Làng Viên xá nếu không có cái hình thể tròn như một cái nong thì cũng không có gì đặc biệt so với các làng quê khác. Không hiểu do tự nhiên hay có một bàn tay quy hoạch nào đó, tự bao đời nay, dù không ngừng phình to ra do nhân khẩu trong làng tăng theo cấp số nhân, nhưng làng thì cứ tròn vành vạnh như thể quay bằng com pa vậy. Đã thế, giữa làng lại lù lù độc nhất một quả núi cao ngất ngưởng. Thành thử trông xa giống như một chiếc oản khổng lồ đặt trên mâm cúng. Giá mà bay được tít lên cao nhìn xuống, chắc cũng vui mắt đáo để.



Phải kể đến cái tật nói ngọng của cả làng. Chẳng biết đó là do tập quán hay ngôn ngữ ở đây nó thế, mà già trẻ lớn bé, tất cả cứ ngọng líu ngọng lô, mặc dù cấu tạo của miệng môi, răng lưỡi... cũng y hệt như người trong thiên hạ. Có lẽ cái sự ngọng ấy nó cổ kính, lâu đời lắm cho nên làng còn có tên tục gọi là làng Ngọng. Du khách nghe người làng nói chuyện lắm lúc cứ tưởng đàn liếu điếu, phải căng tai, chú ý lắm may ra mới hiểu nổi câu được câu chăng. Được cái tất cả mọi người trong làng đều vui vầy, hiếu khách. Các chàng trai to khỏe, nhanh nhẹn lúc nào cũng sẵn sàng giúp đỡ du khách khi cần. Các cô gái làng xinh đẹp, rực rỡ như hoa hồng, không cần phấn son mà khuôn mặt lúc nào cũng hồng lên như tôm luộc...



Ấy thế mà tất cả đều có sự tích hẳn hoi đấy. Du khách cứ chịu khó đi một vòng quanh làng, gặp gỡ các cụ già, nghe mỗi cụ kể một tý là có ngay cái thú rằng đã khám phá ra một sự tích như thể vừa đi một vòng thám hiểm quanh trái đất vậy. Câu chuyện đại khái như sau:



Nơi có quả núi ấy xưa kia vốn là một cánh đồng. Bấy giờ trong làng có một anh chàng lực điền khỏe lắm, chỉ phải cái tội hơi... dở hơi. Chàng lực điền này một khi đã dắt trâu ra đồng là cày liền một mạch không bao giờ nghỉ, cày cho đến khi con trâu kiệt sức ngã gục mới thôi. Các vị phú ông trong làng thích lắm, tuy có hơi tốn trâu một tý nhưng được cái đỡ tốn cơm, lại không phải thuê nhiều người khó quản lý. Vì thế người ta xếp hàng tranh nhau thuê, chàng lực điền quanh năm không khi nào hết việc. Cũng vì cái sức khỏe kinh hồn ấy mà đám đàn bà, con gái trong làng cứ hau háu muốn thử xem sức mình liệu có hơn gì... những con trâu kia không?. Thế nhưng cô nào giỏi lắm cũng chỉ chịu đựng được dăm bữa nửa tháng là cắp quần áo trốn về nhà cha mẹ. Vậy mà điều đó vẫn không hề làm các bà, các cô khiếp sợ, trái lại nó càng làm tăng sự ly kỳ, hấp dẫn của chàng lực điền. Thế là hết cô này ra đi lại có cô khác ngấp nghé. Cả những bà sồn sồn chồng con sờ sờ ra cũng lăm le tìm đủ mọi cơ hội. Thôi thì công khai có, vụng trộm có... ai cũng thèm thuồng muốn "nếm" thử cái sức khoẻ kia xem nó cụ thể ra làm sao.(st)
Tiếp