Sáng nay đọc tin thấy cuốn The Sympathizer của Nguyễn Thanh Việt được giải Pulitzer. Giải này là giải danh giá bên Mỹ. Vài tháng trước mẹ già có giớ thiệu cuốn này, có đọc qua paragraph đầu và thấy hay, có hỏi ý kiến -- bác Lâm khen hay --, nhưng tôi vẫn chưa đọc. Phần lớn là vì ý nghĩ -- thêm một cuốn sách về chiến tranh VN. Không biết chừng nào cái mối liên hệ giữa người Việt và Mỹ rời bán thế kỷ 20, và theo Iphone bước qua đến thế kỷ 21.

Tôi hiện tại thì đi ngược về thế kỷ 19 với cuốn The Scarlet Letter (Chữ A Màu Đỏ). Câu chyện về mặc cảm tội lổi, dựng bội cảnh những người di dân đầu tiên tại vùng Boston bên Mỹ. Bây giờ tôi đọc sách chậm thì thôi; đọc vài trang bỏ xuống đôi khi cả tuần sau cầm lên đọc tiếp. Cuốn sách này, vì viết đầu thế ky 19 nên nhiều khi dùng từ ngữ cổ, tôi phải thường tra google. Bữa trước học được chử "whereof". Chủ này nghĩa là "tại sau", nhưng mà câu hỏi whereof này có ý thâm trầm hơn. Muốn tìm kiếm cái nguồn, cái thầm kính phía trong, hơn là sự kiện bên ngoài. Học chử whereof này mới biết ra chử này đã được dùng trong đoạn rất nổi tiếng của truyênj Romeo va Juliet.

Đoạn Juliet than thở một mình trong đêm tối, với tấm lòng thương yêu Romeo nhưng biết chuyện sẽ không thành vì hai giòng tộc là thù đich với nhau:

"Romeo, Romeo ơi, tại sau anh phải là Romeo ?"

Từ ý ngĩ đó Shakespeare cho cô bé Juliet trầm tư về tên tuổi, danh nghĩa, là gì. Đoạn này có câu mà bây giờ rất phổ thông trong Anh ngữ: "Tên là cái gì ? Đoá hồng tên gì cũng thơm như vậy"

O Romeo, Romeo, wherefore art thou Romeo?
Deny thy father and refuse thy name;
Or if thou wilt not, be but sworn my love
And I'll no longer be a Capulet.

'Tis but thy name that is my enemy:
Thou art thyself, though not a Montague.
What's Montague? It is nor hand nor foot,
Nor arm nor face, nor any other part
Belonging to a man. O be some other name!
What's in a name? That which we call a rose
By any other word would smell as sweet;
So Romeo would, were he not Romeo call'd,
Retain that dear perfection which he owes
Without that title. Romeo, doff thy name,
and for thy name, which is no part of thee,
Take all myself.