I. Lời mở đầu

Cờ caro , hiếm ai từng ngồi trên ghế nhà trường trải qua thời học sinh sinh viên lại không biết đến thể loại cờ thú vị này . Cờ caro có ưu điểm vượt trội khiến nó trở thành một trò chơi gắn liền với giới trẻ học đường . Khác với cờ vua cờ vây hay cờ tướng trang bị cho một ván đấu trong cờ caro thật khiêm tốn : một tờ giấy kẻ ô và hai cây bút . Luật chơi trong cờ caro cực kỳ đơn giản, người chơi chỉ cần đạt được năm quân trong một hàng trước là hoàn thành ván đấu . Không phân biệt giới tính tuổi tác , ít có trò chơi nào mà các bạn trẻ lại dễ tìm được tiếng nói chung đến vậy. Không chỉ ở Việt Nam mới có cờ caro , tầm cỡ của thể loại cờ này thực sự còn vượt xa những gì chúng ta có thể tưởng tượng.

II. Lịch sử

Tuy là một trò chơi có bề ngoài đơn giản nhưng cờ caro có một lịch sử thật đáng kinh ngạc:

“Đây là loại cờ cổ xưa của người Trung Quốc, có thể nó đã xuất hiện từ trước cả thời Vua Nghiêu sáng tạo ra Cờ Vây”
(Theo Wikipedia )

"Trò chơi này lần đầu tiên được phát minh ở châu thổ sông Hoàng Hà ở Trung Quốc .Thời gian đó là thế kỷ thứ 20 trước công nguyên, vậy là nó đã có hơn 4000 năm tuổi .Thật là ngạc nhiên là có một số di tích khảo cổ cho thấy trò chơi này đã được phát minh một cách độc lập ở Hy Lạp cổ đại và Châu mỹ tiền Colombo .Tất cả điểm đó cho thấy caro là trò chơi lâu đời dễ học nhất , nhưng không đơn giản như vẻ ngoài của nó "
( Trích bản dịch của Chu Nhẫn trong cuốn “Renju for biginner” tác giả Alexander Nosovsky)

Đây là một trong những trò chơi trí tuệ lâu đời nhất được biết đến trên thế giới. Ta có thể nói : “nếu trên vũ trụ này còn nền văn minh nào khác ngoài trái đất thì ở đó chắc chắn sẽ có cờ caro “.

III. Hiện trạng , vướng mắc :

Cờ caro được chơi trên toàn thế giới ,ở mỗi nơi nó lại có tên gọi khác nhau: ở Nhật là Gomoku, Ở Nga và các nước Đông Âu là Five in a row , Ở Hàn Quốc là Omok , Ở Trung Quốc là WuziQi,ở Anh là Connect5 …. ở Việt Nam là Caro. Tuy là một thể loại cờ rất hay vì có cách chơi đơn giản ,không kém phần trí tuệ nhưng cờ caro có một khuyết điểm mấu chốt, chính khuyết điểm này đã kìm hãm sự phát triển của cờ caro , làm cho nó từ khi ra đời đến giờ vẫn chỉ được xếp vào hàng trò chơi thư giãn, không được phát triển nên thành một bộ môn thể thao trí tuệ hoàn chỉnh như ở cờ vây, cờ vua hay cờ tướng. Surewin chính là khuyết điểm đáng sợ của trò chơi này.

Trong cờ vua hay cờ tướng cũng có khái niệm này, nhưng không chênh lệch nhiều , ở cờ caro thì khác surewin đạt được đến sức mạnh tuyệt đối, không thể gỡ và đã được kiểm chứng , xác nhận ( phần mềm chứng minh surewin GomokuTerminator). Hình ảnh phần mềm chứng minh surewin:


Trong cờ caro có 26 open thường gặp thì cả 26 đều có thể tạo thành surewin. Hình ảnh 26 open:


Sure win trong cờ caro là gì ? nói đơn giản đó là thắng chắc 100% , bất cứ người nào đi trước và bất chấp trình độ chỉ cần đi đúng những nước cờ theo một công thức định trước thì sẽ là người kết thúc ván đấu, người đi sau không thể làm gì để xoay ngược thế cờ. Không có sự cân bằng nên cờ caro dần mất đi chỗ đứng theo thời gian.( Để rõ hơn về sure win các bạn có thể download phần mềm renlib về nghiên cứu, trong phần mềm này người sáng lập ra renlib đã cài sẵn 26 open cơ bản,áp dụng được cả renju và gomoku.Ngoài ra còn cung cấp 2 surewin open,có thể thuận tiện cho người mới chơi luyện tập,và một bài tổng hợp về VCF(Victory of Continuous Four : chiến thắng bằng tấn công đường 4 liên tục).
Link download: http://www.renju.se/renlib/


IV. Phát triển

1.Thế giới

Để hạn chế sure win trong cờ caro , rất nhiều ý tưởng trên thế giới đã được đề xuất và một số đã được áp dụng trên các site cờ ngày nay :

*Những cách không ảnh hưởng nhiều đến luật chơi của cờ caro:


Thu nhỏ bàn cờ : giống như cờ vây bàn cờ chuẩn trong cờ caro là 19x19 nhưng giờ đây bàn cờ chỉ còn thu gọn xuống 13x13 , trong bàn cờ nhỏ này chưa có chứng minh là người đi trước có thể thắng tuyệt đối bằng sure win, nhưng người cầm quân đen (đi trước) vẫn rất lợi thế .Cách này được áp dụng trên www.flyordie.com
Swap : chơi trên bàn 19x19 hoặc 15x15 ,đây là cách sắp xẵn một thế cờ trên bàn cờ bằng ba nước cờ đầu tiên , cách này được khá nhiều nơi áp dụng ,để hạn chế sure win thì ba quân cờ đầu tiên sẽ được đánh vào sát mép bàn , nhưng cách này lại nảy sinh ra matrix : đơn giản là thế cờ có lợi cho một bên .Các bạn có thể chơi với cách này trên www.playok.com
Cờ caro với hình vuông cấm : nước thứ ba của đen phải chơi bên ngoài hình vuông 5x5 tâm là quân cờ đầu tiên, đã có chứng minh cách này quân đen vẫn có thể thắng tuyệt đối , có thể chơi với cách này trên www.vinagames.com

*Thay đổi luật chơi :

Chặn hai đầu không ăn : được áp dụng ở một số site cờ VN, có thể chơi cách này trên http://www.caro-game.com/
Renju: Chơi trên bàn 15x15, thể loại cờ của người Nhật phát triển nên từ cờ caro là thể loại cờ có lỗi cho đen, quân đen chỉ được thắng bằng các nước 4x3 và phạm lỗi ở các nước 4x4 và 3x3 ,nếu đi vào các nước này thì quân đen sẽ bị xử thua.
Pente: Chơi trên bàn 19x19 thể loại cờ này rất phổ biến ở Mỹ, người nào ăn được ăn được năm cặp quân của đối phương hoặc đạt năm quân trước sẽ thắng, nước thứ ba phải chơi bên ngoài hình vuông cấm 5x5.Nước ăn quân bằng cách chặn hai đầu có lẽ bắt nguồn từ cờ vây.

2.Việt Nam

Khái niệm phát triển cờ caro (gomoku) trên thế giới thì đã có từ khá lâu , chúng ta có thể thấy rất nhiều ví dụ , còn ở Việt Nam vấn đề này còn khá mới mẻ. Tuy vậy vẫn có những bạn trẻ đã dám nghĩ đến điều này.Bằng các công cụ tìm kiếm tôi đã tìm được đến một nơi box Thế Giới Cờ trong gamevn , một trong những forum cờ caro được bàn luận đến nhiều nhất , hơn thế ở đây phong trào cờ khá mạnh có cả giải cờ online dành cho member được nhiều thành viên hưởng ứng .Gặp gỡ Mod CaroVN một trong những người tiên phong về phát triển cờ caro(gomoku) ở Việt Nam . Sau đây là một bài phỏng vấn ngắn :

“Chào bạn, bạn tên gì ?”

“Tôi tên Tuân .”

“Bạn đã đến với cờ caro được bao lâu rồi ?”

“Có lẽ cũng đã được hơn 10 năm rồi”

“Bạn biết cờ caro có sure win từ khi nào ?”

“Từ năm 2003 khi bắt đầu lên mạng đánh cờ caro (gomoku) online ! Lúc đó tôi gặp thi đấu với nhiều người trên mạng và được các đàn anh chỉ bảo.”

“Ý tưởng phát triển cờ caro là của bạn , vậy bạn nghĩ công việc này như thế nào ? ”

“Tôi nghĩ nó thực sự rất khó, đã có rất nhiều ý tưởng ra đời nhưng gần như hầu hết đã bị loại bỏ”

“Từ đâu mà bạn lại nghĩ phải phát triển cờ caro , trên thế giới không phải đã có rất nhiều cách rồi sao ?”

“Tôi muốn phát triển cờ caro vì tôi rất yêu thích môn này , muốn cờ caro trở nên cân bằng hơn hơn, mong muốn của tôi là caro có thể đem ra thi đấu như các thể loại cờ khác và không còn bị coi là một thể loại cờ đơn giản chỉ để giải trí . Thế giới có nhiều cách nhưng cho đến nay vẫn chưa có cách nào triệt để loaị bỏ surewin , như bạn thấy đó hiện tại chưa có một giải cờ caro chính thức nào được công nhận “

“Ý tưởng về quân cờ trung lập là của bạn phải không ? bạn nghĩ nó có thể chống được sure win không ? đã có site cờ nào áp dụng cách này chưa ?”

“Đúng vậy! đây hoàn toàn là một cách mới do tôi nghĩ ra và nó có thể chống được sure win, hiện tại thì chưa có site nào áp dụng nhưng tôi nghĩ trong tương lai sẽ có !”

“Cảm ơn bạn đã trả lời phỏng vấn.”

“Cảm ơn”

3.Quân cờ trung lập

Chơi trên bàn 19x19 ,vẫn duy trì truyền thống bên nào đạt được năm nước trước thì thắng , chỉ có điểm khác biệt ở hai quân cờ đầu tiên, quân cờ trung lập mầu đỏ và quân cờ đen. Quân cờ này sẽ do người cầm quân trắng quyết định vị trí trên bàn cờ. Vị trí đặt quân cờ đỏ là trong ô vuông 13X13 giữa bàn cờ. Quân đen phải đặt sát quân đỏ .


Nước đi đầu tiên của quân đen có 8 lựa chọn




Nước đi đầu tiên của quân trắng có 7 lựa chọn





V.Tư duy chiến thuật trong cờ caro ở nứơc ta

Có người nói “đánh ba năm trên giấy không bằng đánh một tuần online “ , tại sao lại như vậy ?
Theo cách chơi cờ caro hiện nay ở Việt Nam có thể nói đang tồn tại hai tư duy .

-Thứ nhất là tư duy cũ, lối tư duy này chúng ta thường hay bắt gặp ở những kỳ thủ vẫn thường xuyên thi đấu trên giấy. Với lối tư duy này, người chơi thường hay phát triển tối đa các đường 3 và 4 mà mình có thể đánh nhằm tạo ra nhiều quân cờ, hy vọng sẽ tìm ra những đường tấn công mới để kết thúc ván đấu. Đây là một nhận định sai lầm, vì khi bạn tấn công tối đa những đường 3 và 4 mà bạn có cũng có nghĩa là vô tình bạn đã giúp cho đối phương bao vây chính bạn. Khi khóa các đường tấn công của bạn, quân cờ của đối phương sẽ nằm ở rìa ngoài sân đấu, còn các quân cờ của bạn một khi bị hóa giải sẽ trở nên vô dụng, bị bao vây. Thế nên, một kỳ thủ thuộc vào hạng xuất sắc của tư duy cũ khi so với tư duy mới thì vẫn chỉ dừng lại ở mức beginner.

-Thứ hai là tư duy mới. Lối tư duy này được phát triển và được dùng phổ biến rộng rãi trên các website gomoku online. Tất cả các cao thủ hiện nay đều sử dụng lối tư duy này. Khi bạn đi một quân cờ, điều này không có nghĩa là bạn đang tấn công trực tiếp một đường nào đó, mà đó có thể là bạn đang đánh một quân cờ chiến lược nhằm khai thông bế tắc, phòng thủ khu vực, chiếm lĩnh vị trí quan trọng hay nó chính là quân cờ nhằm liên kết các quân cờ khác đang nằm rải rác “có ý đồ” trên bàn cờ, … Đây cũng có thể gọi là tư duy mở vì lối đánh hiện đại, thoáng .

VI. Ý nghĩa của cờ caro

Mỗi thể loại cờ đều có ý nghĩa của nó và cờ caro cũng vậy. Khi ngẫm ra ý nghĩa của nó ta sẽ thấy rất thú vị .

Trên bàn cờ caro, mỗi quân cờ đều có vai trò như nhau, trong cờ caro không phân biệt thứ hạng địa vị quân cờ nào cũng giống quân cờ nào về cả bề ngoài lẫn cách đi , chỉ khác nhau về mầu sắc , về căn bản quân cờ đều quan trọng như nhau . ( giống như con người ở một xã hội tiến hóa )

Hai bên quân cờ đen trắng như âm với dương hoặc ánh sáng với bóng tối , để hoàn thành một ván cờ thì đòi hỏi phải có cả hai bên cùng phối hợp . Mục tiêu đạt đến cho mỗi bên là tạo ra 5 quân cờ liên tiếp liên kết với nhau trên một hàng , số năm là một con số hoàn hảo , đạt đến năm có nghĩa là đạt đến sự cân bằng , bất kể vật nào đạt đến sự cân bằng thì đều có thể tồn tại lâu dài với thời gian , có nghĩa là đạt đến sự vĩnh cửu .

Trong một ván cờ caro quân cờ không bị mất đi bị ăn hoặc bị chết nó bất tử , có chăng như trên bàn cờ thì mỗi quân cờ khi kết thúc một ván sẽ tạm thời rời khỏi bàn cờ (cuộc sống) và sẽ quay trở lại trên một ván khác (cuộc sống mới) .

Quân cờ trung lập hay mép bàn cờ không chia tách chính là không gian cũng như giới hạn của ván cờ. Nó như khởi điểm và không gian của vũ trụ .


Nguồn diễn đàn cờ caro : http://carovn.org/