Dân làng lúc đầu vừa ngạc nhiên, vừa cười đến vỡ bụng. Sau đến lượt nhà ông lý Bôi, vợ chồng con cái cũng ầm ĩ kể tội nhau, choảng nhau chan chát. Rồi đến nhà ông chánh Nam, nhà ông hàn Biểu... dần dần lan ra cả làng, nhà nhiều của cũng như nhà ít của... cứ tự dưng vô cớ mắng chửi nhau như hát tuồng. Ngay đến cái nhà anh đĩ Mùa, hai vợ chồng với một lũ bẩy đứa toàn con gái nghèo rớt mồng tơi, tài sản chỉ có túp lều với mấy cái niêu đất. Thế mà cũng chỉ mặt hạch tội lẫn nhau. Không nhìn thì thôi, cứ động nhìn đến là rõ ngay bụng người khác như chính bụng mình. Thế là cả làng chẳng ai dấu diếm được cái gì trong bụng nữa, sự thật từ tam đại ba đời cứ tuôn ra ào ào, chỉ cần nhìn bụng nhau là biết hết. Làng trên xóm dưới nháo nhào. Nhà nọ nhìn nhà kia, bấy giờ những chuyện cũ từ con gà con qué, đến những vụ tranh lấn vườn tược của nhau, những vụ ngấm ngầm hại nhau... được phơi bày ra tuốt tuột. Những người xưa nay lương thiện, không tỳ vết thì không sao. Nhưng mà hiếm lắm, hình như chẳng có người nào thì phải. Anh nào cũng ít nhất không thói nọ thì tật kia. Nhất là những kẻ trộm cắp, bất lương... cứ gọi là như rắn mồng năm, không khảo không xưng thì dân làng cũng nhất tề rõ cả như ban ngày ban mặt. Rồi thì nhà này chồng lòi đuôi ăn chả, nhà kia vợ lòi mặt ăn nem... Hậu quả là nhà nào cũng sinh ra lục đục, chinh chiến với nhau như kiểu nhà cụ Bá trên kia. Đặc biệt những vụ dan díu với chàng lực điền ngày trước, bấy giờ phơi cả ra trước bàn dân thiên hạ. Đàn ông trong làng uất ức đến run rẩy cả tứ chi, các bà, các cô đỏ mặt tía tai đến mấy đời không trở lại nước da cũ, chỉ ước sao có lỗ nẻ mà chui xuống đất...



Làng cứ thế loạn xạ dễ đến hàng mấy tháng trời. Ban đầu chẳng ai hiểu đầu cua tai nheo ra sao mà xảy ra cơ sự ấy. Về sau mới biết đó chẳng qua vì cả làng tự nhiên ai cũng có khả năng "đọc" suy nghĩ của người khác mà thôi. Sau này các nhà nghiên cứu còn đặt ra hẳn một thuật ngữ để chỉ hiện tượng đó. Gọi là hiện tượng: "thông ý nghĩ". Nghĩa là ý nghĩ của người nọ thông sang ý nghĩ của người kia và ngược lại. Có gia đình tan đàn xẻ nghé, có kẻ phải bỏ xứ tha hương, có đứa trẻ trở thành vô thừa nhận... Phải làm sao lập lại trật tự thôi. Nhưng lấy ai đứng ra làm chuyện ấy bây giờ? Cụ tiên chỉ thì kiệt sức rồi, vừa xấu hổ lại vừa uất ức, cụ chỉ còn biết nằm thở hắt ra. Ông Lý Bôi cũng chẳng khá hơn gì, chân tay run rẩy đến nỗi không hãm lại được, mỗi khi di chuyển phải bò bằng cả bốn chân... Cuối cùng lại chính cái nhà anh đĩ Mùa. Nhà cái gã nghèo ấy hóa ra lại êm ả nhất. Gã đứng ra khuyên bảo mọi người. Thôi bây giờ biết hết nhau rồi thì chín bỏ làm mười, mười bỏ làm trăm... người xấu đừng xấu nữa, người tử tế cứ tử tế như cũ... Dân làng tỉnh ra, làng xóm dần dần bình yên trở lại. Từ đấy mọi người già trẻ lớn bé, đàn ông đàn bà nói chuyện với nhau không cần phải mở mồm ra nữa, cứ nhìn vào bụng nhau là thấy hết. ấy thế lại mà hóa hay, chẳng phải mất công giải thích dài dòng mà chưa chắc người nghe đã hiểu. Tuyệt nhất là làng tiệt nọc cái giống bất lương, những kẻ chuyên làm điều xấu, bởi vì chỉ mới thoáng nghĩ đến là dân làng đã biết tỏng ra rồi, còn ai dám mơ tưởng đến làm điều ác dù chỉ trong ý nghĩ mà thôi. Cái ác, cái xấu té ra xưa nay toàn trú ngụ trong bụng người ta. Nay vì được phơi hết ra cho nên tự nhiên tiệt giống, tiệt từ những hạng ăn cướp chuyên nghiệp đến những anh bất lương đột xuất... Làng nước trong veo như liền một bụng, ăn ở với nhau chân thật như đếm đá suốt đời.