhachoaloiviet]

Mọi người tưởng lão la cà hay sa đà ở đâu, định bùng trách lão hihi, hóa ra rằng lão mệt nên ít lên được. Vừa mừng vừa lo! Lo là lão bự con vậy mà sức khỏe mãi vẫn chưa hoàn toàn bình phục, sau này mình như lão không biết sao đây he.

Đề nghị lão không gọi ta là giáo Hoa nữa, nghe ko vào tai tý nào. Ta là học sinh, vĩnh viễn là học sinh! 18 'til I die!

[Lâm Đệ]

@ Bác Gió Narcissus and Goldmund là một tác phẩm tuyệt vời của Hesse Ngôn ngữ ông đầy chất thơ và vô cùng rạo rực .Năm tôi 17 không bao giờ đi đâu mà rời quyển này .Những giòng ông viết về Goldmund là tuyệt tác .Gã cùng tử đó rong chơi và ân ái với không biết bao nhiêu là mỹ nữ ,nhớ nhất đoạn hắn gặp Agnes

Goldmund từ từ khỏa thân Agnes ,những ngón tay hắn nhẹ nhàng ve vuốt nàng như người nghệ sĩ đang ve vuốt phím đàn .Chưa bao giờ trong đời hắn lại đuợc chơi một cây đàn tuyệt vời như thế này và cũng chưa bao giờ cây đàn lại đuợc chạm đến bởi bàn tay nghệ sĩ thiên tài như hắn .Cảm giác từ từ dâng lên và vỡ òa trong niềm hạnh phúc linh thánh vô biên

Thật quả khó khăn cho một thanh niên đang hừng hực sức sống chịu đuợc .Tôi phải bỏ nhà theo gái từ độ ấy

Tôi mê Hesse vô song .Người Âu mà hiểu văn hóa Đông phuơng từ tơ tóc Văn ông vừa lãng mạn vừa uyên bác bàng bạc cái không khí thiền tông từ những thế kỉ truớc

[roamingwind]

Phải đọc lại đoạn cuối của câu truyện. Lúc này Goldmund sắp tắc thở, sau khi hoàn thành tác phẩm điêu khắc của mình, một hình ảnh phụ-nử-Mẹ. Goldmund nói những lời cuối với Narcissus:

"It is not my hands that shape and form her; it is her hands that shape and form me
She is closing her fingers around my heart, she is loosening it, she is emptying me, she is seducing me into dying and with me dies my dream, the beautiful statue, the image of the great mother-Eve."

Câu cuối cùng trong đời của Goldmund thì thào vào tai Narcissus:

"But how will you die when your time comes, Narcissus, since you have no mother? Without a mother, one cannot love. Without a mother, one cannot die."

Câu hỏi phá vở mấy chục năm kinh kệ của Narcissus.

Xin lổi, với vốn liến tiếng Việt nghèo nàn tôi không thể dịch đoạn trên. Nó đẹp. Tôi dich sẽ làm hư. Nhờ bác Lâm.