Khốn nỗi, có một xứ ở xa đã nhân cuộc chiến Nhật-Hoa năm Ngọ mà nhảy vào ăn có. Đó là nước Nga.

Cùng Pháp và Đức, Nga gây áp lực để Nhật lấy thêm tiền bồi thường nhưng trả lại Bán đảo Liêu Đông (miền Nam tỉnh Liêu Ninh ngày nay) hầu Nhật không kiểm soát được hải cảng Lữ Thuận Khẩu (Port Arthur). Đế quốc Nga cũng muốn dây máu ăn phần tại Triều Tiên và Trung Quốc, đòi thuê Bán đảo Liêu Đông và mở mang cảng Lữ Thuận.

Họ gây hiềm khích với xứ Phù Tang mà chưa biết sợ.

Nhật Bản ghim lấy trong lòng, ký hiệp ước với Đế quốc Anh để bớt một đối thủ trên biển Thái Bình. Rồi 10 năm sau trận chiến Giáp Ngọ với nhà Mãn Thanh, nước Nhật lại rút gươm lần nữa, vào năm Giáp Thìn 1904. Lưỡi gươm sắc như nước chém Đế quốc Nga tựa ánh chớp. Chiến tranh Nhật-Nga bùng nổ.

Quân Nga đại bại, hai phần ba hạm đội viễn chinh phơi lườn tại eo Tsushima nằm giữa Nhật Bản và Triều Tiên. Sau này, giới quân sử đánh giá trận hải chiến Tsushima là quan trọng và có ảnh hưởng nhất sau trận Trafalgar tại Âu Châu trước đó 100 năm, khi Hải quân Anh đánh bại Liên quân Pháp và Tây Ban Nha dưới sự lãnh đạo của Napoléon.

Ngẫu nhiên sao, Tsushima có nghĩa là Đối Mã. Cũng lại chuyện.... ngựa!

May ra chỉ còn người Nga là nhớ, rằng trong trận chiến Nhật-Nga, duy nhất có một chiến hạm Nga thoát tay Thủy thần là nhờ trốn vào vịnh Cam Ranh của Việt Nam. Mối duyên tri ngộ của Liên Xô với Cam Ranh bắt đầu từ đó! Cũng từ đó, Nhật Bản rất thuộc địa hình địa vật của Cam Ranh, trước khi Hoa Kỳ biết tới cảng sâu này.



Chiến hạm Nga bốc cháy tại Eo biển Đối Mã


Vẫn chưa hết, vóc dáng lãnh đạo, hay Đế quốc, của Nhật Bản được minh chứng thêm một lần nữa, trên đầu Trung Quốc. Sau chiến tranh Nhật-Hoa năm 1894 rồi Nhật-Nga năm 1904, Nhật kiểm soát bán đảo Triều Tiên kể từ 1910 và từ đó vào chiếm Mãn Châu năm 1937. Nhật-Hoa Chiến tranh bùng nổ lần thứ nhì, lần này là giữa Nhật Bản với Trung Hoa Dân Quốc, và kéo dài đến 1941.

Được sự hỗ trợ của Đức, Liên Xô và cả Hoa Kỳ, Trung Quốc vẫn không thắng nổi, cho đến khi một Tổng thống Roosevelt khác của Mỹ đề ra một chánh sách khác: phong toả dầu khí nếu Nhật không rút khỏi các vùng chiếm đóng. Tối hậu thư của Hoa Kỳ là án tử hình kinh tế vì khi đó Mỹ cung cấp đến 80% nhu cầu dầu hỏa cho Nhật.

Kết quả là vụ Trân Châu cảng Pearl Harbor. Ngày bảy Tháng 12 năm 1941, Hải quân Nhật bất thần tấn công căn cứ Thái Bình dương của Mỹ. Từ đó, Chiến tranh Hoa-Nhật đổi ra Nhật-Mỹ chiến tranh, hòa chung vào Đệ nhị Thế chiến và chỉ kết thúc khi Nhật lãnh hai trái bom nguyên tử của Mỹ vào năm 1945. Chẳng lỡ cơ hội, Nhật Bản vừa đầu hàng Hoa Kỳ thì Liên Xô chiếm luôn bốn hòn đảo cực Bắc của Nhật.

Rồi bán đảo Triều Tiên lại là thời sự khi Liên Xô và Trung Quốc, lần này dưới chế độ Cộng sản, theo nhau yểm trợ Bắc Hàn Cộng sản tấn công Nam Hàn làm Chiến tranh Cao Ly bùng nổ năm 1950. Đến 1953 thì đôi bên mới tạm ngưng bắn ở vĩ tuyến 38. Bị Hoa Kỳ và Nam Hàn chặn đường tại bán đảo Triều Tiên, Trung Quốc mới dồn lực lượng xuống yểm trợ Bắc Việt, với kết quả là vụ Điện Biên Phủ 1954 và Hiệp định Genève năm Giáp Ngọ!....

Chiến hạm và tầu vận tải Nhật Bản bị Hoa Kỳ đánh đắm trên sông Sàigòn vào đầu năm 1945