Bờ giác

[Johnny]

Các bác "Lão Khoai", "PhiHuong", "Gà Làng Cờ"... bàn về Thơ và Đạo hay quá. Ngưỡng mộ thật. Không ngờ rằng các bác cũng tường tận và am hiểu Đường thi, Đạo và Thiền ghê! Trong cái tinh thần giao lưu học hỏi này, em xin phép gửi tặng các bác 1 bài thơ Thiền yêu thích - mà trong Thiền Định: ở giai đoạn này là sắp "NGỘ" rồi tức lúc này người tu đạt đến chỗ tâm cảnh như như, ngã, pháp đều không, thuộc về vô tướng tu và vô công dụng hạnh, “không tâm tải đạo” (tâm rỗng không chứa đạo lý):

"Bách xích can đầu trực hạ thùy,
Nhất ba tài động vạn ba tùy,
Dạ tĩnh thủy hàn, ngư bất thực,
Mãn thuyền không tải nguyệt minh quy."
(Không rõ tác giả - kệ của cổ nhân trong phẩm Đà-la-Ni)

Dịch thơ:
"Đầu cân trăm thước buông câu,
Một làn sóng gợn, nối nhau muôn lằn,
Đêm nước lạnh cá không ăn,
Con thuyền trống rỗng chở trăng đi về."
(Bài dịch của Đồng Minh)

Bài thơ trên là 1 phẩm họa cho Bức tranh thứ 8 trong "THẬP MỤC NGƯU ĐỒ" (十牧牛圖, ja. jūgyū-no-zu). [TMNĐ là mười bức tranh chăn trâu nổi tiếng trong Thiền tông, tương ứng với quá trình hành đạo của một người phát nguyện đạt Giác ngộ, là biểu hiện cô đọng nhất, trình bày tinh hoa của Phật giáo Đại thừa].

人牛俱忘
鞭索人牛盡屬空。
碧天遼闊信難通。
紅爐焰上爭容雪。
到此方能合祖宗。

Nhân ngưu câu vong
Tiên sách nhân ngưu tận thuộc không
Bích thiên liêu khoát tín nan thông
Hồng lô diễm thượng tranh dung tuyết
Đáo thử phương năng hợp tổ tông

Roi gậy, người trâu thảy đều không
Trời xanh thăm thẳm tin chẳng thông
Lò hồng rừng rực nào dung tuyết
Đến đó mới hay hiệp Tổ Tông

Lời bàn:
Trong bức tranh chăn trâu thứ tám của Thiền-tông cho thấy trâu đã mất và người cũng không còn, tất cả đều trống rỗng, lúc này trâu và người đều hợp nhất, cho nên những dụng cụ như dây và roi chế ngự trâu không cần nữa, đó là ngã và pháp đều không vậy. Cổ nhân ngày xưa đã hiểu được lẽ đó nên có làm bài kệ: Nhỏ trăm thước trên đầu cần câu thả xuống nước, gợi lên một lượn sóng, liền sau đó có muôn ngàn lượn sóng nhấp nhô nối theo, ý nói tâm chúng ta mỗi khi khởi lên một vọng niệm thì sẽ có muôn ngàn vọng niệm khác dấy theo. Vì vậy, khi hạ thủ công phu lúc đầu tiên, thuộc về hữu tướng tu, còn phải dụng công phu có tu và có chứng. Rồi đêm khuya thanh vắng, nước đông lạnh khiến cá không ăn mồi, lúc này người tu đạt đến chỗ tâm cảnh như như, ngã, pháp đều không, thuộc về vô tướng tu và vô công dụng hạnh. Chỉ có chiếc thuyền trống rỗng chở ánh trăng đi về. Ý cho thấy “không tâm tải đạo” nghĩa là tâm rỗng không chứa đạo lý, người tu bây giờ tâm thể sáng suốt hiện khắp mười phương giống như có chứng, có đắc mà thấy không chứng và không đắc (trích trong Hương Đạo).

Đôi dòng góp vui!