Cô Đầu

[hyh]

Nghe hát cô đầu ngày xưa là mê nghệ thuật, cảm mến tài ca hát của nhau.
Chứ đâu có phải như mấy anh 6789 hay nhạc hoa hát bằng tay đâu???

Bác Minh Ngọc cứ nói quá ra.
Thật ra thì các cô đầu ngày xưa cũng biết làm thơ, họa thơ, phổ nhạc.
Cũng có những tài tử văn nhân và cô đầu xướng họa rất tao nhã.
Nhưng đó chỉ là số ít mà thôi, thường thấy trong văn chương của mấy ông sợ vợ.
Thật ra thì nó có cái hay hơn Karaoke, nhưng nó cũng có nhiều cái tệ hơn cả Karaoke.
Ngày xưa cũng có cô đầu quyết tâm bán nghệ không bán thân, trừ khi gặp người tri kỷ.
Ngày nay cũng đầy cô cave cũng chỉ bán nghệ không bán thân, có khi còn cương quyết hơn cả cô đầu ngày xưa.
Nhưng phải nói tác phẩm nói về cô đầu hay nhất là truyện Thề non nước của Tản Đà (Không nhớ là Giấc mộng lớn hay Giấc mộng con nữa)

[PhiHuong]

Kủ tiên sinh có bài viết rất hay ! tóm lược nhiều tình tiết của nghệ thuật Ca Trù. Vài năm gần đây có một số sách khảo cứu về nghệ thuật này. Cái hay của bài hát nói là câu đầu tiên thường dùng thơ chữ, rồi sau mới là thơ nôm, tựa như song thất lục bát mà lại chẳng phải. Câu kết chỉ dùng sáu chữ ngắt ngang, nhưng vẫn kéo dài cái tình nhân thế miên man bất tận !. Toàn bài đa phần 11 câu rồi bỏ lửng ...
--------------------------------------


Hát cửa Đình

Tại đình làng, ngày lễ thành hoàng, lễ các vị thần có công với nước với dân đã được các triều đại phong tặng là ngày mở hội với quy mô rộng lớn, trọng thể. Ngày "thần đản" cũng như ngày "thánh đản", ngày sinh nhật vua chúa, được tổ chức phỏng theo nghi lễ của triều đình. Nghi lễ ấy được thể hiện trong hát cửa đình mà các giáo phường đã khai thác từ nghi lễ dân gian, do các ả đào trình diễn để tế thần và chúc tụng dân làng.

Hát Cửa Đình

Theo sử sách cũ, hát ả đào đã xuất hiện từ đầu thời Lý, vào thế kỷ thứ XI, khi kinh đô Thăng Long mới được thành lập. Bấy giờ ca nữ đều gọi là ả đào, và nhạc công là kép đàn. Đào kép của hát ả đào được đào tạo trong các giáo phường vừa là vườn ươm nghệ thuật vừa là tổ chức hành nghề. Trong hội làng tại các cửa đình, giáo phường cử các ả đào và kép đàn trình diễn ca múa nhạc để tế thần và chúc tụng mua vui giải trí cho dân làng. Từ đó hát cửa đình đã hình thành và phát triển ở khắp nơi nội ngoại thành Thăng Long, đáp ứng được yêu cầu thẩm mỹ của nhân dân trong những ngày hội, ngoài việc phục vụ nghi lễ. Hát cửa đình thường kéo dài cả ngày cả đêm, có khi suốt mấy ngày liền. Cho nên ngày xưa thường dùng thẻ làm bằng mảnh tre, để ghi điểm thưởng cho đào kép. Khi thưởng gõ tiếng "cách" vào tang trống chầu, rồi ném một thẻ. Hát xong cứ theo số thẻ thưởng mà lĩnh tiền. Do đó các ả đào hát ở cửa đình mà lĩnh thưởng bằng thẻ thì gọi là hát thẻ, theo chữ Hán, trù là thẻ, nên tục cũng gọi lối hát đó là ca trù. Những ngày hội hè đình đám, tế thần ở đình, ả đào vừa hát vừa múa, làm trò vui cho dân làng xem, nên lại có tên là hát nhà trò. Lúc ả đào chỉ đứng gõ sênh hát, gọi là hát gõ. Từ đó, ả đào nào có nhiều học trò, nghệ thuật bản thân đã lão luyện vào hàng đầu mới được mệnh danh là cô đầu (từ đó có tên gọi là hát cô đầu). Sau này, trong công chúng, danh từ ả đào và cô đầu thường bị gọi tràn lan không phân biệt.

Hát cửa đình Lỗ Khê :

Từ Hà Nội qua sông Đuống lên phía đông bắc chừng 30 cây số sẽ tới mảnh đất Lỗ Khê (Liên Hà, Đông Anh) vốn xưa có tên là Tổng Rỗ. Giáo phường Lỗ Khê là nơi còn giữ được gần như nguyên vẹn di tích và sinh hoạt của giáo phường xưa và cũng là nơi còn duy trì được nền nếp hát cửa đình. Đó là nơi thờ vợ chồng ông bà Đinh Dự - Đường Hoa, những người đầu tiên truyền bá nghề đàn phách ca múa, lập ra giáo phường Lỗ Khê và mở ra lối hát cửa đình truyền thống của Thăng Long - Hà Nội. Đinh Dự là con trai Đinh Lễ, tướng tài của Lê Lợi. Thần tích có ghi chép lại rằng: "Một hôm bà mẹ là Trần Minh Châu mộng thấy rắn xanh bò thẳng vào bọc bà, từ đấy bà có mang, tới ngày mùng sáu tháng tư năm Quý Tỵ (1413), bà sinh con trai, diện mạo khôi ngô, hình dung tuấn tú. Người con đó chính là Đinh Dự. Được theo cha trên đường diệt giặc Minh, dựng đồn trại tại Lỗ Khê, bấy giờ Đinh Dự đã 12 tuổi, học vấn tinh thông, xướng ca đàn phách giỏi hơn người. Nhân dịp vui xuân tại chùa Thiên Thai thuộc trang Đông Cứu, Gia Bình, Đinh Dự gặp một cô gái rất đẹp tên Đường Hoa Tiên Hải, vốn quê ở động Nga Sơn, Thanh Hóa, đang trên đường đi dạy hát các giáo phường. Hai người kết duyên và trở về Lỗ Khê mở giáo phường, truyền bá hát ả đào khắp vùng. Nhiều cô đào phường Lỗ Khê đi lấy chồng xa, tuy đã mở mang thêm họ ả đào ở đó, nhưng hằng năm vẫn trở về Lỗ Khê trong những ngày giỗ tổ.

Hát thờ Lỗ Khê :

Theo tục lệ xưa, giáo phường Lỗ Khê làm lễ tế tổ sư tại đền thờ Ca công vào ngày sinh và ngày hóa của hai ông bà Đinh Dự (mồng sáu tháng tư và 13 tháng mười âm lịch). Hát thờ tổ khác với hát thờ thành hoàng làng ở đình là lúc mở đầu buổi lễ, đào kép phải ngâm hai khúc Nộn Mai (gọi nôm là Non Mai) và khúc hát Hồng Hạnh mà ngoài ra không bao giờ được hát ở bất cứ cửa đình nào khác. Non Mai do kép ngâm từng tiếng một, đào ngâm lại. Hồng Hạnh do đào ngâm. Kế tiếp là hát giai, trong đó có các làn điệu đặc sắc như hát ru huê tình (rút từ hát xẩm). Ba mươi sáu giọng là một khúc hát liên hoàn, chuyển điệu đủ năm cung bậc khác nhau, chuyển sang mọi thứ giọng: sa mạc, bồng mạc, xướng tế, đò đưa, huê tình, trống quân, nói sử, sai lên đồng, kể chuyện, thổng thiên thai, hát cách, chầu văn, hãm, tỳ bà, cung bắc, dựng tỳ bà... và kết thúc bằng giọng cung huỳnh. Tất cả các giọng hòa hợp thành thể thống nhất có sức gợi cảm diệu kỳ. Những buổi hát thờ thật là náo nhiệt, tưng bừng, tràn đầy không khí say sưa nghệ thuật, chan chứa ân tình, ngưỡng mộ tổ sư.

Theo địa chí văn hóa dân gian Thăng Long Đông Đô Hà Nộii.

(sưu tầm).

[dohuuthuc]

Người ta đồn rằng ông tổ của nghiệp ca hát thờ chung với ông tổ của nghiệp ăn mày phải không các bác ?

[phematranhtien]

Người ta đồn rằng ông tổ của nghiệp ca hát thờ chung với ông tổ của nghiệp ăn mày phải không các bác ?

Nghe ông bà xưa trong Nam phần nói : Tam đỉnh Tổ nghiệp cầm ca (Tổ cải lương) là cùng thờ chung Tổ ăn mày .

[PhiHuong]

Người ta đồn rằng ông tổ của nghiệp ca hát thờ chung với ông tổ của nghiệp ăn mày phải không các bác ?

Bác Thực hỏi một câu chung chung quá, chẳng thực tí nào ! ca hát thể loại gì mới được chứ ?. Vọng cổ, quan họ, hát chèo, hay hát xoan ... Mặc dù vẫn biết đang nói về ca trù, nhưng nghe câu hỏi vẫn thấy khó trả lời !.
Chỉ có hát Xẩm mới liên quan đến câu hỏi của bác thôi.
-Ngoài những khí cụ như sênh phách, trống chầu ... thì hát Ca Trù dùng đàn Đáy, còn hát Xẩm dùng đàn Nhị hoặc đàn Bầu.

-----------------------------------------------------

Theo truyền thuyết, đời nhà Trần, vua cha Trần Thánh Tông có hai hoàng tử là Trần Quốc Toán và Trần Quốc Đĩnh. Do tranh giành quyền lực nên Trần Quốc Đĩnh bị Trần Quốc Toán hãm hại, chọc mù mắt rồi đem bỏ giữa rừng sâu. Tỉnh dậy, hai mắt mù loà nên Trần Quốc Đĩnh chỉ biết than khóc rồi thiếp đi. Trong mơ bụt hiện ra dạy cho ông cách làm một cây đàn với dây đàn làm bằng dây rừng và gẩy bằng que nứa.Tỉnh dậy, ông mò mẫm làm cây đàn và thật lạ kỳ, cây đàn vang lên những âm thanh rất hay khiến chim muông sà xuống nghe và mang hoa quả đến cho ông ăn. Sau đó, những người đi rừng nghe tiếng đàn đã tìm thấy và đưa ông về. Trần Quốc Đĩnh dạy đàn cho những người nghèo, người khiếm thị. Tiếng đồn về những khúc nhạc của ông lan đến tận hoàng cung, nhà vua vời ông vào hát và nhận ra con mình. Trở lại đời sống cung đình nhưng Trần Quốc Đĩnh vẫn tiếp tục mang tiếng đàn, lời ca dạy cho người dân để họ có nghề kiếm sống. Hát xẩm đã ra đời từ đó và Trần Quốc Đĩnh được suy tôn là ông tổ nghề hát xẩm nói riêng cũng như hát xướng dân gian Việt Nam nói chung. Người dân lấy ngày 22 tháng 2 và 22 tháng 8 âm lịch làm ngày giỗ của ông. Trung tâm Phát triển Nghệ thuật Âm nhạc Việt Nam thuộc Hội Nhạc sĩ Việt Nam đã lập ra một giải thưởng mang tên Trần Quốc Đĩnh nhằm tôn vinh, hỗ trợ các nghệ nhân, nghệ sĩ, nhà sưu tầm, nghiên cứu, nhà báo có công lao, đóng góp cho lĩnh vực âm nhạc truyền thống và trao giải lần đầu tiên năm 2008.

Theo chính sử thì vua Trần Thánh Tông không có hoàng tử tên Đĩnh hay Toán. Thái tử con vua Thánh Tông tên là Khảm, sau lên ngôi là vua Nhân Tông; một người con nữa là Tả Thiên vương. Vì vậy nguồn gốc hát xẩm là dựa trên thánh tích chứ không truy được ra trong chính sử.

(sưu tầm).

[Lão Khoai]

Tính ra bác Phihuong phải sống trên trăm tuổi rồi mới sành các món chơi như thế

[Lão Khoai]

Thủ pháp bác có phần nhanh nhẹn bác Phihuong ạ ,nhưng mà hô hô tôi đã copy lại rồi ,bác dấu thế nào đuợc bút sa tất gà phải chết .sẽ tìm cách báo thù hihiih

[Cờ_Cơm]

Khiếp bác Cờ_Cơm quá,tinh ghê,cứ tưởng bác chỉ luận bàn Kinh Dịch hoặc Đạo Lý...gì gì đó,ai dè mấy cha này còn "hư" hơn em.
@Nhachoa: Chú mày chính hiệu Hải Phòng...hehe!

Mỗi lần đệ ghé Hải Phòng đều có đến đường bao Nguyễn Văn Linh thăm quán Không Tiền Về (KTV) đấy Bác ạ !

[6789]

Mỗi lần đệ ghé Hải Phòng đều có đến đường bao Nguyễn Văn Linh thăm quán Không Tiền Về (KTV) đấy Bác ạ !

Đó,chính là nó đấy...hihi.Bây giờ nó có New Khoa Học- Thể Thao-Văn Hóa nữa rùi,các "cô đầu" đến từ khắp vùng miền đất nước,trên tầng thượng có cắt tóc,gội đầu,nhổ râu....bằng răng....hehehe! Cậu nhachoa lại nói "láo nháo pháo ăn xe" thì cũng đúng.Xe phải khác Pháo chứ.

[CXQ]

Lờ mờ đoán ra loại hình nghệ thuật gì rồi