Cờ Tướng Khai cuộc cẩm nang: Chương IV

D. PHÁO ĐẦU ĐỐI VỚI PHẢN CÔNG MÃ


Phản Công Mã là một biến dạng của Bình Phong Mã hay Pháo đầu giáp Mã. Đặc điểm khai cuộc của nó là triển khai con Mã cánh mặt trước (M2.3) rồi vào Pháo tai Sĩ (P8-6) sau đó mới đi Mã cánh trái (M8.7). Nếu con Mã thứ hai này nhảy ra biên thì thành trận Thiết Đơn Đề, còn nhảy vào trong mới gọi là Phản Công Mã.
Sách vở nhiều nước có lúc tranh luận về tên gọi: người thì bảo "Phản Cung Mã" kẻ lại bảo "Phản Công Mã" hoặc "Bình Phong giáp Mã" hay "Bán bích hà sơn". Các danh thủ quen gọi là "Phản Công Mã" từ hơn 50 năm qua, nên tài liệu này vẫn gọi theo tên đó.
Về nguồn gốc thì có lẽ trong dân gian biết chơi trận này từ nhiều thế kỷ, nhưng trước thế kỷ 20 chưa thấy một quyển kỳ phổ nào tổng kết. Quyển "Ngô Thiệu Long tượng kỳ phổ" xuất bản hồi đầu thế kỷ 19 có đăng ván cờ giữa Lưu Thượng Linh và Ngô Thiệu Long chơi từ trận Đối Binh chuyển về Pháo đầu đối Phản Công Mã rất đáng chú ý. Do các danh thủ đương đại nghiên cứu, bổ sung nên hiện nay lý thuyết về trận Pháo đầu đối Phản Công Mã phát triển phong phú đa dạng. Nó không đơn thuần là một kiểu phòng thủ thụ động như lý thuyết cũ đã nêu mà nó trở thành một loại phòng thủ tích cực phản đòn được đông đảo người chơi hâm mộ. Hội Cờ đã nghiên cứu, bước đầu tổng kết và xuất bản một tài liệu về thế trận này được nhiều bạn cờ gần xa hoan nghênh. ở đây xin tóm tắt vài phương án tiêu biểu để các bạn biết qua.

1. PHƯƠNG ÁN PHÁO ĐẦU TIẾN TỐT 3 HOẶC RA XE SỚM

Biến chung:


1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6


















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Biến 1:

1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. B3.1 M8.7 4. M8.9


Trắng còn các khả năng khác:
*Một là 4. P8-7, nếu Đen đi 4...X9-8 5. X1-2, hoặc 4...X9.1 5. M8.9 X1-2 6. X9-8, Đến đều giữ thế chủ động.
*Hai là 4. B7.1 X9-8 5. P8-7 X8.4 6. M8.9 X1-2 7. X9-8 P2.4 8. X1-2 X8-4 9. X2.6, Trắng còn tiên thủ.
*Ba là 4. Xl-2 X9.1 5. B7.1 X9-4 6. P5-4 X4.3 7. M8.7 B3.1 8. B7.1 X4-3 9. T7.5, thế trận cân bằng.

4. ... X9-8 5. P8-7 X1-2

Đen còn hai khả năng: Nếu như 5...X8.4 6. X1-2 X8-2 7. X2.6, hoặc nếu 5...T3.5 6. X9-8 P2-1 7. B7.l S4.5 8. X1-2 X8.9 9. M3/2 X1-4 10. P5-3, Trắng hơi ưu trong cả hai trường hợp.

6. X9-8 P2.4 7. B7.1 X8.4 8. X1-2 X8-4 9. X2.6 P6-4 10. S6.5 T3.5 11. X2-3 S4.5 12. P7.4 P2.1 13. M3.4 X4-6 14. M4/6 P2/1 15. B5.1 P2-9 16. X8.9 M3/2



















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Biến 2:

1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. B3.1 B3.1 4. M8.9 T7.5 5. P8-7


Trắng có thể chơi 5. X1.1 M8.7 6. P8-6 X1-2 7. X9-8 S5.5 8. X1-7 X9-8 9. B7.1 B3.1 10. X7.3 X8.4, thế còn phức tạp. Hoặc nếu như 5. P8-6 X1-2 6. X9-8 M8.7 7. X1-2 P2.4 8. M9/7 P2/1 9. X8.3, Trắng hơi ưu.

5. ... X1-2 6. X9-8 P2.4 7. X1.1 M8.7 8. X1-4

Nếu như 8. X1-7 X9-8 9. B7.1 P2-3 10. X8.9 P3.2 11. X8/9 P3/3 12. P5-6 X8.4 13. T3.5 B7.1 14. T5.7 B7.1, Đen chủ động hơn.

8. ... S6.5 9. X4.3 X9-8 10. B9.1 X8.4 11. X4-8 X2.5 12. M9.8 P2-1 13. P7-9 B7.1 14. M8/7 B7.1 15. M7.9 B7.1 16. M3/5 B7-6



















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Biến 3:

1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. X1-2 M8.7 4. M8.9

Trắng còn ba khả năng khác:
*Một là 4. P8-6, bây giờ Đen có thể đối phó bằng 4...X1-2 5. M8.7 P2-1 6. B7.1 B7.1 hoặc nếu 4...B7.1 5. M8.7 S4.5 6. X9-8 B3.1, cả hai trường hợp này dễ cân bằng. Còn nếu Đen đi 4...X1.1 5. M8.7 X1-4 , hai bên đối công, hoặc nếu 4...X9.1 5. M8.7 X1-2 6. X9-8 B7.1, Trắng còn chủ động hơn.
*Hai là 4. B5.1, nếu Đen đối phó 4...P2-1 hoặc 4...B7.1 tạo thế đối công còn như Đen đi 4...X1.1 hoặc 4...P5-5 vẫn thường bị Trắng uy hiếp.
*Ba là 4. B3.1, Trắng vẫn có ưu thế tấn công.

4. ... B7.1 5. P8-7

Trắng có thể chơi 5. X9.l hoặc 5. P8-6 đưa vế các dạng tấn công trên, Trắng vẫn còn giữ chủ động.

5. ... X1-2 6. X9-8 P2.4 7. X2.4 X9-8 8. X2-4 S4.5 9. B9.1 P2/2 10. B7.1 T7.5 11. P7.4! X8.6 12. P5-7 X8-7 13. T7.5 B7.1 14. X4-3 X7/1 15. T5.3 B9.1 16. T3/5 M7.6



















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Biến 4:

1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. X1-2 B7.1 4. B5.1

Trắng còn các khả năng khác như 4.X2.8 hoặc 4.X2.6 hoặc 4.M8.9 thường đưa đến cân bằng hoặc Trắng hơi ưu một chút.

4. ... M8.7 5. X2.6 P6-5 6. X2-3

Nếu Trắng chơi 6. M8.7 X9.2 7. X9.1 M7.6 8. B5.1 P5.2 9. M7.5 P5.3 10. T3.5 M6.5 11. M3.5 X1.1 12. B3.1 X1-4, hai bên đối công.

6. ... X9.2 7. M8.7 B3.1 8. X3/1 T3.1 9. M7.5 P2.2 10. X3.1 M3.4 11. B5.1 M4.5 12. B5.1 P5/1 13. B5.1 T7.5 14. P5.5 P5-7 15. P5-1 P7.2 16. M3.5 P7-5




















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Cờ Tướng Khai cuộc cẩm nang: Chương IV Pháo đầu đối với phản công Mã - tiến Tốt 7 hoặc Xe hoành

2. PHƯƠNG ÁN PHÁO ĐẦU TIẾN TỐT 7 HOẶC XE HOÀNH

Biến 1:


1. P2-5 M2.3 2. B7.1 P8-6 3. M2.3

Trắng có thể chơi 3. P8-6 P2.4 4. M8.7 P2-3 5. M2.3 M8.7 6. B3.1 X9.1 7. X1-2 X9-4 8. S6.5 X4.4 9. B5.1 P5-5, hai bên đối công.

3. ... B7.1 4. P8.2

Trắng còn các khả năng khác như 4. M8.7 hoặc 4. X1.1 hoặc 4. X1-2, tất cả các phương án này Trắng đều tạo thế đối công và hơi ưu thế.

4. ... M8.7 5. X1-2 T7.5 6. X2.6 P2/1 7. M8.7 P2-7 8. M7.6 S6.5 9. P5-8 X1.1 10. T7.5 X1-4 11. X9-8 X9-7 12. Ps-6 X4-2 13. P8.2 B9.1 14. S4.5 X7-6 15. X2.2 X6-7 16. B9.1 M3/1



















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Biến 2:

1. P2-5 M2.3 2. B7.1 P8-6 3. M8.7 M8.7 4. M7.6 S4.5


Nếu như 4...T3.5 5. M2.3 X9-8 6. P8-7 B7.1 7. X9-8 X8.5 8. M6.5 M3.5 9. P5.4 S4.5 10. T3.5 X8/2 11. P5/2 M7.6 12. S4.5 X1-4 13. X8.6, Trắng còn chủ động.

5. P8-7 T3.5 6. X9-8 P2-1

Nếu Đen đi 6...X1-2 7. M2.3 X9-8 8. X8.4 B7.1 9. X1.1 X8.5 10. M6.7 M7.6 11. Xl-6 P6-7 12. X5.4, Trắng hơi ưu.

7. M2.3 X9-8 8. P5-6 X8.5 9. M6.4 X8-3 10. M4.6 X3.2 11. M6.7 Tg5-4 12. M7.9 X3-4 13. T7.5 X4/6 14. M9/8 B7.1 15. X1.1 X4-2 16. X1-6 Tg4-5



















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Biến 3:

1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. X1.1 M8.7 4. B7.1 B7.1 5. X1-4

Nếu Trắng chơi 5. M8.7 S4.5 6. X1-6 P6.5 7. X5-7 X9-8 8. S6.5 P6.1 9. S5/6, hai bên đối công.

5. ... S4.5 6. M8.7 T3.5 7. P8-9 P2.2

Nếu Đen đi 7...X1-4 8. X9-8 P2-1 9. X4.3 X9-8 10. X8.7 P1/2 11. P5-4 P6.5 12. X4/2 X4-3 13. M7.8, Trắng còn chủ động.

8. X4.5 M7.8 9. X9-8 P2-1 10. P9.3 B1.1 11. X4/2 M8.7 12. P5-6 X9-8 13. M7.6 X8.8 14. S6.5 B1.1 15. B9.1 X1.5 16. M6.7 X1/2



















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red

Biến 4:

1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. X1.1 M8.7 4. X1-4 X9-8 5. M8.7 X8.4


Nếu Đen đi 5...S4.5 thì Trắng có ba khả năng:
*Một là 6. P8.2 B3.1 7. P8-3 M7/9 8. X9-8 X1-2 9. X8.6 T7.5 10. B5.1 B7.1 11. P3-l, Trắng còn chủ động.
*Hai là 6. B5.1 X8.4 7. M7.5 T3.5 8. X4.5 X1-4 9. P8.4 X4.8 10. B5.1 B5.1 11. X4-7 B5.1, hai bên đốí công.
*Ba là 6. P8-9 X1-2 7. X9-8 P2.4 8. X4.5 B3.1 9. X4-3 X8.2 10. X3/2 P6/1 11. B7.1 P6-7 12. X3-4 X8.2, cân bằng.

6. B7.1 S4.5 7. M7.6 B3.1 8. X4.4 B7.1 9. X4-7 T3.5 10. X7.1 X1-3 11. P8-7 X8.1 12. M6.5 M3.5 13. X7.3 T5/3 14. P5.4 P6-5 15. P5/1 X8-3 16. P7-5 P2.5



















// fen on move 44: r3kae2/4a4/4e4/1R7/3R5/9/5p3/4E4/4A4/2EAK4 w - - - 1
// movefirst for this fen: red