Các danh kỳ và các nhà vô địch cờ tướng Việt Nam

[tinhlahan702]

CÁC DANH KỲ VÀ CÁC NHÀ VÔ ĐỊCH CỜ TƯỚNG VIỆT NAM

Đả tự: Nguyễn Thanh Hiệp từ www.hieponly.com

I. CÁC DANH KỲ VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỶ 20 TRỞ VỀ TRƯỚC

1. Lê Hiến Tông (Nhà vua Lê, 1497 – 1504) – Thắng sứ thần nhà Minh (Trung Hoa) trong trận giao đấu cờ Tướng tại Kinh đô Thăng Long năm 1499

Lê Hiến Tông, nhà vua thứ 6 của nhà Lê sơ trong lịch sử Việt Nam, ở ngôi từ năm 1497 đến 1504. Ông có tên húy là Lê Tranh, sinh ngày 10/8 năm Tân Tỵ, năm 1461, tại kinh thành Thăng Long, tức Hà Nội, Việt Nam. Lê Tranh là con trưởng của Lê Hiến Tông, mẹ là Trường Lạc Thánh Từ Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Hằng, con gái thứ 2 của Trình Quốc Công Nguyễn Đức Trung.
Vua Lê Thánh Tông (1442-1497) là một người giỏi cầm – kỳ - thi – họa đã từng có 2 bài thơ nổi tiếng về cờ tướng, từ đó tình yêu đối với bộ môn cờ tướng đã ảnh hưởng sâu sắc đến vua Lê Hiến Tông sau này.
Năm 1497, sau khi vua cha Lê Thánh Tông qua đời, Hoàng thái tử Lê Tranh lên ngôi, lấy hiệu là Cảnh Thống. Lê Hiến Tông là một vị vua thông minh, nhân từ và ôn hòa. Thường sau khi bãi triều, Hiến Tông thường ra ngồi nói chuyện với các quan. Ai có điều gì phải trái, ông nhẹ nhàng khuyên bảo, chứ không gắt mắng bao giờ.
Ông là người chú trọng chăm sóc, bảo vệ đê điều, đào sông, khai ngòi, đắp đường, trông coi việc nông trang làm ruộng, trồng dâu nuôi tằm,…ông chú ý đến giáo dục quan lại chống thói quan liêu và tham nhũng. Những việc chính trị đều như thời Hồng Đức chứ không có gì thay đổi cả.
Lê Hiến Tông là ông vua thông minh, nhanh nhẹ, học rộng, không những giỏi về trị quốc, bình thiên hạ mà còn hay trong thú vui tao nhã, trong đó có cờ tương (tứ kỳ trong 4 thú chơi cầm – kỳ - thi – họa).
Tháng 12 năm Kỷ Mùi (1499) nhà Minh sai hai đoàn sứ, đoàn thứ nhất do Từ Ngọc dẫn đầu sang làm lễ viếng Lê Thánh Tông và đoàn sứ thứ 2 do Lương Chừ, Vương Chuẩn mang sắc phong cho vua Lê Hiến Tông. Năm ấy, tại Kinh đô Thăng Long diễn ra trận giao đấu cờ tương lịch sử giữa vua Lê Hiến Tông và sứ thần nhà Minh.
Trận đấu này diễn ra trong sân rồng Hoàng thành Thăng Long., vua Lê vốn người giỏi cờ, song còn có sự trợ giúp của mọt người lính cao cờ là Vũ Huyên, quê ở làng Mộ Trạch, huyện Đường Hào (nay là huyện Bình Giang), tỉnh Hải Dương. Kết quả là vua Lê đã thắng sứ thần Trung Hoa.
Sau đây là một trong ba ván cờ giao đấu giữa vua Lê Hiến Tông và sứ thần Trung Hoa.



Sau khi vua Lê trở về cung, sứ thần nhà Minh là Lương Trừ bảo với Đông các đại học sỹ Bùi Nhân nhà Lê rằng: “Hôm nay được thấy quốc vương tuổi đã lớn, thực là tướng thánh nhân, thực là tướng trường thọ, quả là phúc lớn của sinh linh phương Nam. Sao mà học rộng và ứng tiếp mọi việc nhanh chóng, mẫn tiệp đến thế”. Rồi cứ trầm trồ khen ngợi mãi không thôi. Trong lịch sử bang giao thời phong kiến nước ta, chưa có vị vua nào lại được sứ thần phương Bắc mến mộ, khen ngợi nhiều như vua Lê Hiến Tông, vị Hoàng đế thứ 6 của nhà Hậu Lê.
Sách Đại Việt Sử Ký Toàn Thư có đoạn nhận xét về Lê Hiến Tông như sau:
“Vua thiên tư anh minh thông tuệ, giữ vận thịnh trị, thái bình, mới trong khoảng 7 năm mà thiên hạ bình yên, xứng đáng là một bậc vua giỏi giữ cơ đồ, thế mà ở ngôi không lâu, tiếc thay”.
Trông những năm vua Lê Hiến Tông trị vì, đất nước bình yên không loạn lạc. Năm 1504, Lê Hiến Tông lâm bệnh nặng và mất ngày 23/5 năm Giáp Tý, tại điện Đồ Trị (Kinh đô Thăng Long), thọ 44 tuổi. Ông mất đi nhưng đã để lại cho làng cờ tướng nước ta một ván cờ lịch sử vừa mang ý nghĩa quốc gia, vừa mang ý nghĩa quốc tế, đồng thời đay cũng là ván cờ sớm nhất trong lịch sử cờ tướng Việt Nam được ghi chép lại, diễn ra vào cuối thế kỷ 15.

[tinhlahan702]

2. Trương Đăng Quế (quan nhà Nguyễn 03/12/1793 – 03/1865) thắng sứ thần nhà Thanh (Trung Hoa) trong 2 trận giao đấu cờ tướng tại hành cung Thăng Long (Hà Nội) năm 1842 và Kinh đô Phú Xuân (Huế) năm 1849.


Đả tự: Nguyễn Thanh Hiệp từ www.hieponly.com

Trương Đăng Quế sinh ngày 01/11 năm Quý Sửu (03/12/1793) tại làng Mỹ Khê huyện Bình Sơn (nay thuộc xã Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh), tỉnh Quãng Ngãi. Tiên tổ của ông người huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Năm Lê Hy Tông thứ 10 (1622), tổ đời thứ 6 là Trương Đăng Tường và Nam, làm quan đến Cai quản, tước Nham Lĩnh bá. Nhân thế, ông Trường làm nhà ở làng Mỹ Khê. Trải qua 4 đời truyền nối làm quan, đến đời cha ông Quế là Trương Đăng Phác, làm tri phủ cho triều Tây Sơn. Vợ ông Phác là bà Đỗ Thị Thiết, sinh hạ được 8 người con (4 trai, 4 gái), trong đó Trương Đăng Quế là người con thứ 5.
Thuở nhỏ, Trương Đăng Quế có tiếng là văn hay. Năm 1901, khi ông lên 8 tuổi thì cha mất. Tuy nhiên, nhờ chăm học, năm Gia Long thứ 18 (Kỷ Mão, 1819), ông đỗ Hương tiến (tức Cử nhân, đây là học vị cao nhất lúc bấy giờ). Theo sử nhà Nguyễn thì ông chính là người “đầu tiên” ở Quảng Ngãi đạt học vị này.
Trương Đăng Quế tự: Diên Phương, hiệu Đoan Trai, biệt hiệu: Quảng Khê; là danh thần trải 4 triều: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức trong lịch sử Việt Nam. Trong 43 năm làm quan ông có 20 năm giữ trọng trách lớn (có 2 lần nhận di chiếu tôn phò vua mới). Ngoài ra, ông còn là nhà thơ, nhà sử học, danh thủ cờ tướng, là thầy học của vua Thiệu Trị và một số quý tộc nổi tiếng khác, trong đó có Tùng Thiện vương và Tuy Lý vương.
Ông được chọn giao đấu cờ tướng với sứ thần nhà Thanh là Bảo Thanh tại hành cung Thăng Long vào năm 1842 (Thiệu Trị năm thứ 2).
Sau khi lên ngôi, Tự Đức phong ông là Công chính điện đại học sĩ, tấn phong tước Tuy Thạnh Quận Công. Năm Tự Đức thứ 2(1849), bắt đầu đặt viện Tập hiền, Trương Đăng Quế được cử làm Kinh diên giảng quan. Cũng vào năm ấy tại Kinh đô Phú Xuân (Huế) lại diễn ra trận giao đấu cờ tướng giữa Trương Đăng Quế và Lao Sùng Quang, sứ thần nhà Thanh.
Năm 1860, Trương Đăng Quế xin nghỉ hưu. Sau, Trương Đăng Quế còn dâng sớ mấy lần nữa, vua Tự Đức mới thuận cho ông về nghỉ hẳn tại quê nhà vào tháng 3 (âm lịch) năm 1863.
Sau đây là một số ván cờ điển hình của danh kỳ Trương Đăng Quế.

Ván 1: Trương Đăng Quế (tiên thắng) Bảo Thanh sứ thần nhà Thanh (Hành cung Thăng Long, Hà Nội, năm 1842)

(Còn tiếp...)

[tinhlahan702]

Ván 2: Lao Sùng Quang, sứ thần nhà Thanh tiên bại Trương Đăng Quế (Kinh đô Phú Xuân, Huế, năm 1849)

(Còn tiếp...)

[heodat9202]

Ván 1 của cụ Trương Đăng Quế biên bản các nước đi có vẻ không chuẩn lắm!

[sedbadrdmm]

trình của các sứ thần chắc cỡ lưu tông trạch

[tinhlahan702]

Ván 3: Trương Đăng Quế tiên thắng Hoàng Mười (Huế, Xuân 1852)