Trích & tóm lược từ : Cờ Tướng Trung Cuộc
Trần tấn Mỹ - Phạm tấn Hòa – Lê thiên Vị - Quách anh Tú
(Hội Cờ Thành phố Hồ chí Minh xuất bản 1992 )

2.VỀ SỰ PHỐI HỢP CÁC QUÂN :

Nói mối liên quan của một quân cờ với các quân bạn của nó là muốn xem xét các quân này có liên kết phối hợp thành một sức mạnh không, hay chúng cản trở nhau hoặc đứng rời rạc chẳng hỗ trợ gì nhau để phát huy sức mạnh.
Bởi vì, như chúng ta biết, do vị trí, chỗ đứng khác nhau nên mỗi quân cờ phát huy năng lực cũng khác nhau.

Giai đoạn khai cuộc mới triển khai, thì mỗi quân, ban đầu chỉ phát huy năng lực của bản thân hoặc của từng nhóm nhỏ 1 – 2 quân. Khi đã bố trí xong đội hình, các quân gia tăng phối hợp, nếu xác định đúng mục tiêu, thống nhất hành động, thì đó là sự phối hợp toàn cục, có sức mạnh rất ghê gớm.

Sang giai đoạn trung cuộc thì sức mạnh này có thể tiếp tục gia tăng để biến thành lợi chất, lợi quân hay lợi thế, nhưng cũng có thể bị đối phương phá vỡ làm giảm đi hoặc do chính đấu thủ đi sai lầm cũng làm giảm đi sức mạnh này.

Chẳng hạn thế cờ chúng ta vừa xem ở trên : giai đoạn đầu các quân bên Tiên phối hợp rất tốt đã uy hiếp mạnh mẽ quân bên Hậu, thế nhưng từ nước 19 trở đi, Tiên sai lầm tự phá vỡ sức mạnh liên kết của mình. Sau khi đổi Xe xong, Pháo tự một mình khuấy rối cánh mặt của đối phương chẳng liên kết, hợp tác với ai, bị Xe bên Hậu đuổi và nhốt trong góc. Ở nước 24 cũng vậy, Tiên gác Tượng 3 để sau đó bị chính Xe của mình cản trở nên hai Tượng không hỗ trợ nhau làm hại cả cặp Mã liên hoàn.

Ngược lại bên Hậu từ nước 20 trở đi, con Xe thông thoáng phối hợp, liên kết với Pháo, Mã thành một lực lượng phản công rất mạnh và cuối cùng giành thắng lợi.

Trong giai đoạn trung cuộc việc liên kết, phối hợp các quan là một nhiêm vụ quan trọng hàng đầu. Nếu chưa có sự tập trung quân để tạo sức mạnh liên kết mà mở ngay các chiến dịch uy hiếp tấn công địch thì thường bị địch tập trung quân phòng ngự đồng thời phản công lại sẽ rất khó chống đỡ.

Chúng ta học tập kinh nghiệm này từ trận đấu của hai danh thủ sau đây.

Thế cờ bên dưới là trận đấu của Lý Trung Vũ gặp Lưu Tinh năm 1976.

Hai danh thủ đã chơi đến nước 11, Tiên chỉ mới động binh một cánh, còn một cánh chưa triển khai. Nếu bây giờ Tiên nhận định rõ các quân mình chưa tập trung đủ để mở cuộc tấn công thì nên đi 12. P5.3 ăn Chốt, sau đó P8-5 để triển khai cánh trái thì vẫn còn tiên thủ. Vì cần thấy Hậu đã triển khai quân gần xong, chỉ còn phải điều động con Xe cánh mặt ra là hoàn tất khai cuộc. Thế nhưng Tiên chủ quan, háo thắng vội tấn công ngay, bằng cách :

Lưu Tinh

Lý Trung Vũ

12. M5.6…..M3.5 !

Tiên dự kiến kế hoạch nếu Hậu đi : 12………M3/4 thì sẽ chơi tiếp 13. M6.8, vì bây giờ có 3 khả năng xảy ra :
a) Nếu như :
13………….P2.5
14. X4.4…...M4.5
15. P5.5…...Tg – 4
16. X9.2 , Tiên ưu.

b) Nếu như :
13………….M7.8
14. X4-3…...P2-7
15. X9.1 , Tiên ưu, không sợ mất Xe.

c) Nếu như :
13. ………...X1-2
14. X4.4……P7.5
15. M8.7 , tình thế căng thẳng nhưng Tiên còn chủ động.

Hậu đã chơi nước nhảy Mã lên tạo thế Mã liên hoàn. Tuy có thể bị Tiên bắt chết Mã nhưng Hậu có thế phản công do có Pháo 7 dòm ngó Tượng bên Tiên.

13. X4.2……T3.5
14. P5.4

Do tham ăn nên Tiên quên việc phong tỏa lộ 6 chận Xe bên Hậu ra chiếm lĩnh trục lộ này. Thế nhưng dù có phong tỏa thì Hậu vẫn phản công :
14. P8-6……M7.8 !
15. X4-3……M5/7
16. X3-7……M7.6, Hậu tập trung quân phản công cánh mặt yếu của bên Tiên.
Hoặc:
15. X4-5……M8.6
16. X5/1……P7.8
17. S4.5…….P7-9, Tiên khó đỡ.

14. …………X1-4
15. M6.7……X4.2

Hậu có thể chơi :
15…………..X4.7
16. P8-7……M7.5
17. X4-3……M5/3
18. X3.2……P2.4, sau đó vào Pháo đầu tấn công mạnh.

16. X4.1……M7.8
17. X4/4 ?

Lưu Tinh

Lý Trung Vũ

Tiên bị phản công nhưng nếu biết chống đỡ thì trận chiến còn kéo dài.
Đáng lẽ nên đi :
17. T7.5…….P2.1
18. X4.1……P2-5
19. X4-3……M8.6
20. X3/4……C5.1
21. M8.7……X8.8
22. S6.5……X4-3
23. X9-6……X3-3
24. P8.2…….X8-6, Hậu ưu nhưng Tiên còn cầm cự.

17. …………P7.8
18. S4.5…….M8/7
19. X4.4……P7-9
20. Tg – 4…. P9-4
21. X4-3……P4-2
22. T7.9…….X8.9
23. Tg .1……X8/6
24. P8-5……X8.5
25. Tg .1…...Pt/2
26. Ps.1…….X4.5
27. Ps/1…….X8-5, Tiên chịu thua.

Qua ván cờ này có thể kết luận : Tiên thua vì chọn kế hoạch sai lầm nhưng cụ thể là do các quân chưa liên kết, phối hợp để tạo một sức mạnh tấn công toàn diện. Trong khi đó, Hậu chống đỡ nhưng hình thành được sự liên kết, phối hợp giữa các quân hai cánh, vừa phòng ngự, vừa phản công và cuối cùng đã chiến thắng.

Thế cờ sau đây cũng là một bài học rất lý thú : Các quân bên Tiên dồn sang một cánh, tưởng là tập trung quân sẽ liên kết, phối hợp sức mạnh uy hiếp đối phương, không ngờ chúng lại cản trở gây ách tắc, để cánh bên kia trống trải bị đối phương phản công. Hậu giành thắng lợi là do các quân chiếm các vị trí tốt đồng thời liên kết, phối hợp rất đẹp nên phát huy sức mạnh tối đa.



Bây giờ đến lượt Hậu đi :

25…………...M7/5
26. P6.1……..Pt-5
27. P6-5…….X5-4
28. P8-9…….X1-4
29. C9.1…….C7.1
30. T5.3…….P6-7
31. T3/5…….Xt-7
32. M3.4……P7-8
33. M4/2……X7.2
34. P5.3…….M5.6
35. Tg - 4 ….M6.8
36. Tg - 5…..M8/6
37. Tg - 4…..M3.5 !
38. P8-3……P8-6
39. P3-4……M6/8
40. Tg- 5….M5.4
41. P4/2……X4.4
42. Xt .5……S5/4
43. Xt/2…….P6.1
44. Xt/1…….X4-7
Tiên chịu thua
Vì nếu :
45. Xt-4 ?.......X7.5
46. P4/1……..M8.7
47. X4/5…….X7-6 ăn Pháo chiếu bí.

( Còn tiếp )