Tôi thì lại mê định nghĩa của Stefan Zweig ,Cây bút người Đức với những tác phẩm như 24 giờ trong đời một người đàn bà ,Amok ....

Những ván cờ vừa là một cỗ máy chết chóc đầy tử khí, vừa là một chốn an bình, đôi khi lẫn lộn cả hai. Cách mà hai con người đó hành động trên một ván đấu cũng là một điều thú vị. Một kẻ với trí tuệ thiểu năng bỗng chốc trở nên đĩnh đạc, tự tin và lạnh lùng. Kẻ khác với đầu óc mẫn tiệp lại gần như điên dại, bốc đồng và tràn trề phấn khích.

Cuộc đối đầu vì vậy dường như tách hẳn ra khỏi cuộc sống thực. Họ như sống trong một chiều kích không gian khác, được quy định bởi những dãy ô đen trắng.

Nhưng một nửa không gian của cuốn sách không dành cho những ván đấu, mà là cho cuộc đời của hai nhân vật. Sự đối lập giữa họ là thứ đáng để lưu tâm. Nhưng không đáng lưu tâm bằng những tình huống mà họ đã gặp phải. Mỗi người đều có những khiếm khuyết nào đó đặc biệt trong cuộc đời.

Và cuộc đấu sau này của họ, bỏ qua chuyện cạnh tranh khốc liệt, là việc phô bày ra chính những khiếm khuyết đó. Họ, một kẻ muốn khẳng định mình mãnh liệt, nhằm che giấu những hỏng hóc về trí tuệ thông thường, một kẻ luôn theo đuổi sự quên để từ bỏ quá khứ đau đớn, ai sẽ là người trụ lại cuối cùng trên ván cờ?

Cuộc đời có thể giống như một ván cờ. Vâng, điều đó thì ai cũng nói được. Nhưng một ván cờ thì không có quá khứ, cũng chẳng hề có tương lai. Sáu mươi tư ô đen trắng là đủ chỗ cho một kết cục thắng bại, được mất. Thế nên kẻ chiến thắng thường là kẻ biết thu mình lại, một cách bản năng nhất trong giới hạn của chính trò chơi. Để từ đó thế giới xung quanh anh ta chẳng còn điều gì khác ngoài những tính toán đơn thuần, cách biệt ra khỏi không gian và thời gian hiện hữu. Nhưng đã là một trò chơi thì có quan trọng lắm hay không chuyện thắng thua? Tất nhiên, đó cũng lại là một câu hỏi nữa mà ai cũng có thể nghĩ tới.

Chỉ duy nhất những ô đen trắng của bàn cờ là luôn bình thản, với một cái nhếch mép ngạo nghễ và lạnh lùng.


Tôi chưa bao giờ có dịp tự mình làm quen với một nhà vô địch cờ và không thể hình dung ra một người vô địch cờ phải là người như thế nào. Làm sao tôi có thể hình dung nổi một bộ óc suốt đời chuyên chú vào một diện tích gồm sáu mươi tư ô đen trắng? Qua kinh nghiệm bản thân, tôi đã biết rõ sức hấp dẫn huyền bí của cái “trò chơi đế vương” này, một trò chơi duy nhất trong tất cả các trò đã thoát khỏi nanh vuốt độc tài của sự may rủi, một trò chơi duy nhất mà người ta có thể dành thắng lợi nhờ tài trí thông minh của bản thân, hay nói cho đúng hơn nhờ một số dạng thông minh nào đấy.
Nhưng nếu gọi nó là một trò chơi thì phải chăng đây là một hạn chế mang tính chất thóa mạ? Phải chăng nó cũng là khoa học, một bộ môn nghệ thuật, hoặc một bộ môn gì đó lơ lửng giữa khoa học và nghệ thuật như linh cữu của Mahômêt treo lơ lửng giữa đất trời? Nguồn gốc của môn cờ bị chìm mất trong đêm tối của thế gian, thế nhưng nó luôn luôn mới lạ; nước đi máy móc, nhưng đánh có kết quả là nhờ trí tưởng tượng của người chơi; nó được hạn định một cách nghiêm ngặt trong một không gian hình học cố định, tuy vậy các nước đi thì thiên hình vạn hóa. Nó phát triển không ngừng, song vẫn cằn cỗi. Đây là một suy nghĩ không đem lại kết quả, một môn toán không chứng minh một điều gì, một nghệ thuật chẳng để lại tác phẩm, một kết cấu không chất liệu; tuy vậy, với cách thức của nó, cái trò chơi này sẽ chứng tỏ được rằng nó tồn tại lâu hơn sách hoặc bất kỳ đài tưởng niệm nào, nó là trò chơi độc nhất vô song của mọi dân tộc và mọi thời đại và chẳng ai rõ thánh thần nào đã ban phú cho trái đất để triệt hạ buồn phiền, mài giũa trí tuệ và khích lệ tinh thần. Nó bắt đầu từ đâu, kết thúc ở đâu? Một em bé cũng có thể học hỏi các quy tắc, một người thiếu kiến thức cũng có thể đánh thử và nếu có năng khiếu đặc biệt về môn này thì có thể là người độc nhất vươn tới trình độ bậc thầy. Tính kiên nhẫn và kỹ thuật gặp nhau tại bàn cờ và muốn có được những tìm tòi mới lạ như trong toán học, trong thơ ca, trong âm nhạc thì phải có cách nhìn nhận tinh anh