Bản Tin Y Tế: Y Khoa Phòng Ngừa (Phần I)

[Tontu]

04/13/2014

Bản Tin I: Chuẩn đoán bệnh Down Syndrome

Đối với quý chị em trên 35 tuổi đang mang bầu, cũng như những quý vị có người thân trong gia đình bị Down Syndrome thì nên được chuẩn đoán sớm xem đứa bé trong bụng có được bình thường hay không. Khi quý vị được 3 tháng, bác sĩ sẽ chụp siêu âm, đo độ dày ở gáy của cháu bé, và lấy máu để kiểm tra. Khi đó, người ta sẽ làm một bản thống kê xem đứa bé có bao nhiêu phần trăm bị Down Syndrome, và sau đó sẽ gửi quý vị đi lấy nước ối. Lấy nước ối là một phương pháp chính xác, có điều là dễ làm hư thai, và đẻ non.

Sau này người ta có một phương pháp mới tốt hơn có tên là Cell Free DNA. Phương pháp mới này kiểm tra DNA của cháu bé từ máu của bà mẹ và có thể chỉ ra sự bất thường của nhiễm sắc thể với độ chính xác gấp 10 lần cao hơn phương pháp cũ. Qua đó, người ta có thể tìm ra “aneuploidy” - một tình trạng mà có thêm, hoặc thiếu nhiễm sắc thể. Trong trường hợp này, những đứa trẻ mắc bệnh Down Syndrome thì có thêm nhiễm sắc thể 21 (third copy of chromosome 21).

Những đứa trẻ bị Down Syndrome (trisomy 21) có dấu hiệu si khờ, chậm phát triển trí khôn, bị đau tim, và ung thư máu. Trong khi những đứa trẻ mắc bệnh Edward Syndrome (trisomy 18) thì có tuổi thọ ngắn hơn, hiếm khi sống hơn một năm. Vì thế, những đứa trẻ bị Edward Syndrome thường không tạo gánh nặng cho gia đình. Chúng ta sẽ bàn về Edward Syndrome vào dịp khác.

Phương pháp Cell Free DNA ít bị dương tính giả và có độ chuẩn xác cao hơn phương pháp cũ. Phương pháp này không những cho ta biết đứa bé có bất bình thường hay không, mà còn cho ta biết nguy cơ bị sảy thai như thế nào. Bản tin này được đăng trên tờ New England Journal of Medicine vào ngày 27 tháng Hai, 2014.

Phương pháp này giản dị, không cần chụp hình cũng được. Có điều là khá tốn kém; giá từ khoảng $500 – 2000 USD tùy theo.

Phương pháp này thường dùng cho quý chị em trên 35 tuổi, nhưng cũng được dùng cho quý bà, quý cô trẻ tuổi nếu muốn biết xem con mình có bất bình thường hay không.

Bản Tin II: Ung thư cổ tử cung

Mỗi năm, quý chị em vẫn nên làm Pap smear một lần. Đó là lời khuyên tốt nhất. Bằng không thì mỗi 3 năm làm một lần. Ngay cả những quý bà 60 tuổi cũng nên làm Pap smear mỗi 3 năm một lần. Tại sao? Nguyên do là có những vị tuy tuổi đã bước sang hàng 6, nhưng vẫn còn “quan hệ” với bạn tình. Điều này không ít thì nhiều cũng có nguy cơ bị ung thư cổ tử cung.

Những quý cô trên 30 tuổi và đã làm qua HPV (Human Papillomavirus) test, nhưng kết quả Pap smear và HPV test đều bình thường (không có bệnh gì cả) thì cũng nên test lại mỗi 3 năm, hoặc lười lắm thì cũng phải 5 năm làm một lần.

Tuy nhiên, đối với những quý vị có nhiều bạn tình và quan hệ nhiều lần thì lại càng phải năng kiểm tra thường xuyên và đúng định kỳ hơn.

Khi làm Pap smear, người ta sẽ lấy một ít tế bào từ chỗ mở của cổ tử cung, và đem đi kiểm tra dưới kính hiển vi, và xem các lớp epithelium có gì bất thường hay không?

Mới đây, họ cho ra loại thuốc mới có tên “bevacizumab”, tức là “avastin”. Thuốc này thường dùng để chữa cho những người bị ung thư ruột già ở giai đoạn di căn (metastatic colorectal cancer). Người ta thấy rằng nếu cũng dùng thuốc này để chữa cho những người bị ung thư cổ tử cung ở giai đoạn nặng rồi thì bệnh nhân có thể sống thêm được gần 4 tháng nữa.

Thông thường một người bị ung thư cổ tử cung ở giai đoạn nặng thì chỉ có thể sống khoảng 14 tháng, nhưng việc kết hợp chemotherapy cộng với avastin sẽ giúp cho bệnh nhân sống thêm được hơn 3 tháng nữa, tức là sống được 17 tháng ngoài.

Bản Tin III: Sự ảnh hưởng của thuốc đối với thực phẩm

Các nhà bào chế thuốc khi tung ra thị trường, họ đã tính lượng thuốc phải là bao nhiêu và tồn tại trong cơ thể bao lâu mà phải được thải ra ngoài. Nếu thuốc tồn tại lâu quá trong cơ thể, chúng sẽ gây tác hại cho các cơ quan nội tạng của bệnh nhân.

Có một số loại thuốc gây phản ứng với nước trái cây. Vì thế ta chỉ nên dùng thuốc với nước lọc là an toàn nhất.

Sau đây là một vài loại cần nên biết:

1. Milk với Antibiotics

Hai thứ này không nên dùng chung với nhau vì sữa sẽ ngăn cản sự hấp thụ của thuốc kháng sinh. Ngoài ra các loại Calcium products cũng không nên dùng chung với thuốc trụ sinh.

2. Chocolate với thuốc chống trầm cảm

Nếu ăn nhiều chocolate trong khi dùng loại thuốc (i.e Nardil, Nardelzine) có thể làm tăng huyết áp.

3. Cam thảo với diuretics và một vài loại thuốc trị tăng sông

Khi dùng chung với nhau, Cam thảo có thể làm giảm đi hiệu quả một vài loại thuốc trị tăng sông (i.e hydrochlorothiazide, spironolactone).

4. Những loại thực phẩm có nhiều Potassium (i.e, oranges, bananas, green leafy vegetables)

Những loại rau và trái cây kể trên không nên dùng chung với loại thuốc ACE Inhibitors (i.e captopril, enalapril) vì chúng làm tăng lượng Potassium trong máu, làm nhịp tim thất thường, và tim đập nhanh.

5. Vitamin E supplements với Coumadin

Hai loại này dùng chung với nhau sẽ làm cho máu loãng nhiều hơn, tăng nguy cơ chảy máu, gây nguy hiểm. Ta nên tránh.

6. Nhân sâm

Nếu dùng Sâm chung với thuốc loãng máu (i.e warfarin, heparin) sẽ tăng nguy cơ chảy máu. Ngoài ra, Sâm cũng làm tăng hiệu quả của thuốc aspirin, và non-steroid anti-inflammatory drugs (i.e ibuprofen, naproxen, etc) làm chúng ta bị chảy máu. Nếu quý vị dùng Sâm chung với loại thuốc MAO inhibitors (i.e Nardil, Parnate) có thể làm ta bị nhức đầu, khó ngủ, bồn chồn, etc.

7. Bưởi

Nếu quý vị uống nước bưởi chung với một số loại thuốc, nó sẽ làm chậm tiêu hóa, làm liều lượng thuốc trong người tích tụ và gây độc. Khi quý vị dùng thuốc giảm mỡ thuộc họ Statin (i.e lovastatin, simvastatin, atorvastatin) chung với nước Bưởi, nó sẽ làm metabolism chậm lại, tăng nồng độ của thuốc trong máu, thuốc sẽ tích tụ lâu và gây hại cho cơ thể. Nếu quý vị dùng những loại thuốc chống ngứa như anti-histamine fexofenadine (i.e Allegra) chung với nước bưởi, nước bưởi sẽ khóa lại sự hấp thụ của thuốc vào trong máu, làm nồng độ của thuốc trong máu bị giảm đi, và làm quý vị bá thở.

8. Tyramine

Chất tyramine tìm thấy trong những loại thịt cũ, chocolates, cheeses, hot dogs, etc. Những loại thực phẩm này mà dùng chung với những loại thuốc chữa bệnh trầm cảm và Parkinson disease có thể sẽ tạo ra những biến chứng không tốt.

Bản Tin IV: Có nên nhổ răng trước khi mổ tim hay không?

Nếu sắp đi mổ tim và nhổ răng thì nên làm cái nào trước?

Trong trường hợp này, quý vị khoan hãy đi nhổ răng vội, đi mổ tim trước đã.

Người ta cho rằng khi bị răng sâu, răng hư, thì phải nhổ để làm giảm nguy cơ nhiễm trùng trong lúc giải phẫu và bệnh tim (i.e endocarditis).

Theo thống kê được đăng trên tờ “March 24 issue of The Annals of Thoracic Surgery” thì cho rằng không nên nhổ răng trước khi mổ tim. Trong thống kê này, người ta để ý trong 205 bệnh nhân mà đã trải qua tối thiểu 1 lần nhổ răng trước khi mổ tim từ năm 2003 tới 2013. Thời gian trung bình từ lúc nhổ răng cho tới khi mổ tim là 7 ngày. Thông kê này chỉ ra rằng nếu cho bệnh nhân nhổ răng trước khi mổ tim, sẽ làm tăng tử suất và heart attack.

Chúng ta phải ráng giữ gìn vệ sinh răng miệng cho sạch sẽ để tránh sâu răng, hư răng và ngừa bệnh tim mạch (i.e endocarditis).

Bản Tin V: Những quý vị 50 tuổi trở lên nên đi soi ruột

Hội Y Khoa Phòng Ngừa Hoa Kỳ luôn khuyến cáo những quý vị 50 tuổi trở lên nên đi soi ruột. Soi ruột là một cách tốt để truy tầm ung thư khi còn ở giai đoạn mới chớm. Nhiều khi chúng chỉ là những polyp nhỏ, bác sĩ có thể remove nó sớm mà không cần phải mổ gì cả.

Thông thường thì 10 năm chúng ta phải làm colonoscopy một lần. Có một số bệnh nhân sợ phương pháp này làm lủng ruột, không muốn làm. Thực ra điều này hiếm khi xảy ra, nếu không nói là khá an toàn. Quý vị nên tới bác sĩ chuyên về đường tiêu hóa để được truy tầm ung thư sớm. Khi được khám phá sớm, người ta chỉ việc remove nó đi, thế là quý vị hết bệnh, khỏi phải lo đêm dài lắm mộng. Nếu để lâu quá, hoặc để nặng mới lo chữa thì lôi thôi lắm. Khi đó, bác sĩ sẽ phải cắt ruột, việc chữa trị sẽ khó hơn nhiều.

Nếu quý vị không thích colonoscopy, chúng ta còn phương pháp thứ nhì gọi là CT colonography. Người ta bơm thuốc vào ruột già, và sau đó chụp CAT Scans. Phương pháp này thì 5 năm làm một lần.

Một phương pháp khác nữa là thử immunoglobulin của phân để xác định. Nếu kết quả là dương tính thì có thể có polyps trong ruột già. Khi đó, mỗi một năm quý vị phải thử 2 lần. Nếu kết quả là âm tính thì thôi. Nếu nó dương tính thì quý vị cũng phải đi soi ruột lại.

Tôi nói điều này để khuyên quý vị nên đi soi ruột sớm. Nếu phát hiện sớm, quý vị sẽ được chữa khỏi rất dễ dàng, khỏi phải lo lắng sau này. Chúng ta không nên để nặng rồi mới lo đi chữa thì lôi thôi lắm, thưa quý vị.


Cảm ơn sự theo dõi của quý độc giả. Chúc quý độc giả một tuần lễ mới nhiều niềm vui và bình an. Xin hẹn quý độc giả vào lần chia sẻ tới.


Reference

1. DNA Sequencing versus Standard Prenatal Aneuploidy Screening

Diana W. Bianchi, M.D., R. Lamar Parker, M.D., Jeffrey Wentworth, M.D., Rajeevi Madankumar, M.D., Craig Saffer, M.D., Anita F. Das, Ph.D., Joseph A. Craig, M.D., Darya I. Chudova, Ph.D., Patricia L. Devers, M.S., C.G.C., Keith W. Jones, Ph.D., Kelly Oliver, B.S., Richard P. Rava, Ph.D., and Amy J. Sehnert, M.D. for the CARE Study Group

New England Journal of Medicine 2014; 370:799-808 February 27, 2014

2. Diana Bianchi, M.D., founding executive director, Mother Infant Research Institute, Floating Hospital for Children, Tufts Medical Center, and professor, pediatrics, obstetrics and gynecology, Tufts University School of Medicine, Boston; Edward McCabe, M.D., Ph.D., senior vice president and chief medical officer, March of Dimes; Feb. 27, 2014, New England Journal of Medicine

3. Improved Survival with Bevacizumab in Advanced Cervical Cancer

Krishnansu S. Tewari, M.D., Michael W. Sill, Ph.D., Harry J. Long, III, M.D., Richard T. Penson, M.D., Helen Huang, M.S., Lois M. Ramondetta, M.D., Lisa M. Landrum, M.D., Ana Oaknin, M.D., Thomas J. Reid, M.D., Mario M. Leitao, M.D., Helen E. Michael, M.D., and Bradley J. Monk, M.D.

New England Journal of Medicine 2014; 370:734-743 February 20, 2014

4. Common Food-Drug Interactions

Rachel Begun, MS, RDN is a food and nutrition consultant

5. http://www.sts.org/news/tooth-extrac...verse-outcomes