Cà Phê Đen III

[Tontu]

Quý bác và anh em vẫn mạnh chứ?

Dạo này mình bận nên ít có giờ vào. Hơn nữa, công việc lại nhiều, và trách nhiệm nặng.

Gặp bác Lâm trên đây thật vui! Bác vẫn chia sẻ đều đều, trí óc còn tốt quá! Mỗi ngày đọc sách, tập Thiền, giúp cho trí óc được tốt, thân tâm cũng được vui bác nhỉ.

Bác Tý, bác Wind, và bác K thật có tính hài hước. Điều này làm cho Quán lúc nào cũng vui.

[Thợ Điện]

Cuối cùng, tôi cũng bị mắc lưới facebook.

Nói cuối cùng, vì đã năm bảy năm nay, tôi cố gắng khoanh tay đứng ở ngoài. Kính nhi viễn chi.

Đọc báo, tôi biết không có mạng lưới truyền thông đại chúng nào phát triển nhanh như facebook. Chỉ ra đời mới có 10 năm, đến đầu năm nay, mỗi tháng đã có 1.23 tỉ người, tức một phần sáu dân số thế giới, sử dụng facebook. Riêng ở Mỹ, số người sử dụng facebook lên đến 71% tổng số người trưởng thành.

Ở Việt Nam, theo báo Nhân Dân vào đầu tháng 2 vừa rồi, có 19.6 triệu người sử dụng facebook, chiếm 74.1% số người dùng internet và 20% dân số cả nước.

Có thể nói, trong lịch sử nhân loại, chưa bao giờ có một phương tiện truyền thông đại chúng nào lan rộng một cách nhanh chóng như vậy. Báo chí, dưới hình thức in, mất cả mấy trăm năm mới đến được, phần nào, những tầng lớp bình dân. Cả radio lẫn ti vi đều mất trên dưới nửa thế kỷ mới thực sự được đại chúng hóa, đặc biệt, ở các nước nghèo. Hơn nữa, cái gọi là mạng lưới ở tất cả các phương tiện truyền thông truyền thống ấy chỉ có ý nghĩa rất giới hạn, chủ yếu, giữa những người sản xuất. Quần chúng, từ độc giả đến khán giả và thính giả, lúc nào cũng chỉ là những kẻ tiêu thụ thụ động và xa cách. Họ, dù đông đảo đến mấy, vẫn đứng ngoài. Sự tương tác, nếu có, cũng thật họa hoằn. Facebook thì khác. Nó đúng là một mạng lưới buộc mọi người lại với nhau. Ai cũng có quyền lên tiếng. Mọi người đều bình đẳng như nhau. Chỉ có một khác biệt ở phạm vi: người được nghe nhiều, người được nghe ít. Vậy thôi.



Mà không cần đọc báo, chỉ cần lắng nghe bạn bè tán gẫu trong các buổi nhậu nhẹt, tôi cũng biết được là facebook phổ biến đến độ nào. Hầu như ai cũng vào facebook. Một số người ăn dầm ở dề trên facebook. Đề tài các câu chuyện của họ phần lớn châu tuần chung quanh facebook. Niềm vui và nỗi giận của họ nảy sinh từ facebook. Bạn bè của họ, những kẻ họ thường tâm sự và lắng nghe tâm sự, cũng đến từ facebook. Nghe, tôi vừa thèm thuồng vừa sợ hãi. Thèm thuồng trước cái thế giới mênh mông của họ. Sợ hãi vì số thời gian trong ngày họ bỏ ra cho facebook. Bởi vậy, suốt cả mấy năm, facebook, với tôi, vừa là một sự quyến rũ lại vừa là một đe dọa. Tôi biết tôi không có nhiều thì giờ để phây bút phây biếc. Tôi cũng biết tính tôi không thích đàn đúm, ngay trong đời thật, đừng nói gì trong thế giới ảo. Những lúc ấy, bạn bè thường xúi tôi vào facebook. Tôi đều từ chối.

Vậy mà, cuối cùng, cách đây một tuần, tôi lại xiêu lòng. Cũng mở trang facebook riêng. Cũng post bài này bài nọ. Cũng kết bạn kết bè và cũng lao xao “like” với người này người khác. Hơi chút thẹn thùng, tôi dùng hai câu thơ của Trần Lê Kỷ vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 để phân bua: “Thấy ai ai ta cũng ai ai / Ai ai ấy thì ta cũng… ấy”.

“Ấy” trên facebook, tôi có niềm vui là được gặp gỡ rất nhiều bạn bè. Không những có bạn mà còn có bạn của bạn rồi bạn của bạn của bạn, v.v… Rất nhiều người, được gọi là bạn trên facebook nhưng tôi chưa bao giờ gặp, chưa bao giờ nghe tên. Nhưng tôi lại có thể THẤY được họ. Không phải là thấy mặt mũi hay dáng dấp hay quần áo và nhà cửa của họ. Mà là thấy được tính cách và phần nào tâm tư của họ. Chỉ cần vào trang facebook của từng người, qua những gì được họ đăng tải hay bình luận, chúng ta cũng có thể thấy được người ấy thích gì, thường quan tâm đến vấn đề gì; nếu những vấn đề ấy liên qua đến chính trị, chúng ta cũng thấy được khuynh hướng cũng như trình độ và mức độ nhận thức của họ ra sao, v.v… Ngay với những người tôi quen biết ngoài đời, khi vào facebook, có cảm giác như họ là kẻ khác. Ngoài đời, họ hiền lành, khiêm tốn, nhỏ nhẹ bao nhiêu, trên facebook, họ dí dỏm, hoạt ngôn, xông xáo trong các cuộc tranh luận bấy nhiêu.

Nhưng thích nhất trên facebook là được gặp lại những người quen và những người thân.

Quen, phần lớn là bạn học cũ và bạn cùng làng ngày xưa. Bạn học cũ, từ tiểu học và trung học của tôi, Bạn học ở đại học, hầu hết đều ở Sài Gòn, sau ngày tôi vượt biên, cũng dần dần bặt tăm. Bây giờ, qua facebook, tôi mới được gặp lại một số. Nhìn hình, thấy ai cũng già và lạ hoắc, hầu như không thể nhận ra được. Nhưng qua họ, bao nhiêu kỷ niệm hồi nhỏ lại sống dậy và ùa về, nườm nượp. Tự dưng thấy bâng khuâng. Và hình như có chút nhớ nhung. Chả nhớ ai cụ thể cả. Chỉ nhớ. Hay nói như Xuân Diệu, “biết nhớ ai đành chỉ nhớ xa xôi”.


Có thể nói, trên facebook, người ta không những gặp nhau mà còn thấy được nhau. Cái gọi là tình bạn trên facebook, do đó, vừa ảo vừa thật. Hơn nữa, có khi còn thật hơn cả thật.

Xưa, bạn bè chỉ giới hạn trong một không gian nhất định: bạn cùng làng, cùng lớp, cùng trường, cùng sở. Tất cả đều gắn liền với một địa điểm. Từ đời sống nông thôn đến đời sống thành thị, khái niệm địa điểm ấy thay đổi chút xíu: ở nông thôn, địa điểm ấy thường gắn liền với các đơn vị hành chính: làng, xã, huyện, và, hiếm hơn, tỉnh; ở thành thị, địa điểm ấy thường gắn liền với các đơn vị nghề nghiệp: chợ, công sở hay công ty. Nhưng tất cả những sự gần gũi ấy chưa chắc đã giúp người ta thấy được nhau một cách trọn vẹn. Thường, chỉ một góc. Có khi chỉ là một góc thật nhỏ. Trên facebook, tính cách của người ta hiện ra rõ nét hơn. Dường như, cho đó là một thế giới ảo, nhiều người rất thành thực trong việc khoe khoang cũng như giãi bày tâm sự. Bất kể nội dung hay mức độ của sự khoe khoang hay giãi bày ấy thế nào, riêng sự thành thực như vậy đã đáng quý. Thành thực đến mức quên cả ý niệm về sự riêng tư.

Cũng có thể nói, facebook dần dần làm thay đổi quan hệ cá nhân giữa người và người. Theo Pew Research Center, khoảng một nửa những người sử dụng facebook có trên 200 bạn.

Trời, với những người ngoại đạo của facebook, nghe con số ấy, hẳn không khỏi kinh ngạc. Bạn ở đâu mà lắm thế? Giới hạn trong không gian và địa điểm, bạn, theo nghĩa truyền thống, cả đời dồn lại may lắm mới được vài chục người. Bây giờ, người ta có cả hàng trăm người; một số, có cả hàng ngàn người. Con số ấy sẽ trở thành một lực lượng đáng kể. Trước hết, lực lượng cho giới làm thương mại: đó là đối tượng để người ta quảng cáo và là một trong những nguồn lợi lớn, cực lớn cho người sáng lập Facebook, Mark Zuckerberg. Dĩ nhiên, nó cũng là một lực lượng rất có ý nghĩa cho các thay đổi về chính trị và xã hội.

[roamingwind]

nói không với facebook !!

[Aty]

@ ông Tý .Xưa nay ông có cách ........

Hi hi, bác laị trêu em rồi. Em nghe noí nóng mất ngon. Mà nghĩ cũng thiệt, đụng nóng là phải thổi cho vừa đủ nguội, mới ngon chứ. Thật ra em cũng phân trần phân bua dữ lắm đó bác. Chẳng qua em không dám múa rìu trước bác. Em nói là ngồi yên học hỏi cũng bị gọt thì còn không nhót sao mà dám hùng hồn biện phản biện luận gì .
Em biết là bác ép em chứ. Ai đời cái vụ cá sấu xuất khẩu tưởng đã lui vào dĩ vãng theo năm tháng rồi. Vậy mà cũng bị bác khui ra, rồi thì...thì... . Hì hì, em còn không mau hi hi xin phép đôi lời, bây giờ biến ra lồng lên phân bua... Cây ngay không sợ chết đứng, nhưng nếu câu nói này biết rằng: "ngôì yên cũng chết, nhúc nhích cũng chết" , chắc là không dám hó héng.

[Alent_Tab]

bác Lâm làm mấy bài về Tư Mã Thiên đi nhé! em thấy chưa có trọn bộ cuốn này tiếng Việt, ông này không biết có bị cut tream không vậy? em đọc thấy ông ấy được ra vào trong cung cấm chắc có thể bị rồi.

Sử em ít khi tin lắm - ở mình Sử viết thời nhà Trần, nhà Lê Sơ - nhà Hậu lê- những cuốn của Lê Quý Đôn, rồi đến Quốc sử quán của Triều Nguyễn sau này là ông Trần Trọng Kim , cùng một sự kiện chẳng hạn như sự kiện vụ án lê chi viên - Nguyễn Trãi sử nhà Lê trung hưng viết khác, sau này quốc sử quán nhà Nguyễn viết cũng khác- những nhà nghiên cứu sau này cũng có nhiều lý giải khác nữa.

Những sự kiện này nên đọc với khả năng chặn lọc từ nhiều nguồn- em thấy nguồn qua gia phả các dòng họ, hoặc của danh tướng thời ấy viết dựa và cái code của cuốn chính sủ so sánh may ra mới lần ra được sự thật phần nào.

[huyenmapu]

Thực ra cháu thấy cái ứng dụng Facebook này không đên nỗi tệ hại quá nếu mình sử dụng như ý mình ạ. Nó kết nối bạn bè từ ta sang tây. Cháu nghĩ đơn giản nó cũng giống như trang wed Thawnglongkydao.com này. Công nghệ phát triển, máy móc phát triển và các phương tiện truyền thông phát triển. Mà cháu thấy cái gì cũng có hai mặt tốt và xấu tùy theo người sử dụng ( Các bác sử dụng thì có thế nào cũng chọn hướng tốt nhất rồi ạ ) . Cháu rất thích thú khi biết các bác các chú trên này bắt đầu sử dụng đến nó .

[Alent_Tab]

tôi có cùng quan điểm với bác Road là không chơi facebook
cái tôi gét nhất ở facebook là sự sắp đặt của nó rất là lộn xộn- văn bản thì chả có đéo gì hay ho cả chả có gì cá tính hết toàn một màu đen sì, chơi facebook dễ bị infor thông tin cá nhân nhất - chả nhẽ cái gì cũng để private. chơi mạng từ hồi còn dùng cái adater của mạng vn biết fack búc thời gian là chán

[Thợ Điện]

Năm 145 trước CN, tức là năm Cảnh Đế thứ 5 triều Hán, ở trấn Chi Xuyên, huyện Hàn Thành, tỉnh Thiểm Tây, bên bờ sông Hoàng Hà, có tiếng khóc vang lên. Gia đình họ Tư Mã mới sinh một bé trai đáng yêu. Nó mới sinh nhưng khi mở mắt đã thấy đôi mắt to đen nhánh, hiếu kỳ quan sát thế giới đẹp đẽ này. Tư Mã Đàm là quan Thái sử lệnh sinh con trai, vô cùng sung sướng, đặt tên là Thiên.
Thời gian như tên bắn, thấm thoắt thoi đưa, chỉ thoáng chốc, Tư Mã Thiên đã 20 tuổi. Một hôm, Tư Mã Đàm gọi con đến bên mình, nói với con:
- Con ạ, con là người có chí khí và hoài bão lớn, không thể cứ ở trong nhà mãi, con phải ra đi, nhìn núi cao sông rộng, đi để tìm hiểu nhân tình, phong thổ khắp nơi, như thế, suy nghĩ của con mới được rộng mở, sự từng trải của con mới phong phú.
- Vâng, thưa cha, con phải đi. Nhưng ai sẽ chăm sóc cha thay con?
Tư Mã Thiên nắm lấy hai tay của cha, nói.
- Chà! Ta đã già rồi, hy vọng của ta đều ở con, con đừng lo cho cha, ta sẽ ở nhà đợi con trở về.
Tư Mã Đàm động viên con.
Được sự khuyến khích của cha, Tư Mã Thiên mang theo hành trang cực kỳ giản đơn, dời Trường An, một mình dấn thân trên đường dài, bắt đầu cuộc sống thực tế gian khổ. Ông đã đi qua quá nửa đất nước Trung Quốc, đến Hội Kê, Triết Giang (Thiệu Hưng, Triết Giang ngày nay), xem nơi mà theo truyền thuyết Đại Ngu đã triệu tập cuộc họp thủ lĩnh các bộ lạc; đến Trường Sa, bên sông Mịch La tưởng niệm nhà thơ yêu nước Khuất Nguyên; khảo sát di chỉ Khổng Tử dạy học; qua quê hương của Hán Cao Tổ, nghe các phụ lão huyện Bái nói về hoàn cảnh Lưu Bang khởi binh… Chuyến đi khiến Tư Mã Thiên thu lượm được một kho tàng tri thức lớn, lại thu được nguồn nuôi dưỡng phong phú từ ngôn ngữ dân gian, đảm bảo cho những trước tác của ông sau này có cơ sở vững chắc.
Về đến Trường An, Tư Mã Thiên được chọn vào triều đình làm Lang quan. Với ông, đây là cơ hội vô cùng thuận lợi để hiểu thêm triều đình, tính cách của Hán Vũ Đế, tài năng của các đại thần. Cũng vào lúc đó, không lâu sau, ông lại có cơ hội quan sát khi tới các vùng tây nam nơi các dân tộc thiểu số cư trú. Những điều tai nghe mắt thấy trên đường, ông đều ghi chép lại. Đây cũng trở thành vốn tài liệu để ông căn cứ vào đó viết sử sau này.
Năm 110 trước CN, Hán Vũ Đế mang theo đội ngũ rầm rầm rộ rộ tới núi Thái Sơn cử hành đại lễ phong Thiền. Tư Mã Đàm muốn đến cuối đời còn có thể tham gia buổi lễ long trọng hiếm có này, vô cùng sung sướng. Ai ngờ, mới đi tới Lạc Dương, ông dã mang trọng bệnh, không thể đi tiếp.
Lúc đó, Tư Mã Thiên mới từ tây nam trở về, nghe tin cha bị bệnh nặng, vội đêm ngày đi gấp tới Lạc Dương. Tư Mã Đàm trong chức vụ Thái sử lệnh nhận thấy quốc sử nhiều năm nay không có người biên soạn, những sự tích của các nhân vật kiệt xuất của triều Hán cho tới nay vẫn không có người ghi chép, quyết tâm phải viết một bộ sử. Ông đã chuẩn bị về bố cục và sử liệu từ nhiều năm và đã viết được một phần. Nhưng ông đã thấy trước mắt mình thời khắc cuối cùng của cuộc đời. Nguyện vọng lớn của bản thân đã không thể thực hiện, lại không thể tham gia đại lễ phong Thiền của Hán Vũ Đế, trong lòng thật vô cùng ân hận. Trước khi chết, ông nắm tay Tư Mã Thiên, căn dặn nhiều lần:
- Sau khi triều Hán hưng khởi, đất nước đã thống nhất, trên có vua anh minh, dưới có nhiều trung thần nghĩa sĩ. Sự tích của họ đều rất phong phú, xúc động. Ta làm Thái sử lệnh, nếu không ghi chép lại công trạng của họ thật vô trách nhiệm. Ta chết đi, con hãy kế thừa công việc của ta, cố viết cho xong.
Tư Mã Thiên rơi lệ, cúi đầu, đáp:
- Con tuy ngu dốt, cũng nhất định sẽ đem những sự thực về lớp người trước viết lại, quyết không dám lơ là.
Qua hai năm, Tư Mã Thiên thay cha làm Thái sử lệnh, bắt đàu viết tiếp bộ sử mà người cha chưa hoàn thành.
Ai ngờ, chẳng bao lâu sau, tai họa ập đến với ông.
Năm 99 trước CN, Hán Vũ Đế cử tướng quân Lý Lăng đi đánh Hung Nô. Lý Lăng đơn độc, không địch nổi, phải đầu hàng. Tin đưa về triều đình, Hán Vũ Đế triệu tập quần thần bàn việc trừng phạt Lý Lăng. Các đại thần đều phê phán Lý Lăng tham sống sợ chết.
Tư Mã Thiên nói:
- Lý Lăng mang quân đi, bộ binh không có đến năm nghìn, đánh vào tận sào huyệt của địch, giết mấy vạn tên. Tuy thua trận, nhưng ông ta đã giết được nhiều địch như thế, cũng có thể châm chước. Lý Lăng không chết ngay cũng có thể là có chủ ý. Chắc ông ta còn muốn lập công chuộc tội để báo đáp Hoàng thượng.
Hán Vũ Đế nghe xong, nổi giận:
- Ngươi còn dám bảo vệ cho kẻ đầu hàng như thế, chẳng phải có ý định chống lại triều đình không?
Vua quát một tiếng, cho người đưa Tư Mã Thiên ra hạ ngục rồi xử cung hình (2).
Trong xã hội phong kiến, khí tiết luôn được coi trọng, sĩ đại phu thà chết chứ không chịu sỉ nhục nhân cách như thế này, đó là một hình phạt thường bị thiên hạ cười chê. Nhưng Tư Mã Thiên nhớ tới lời phó thác của cha lúc lâm chung, nghĩ đến trách nhiệm sử quan của mình, nên đã gạt bỏ ý định tìm đến cái chết, quyết tâm nhẫn nhục, mang gánh nặng mà sống.
Trong một đêm mưa gió, cửa lớn nhà ngục ngoại ô kinh thành Trường An kêu lên một tiếng “két”, sau đó thấy có một người bước ra. Chỉ thấy người đó tóc tai bù xù, áo mỏng, rách rưới.
Ông chính là Tư Mã Thiên mới được tha tù. Về tới nhà, bước tới trước chồng bản thảo để bên góc tường từ rất lâu, Tư Mã Thiên lao tới, ôm lấy nó, khóc thất thanh. Tiếng khóc thảm thiết đó cùng với tiếng mưa rả rich bên ngoài trong đêm khuya vang vọng rất lâu, rất lâu….
Từ đó, mặc cho tiếng cười giễu cợt của mọi người, Tư Mã Thiên một mình trong phòng vắng, ngày đêm quyết tâm vì bộ sách. Trong quá trình viết, ông thường dùng những hình ảnh của các chí sĩ giàu lòng nhân ái thời cổ, trong gian khổ, bị chèn ép vẫn quyết tâm trước thuật lưu danh nghìn đời để động viên mình. Như Chu Văn Vương bị Trụ Vương giam ở Dữu Lý mà viết Chu Dịch; Tả Khâu Minh mắt mù vẫn viết được Luận ngữ; Tôn Tẫn bị cắt xương bánh chè còn viết được bộ “Binh pháp”, …
Trong thư gửi cho bè bạn, Tư Mã Thiên viết:
- Quân tử thà chết không chịu nhục, tôi chẳng lẽ không biết? Tôi sở dĩ nhẫn nhục sống tạm vì muốn viết Sử ký, thật đáng tiếc nếu dự định không thành. Nếu như cuốn sách bắt đầu từ đây, cuối cùng, việc ghi chép lịch sử đã hoàn thành, có thể “tàng chi danh sơn, truyền chi hậu thế”, lúc ấy, tôi chết có khó gì, chết có sợ gì?
Đến năm ông 53 tuổi, cuối cùng, Tư Mã Thiên đã viết xong bộ Sử ký, cuốn ghi chép thể thông sử nổi tiếng.
Bộ sách có 130 thiên, hơn năm mươi vạn chữ. Trong đó bao gồm Bản kỷ 12 thiên, ghi lại các sự tích đế vương; Biểu gồm 10 thiên, dùng ghi lại các sự kiện lớn và nhân vật quan trọng; Thư gồm 8 thiên, ghi lại chế độ điển chương, hiện tượng thiên văn, thiết chế chính trị và cuộc sống kinh tế xã hội; Thế gia 30 thiên ghi lại chuyện các chư hầu vương và Khổng Tử, Trần Thắng và các nhân vật trọng yếu; Liệt truyện 70 thiên, ghi chép các nhân vật quan trọng, lịch sử dân tộc thiểu số và nước láng giềng. Trong đó, Bản kỷ và Liệt truyện là quan trọng nhất. Vì thế, người đời sau gọi nó là cuốn sử thể ký truyền.
Chính sử của Trung Quốc thường nói tới 24 cuốn, cũng cơ bản dựa vào Sử ký mà viết.
Sử ký của Tư Mã Thiên không chỉ tỉ mỉ, xác thực, là một bộ sử xuất sắc mà ngôn ngữ sinh động, đẹp đẽ, nhân vật chân thực, sống động như tồn tại ngoài đời. Đó cũng chính là một tác phẩm văn học nổi tiếng.

Chú thích:
Thái sử lệnh: tương truyền có từ đời nhà Hạ, nắm việc văn thư. Nhà Tần, làm quan Phụng thường, đén Tây Hán cũng như vậy. Năm thứ 6 Cảnh Đế Trung Nguyên (144 trước CN) Lệ Thái Thường nắm thiên văn, lịch pháp, tu soạn sử sách.
Cung hình: một trong “ngũ hình” thời cổ,là hình phạt cắt bỏ bộ phận sinh dục, mức độ dưới tử hình.

[Alent_Tab]

bài này hay đó bác Lâm- Tư Mã Thiên sống vào thời kỳ Hán Vũ đế Lưu Hoằng bài trước bác viết thì phải? đọc cuốn sử ký này so sánh với những sự kiện trong cuốn Đông Chu liệt Quốc viết vào thời nhà Minh thanh so sánh xem làm sao? thấy có một số luận điểm hay đấy

[roamingwind]

Tôi có quen hai vợ chồng khi nào rủ đi ăn hoặc tới nhà ăn, thấy đồ ăn ngon đẹp cô vợ rút cái Iphone ra chụp hình mời các bạn facebook cùng ngắm. Lúc đầu tôi chán lắm, nhưng riết cũng quen.

Tôi cũng đăng ký lên facebook, vì kỳ đó muốn nói chuyện với một nhân vật. Xong rồi cũng chán. Hình trên đó chỉ có tấm hình đứng nhìn núi tuyết. Cũng chỉ thấy lưng thôi, nên ông Tý cũng không cần phải lên đó xem mặt tôi .

Nói không với facebook vậy chứ khi nào cần tôi cũng sẽ nói có. Chỉ không thích là họ sẽ đem thông tin của mình đem bán. Cả thế giới này bị bệnh thì tôi cũng phải bệnh theo .


Ông Tab, đôi khi đọc sữ cũng không phải để tìm sự thật, đôi khi đọc để biết thời đại đó người ta có khuynh hướng gì.