Lê Hoàn, Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Đỗ Thích, ai anh hùng, ai tiểu nhân?

[hyh]

Nhớ lại thời còn nhỏ, đi thăm đền vua Đinh, vua Lê ở Hoa Lư, Ninh Bình được kể chuyện rằng có bức tượng Đỗ Thích quỳ, hằng năm vào ngày giỗ vua Đinh đều bị mang ra đánh đến hỏng cả tượng. Rồi tượng Dương Thái hậu (Dương Vân Nga?) lúc đầu ở đền vua Đinh, sau bị ép chuyển sang đền vua Lê nhưng nhân dân vẫn đặt bà quay mặt về phía đền Đinh.
Không hiểu sách giáo khoa bây giờ như nào nhưng thời tôi đi học được dạy là cha con Đinh Tiên Hoàng, Đinh Liễn bị Đỗ Thích, một viên quan nhỏ ám sát. Con út là Đinh Toàn lên nối ngôi, Lê Hoàn giúp đỡ. Nguyễn Bặc, Đinh Điền tư thông ngoại bang bị Lê Hoàn bắt sống, đưa về kinh xử chết trong chuồng hổ. Quân Tống lăm le ngoài bờ cõi, vì dân vì nước, tướng Phạm Cự Lạng cùng binh lính tôn Thập đạo tướng quân Lê Hoàn lên ngôi. Lê Hoàn từ chối nhưng Dương Thái hậu đích thân lột áo bào của con trai khoác lên người vị anh hùng dân tộc. Lê Hoàn cảm cái khí khái của người phụ nữ nên lên ngôi và lấy bà làm hoàng hậu.
Sau này có nhiều vở kịch, tiểu thuyết ca ngợi bà Dương Vân Nga vì nước quên cả lợi ích của mình và con, ca ngợi Lê Hoàn trung nghĩa vẹn toàn, văn võ song toàn, bình Chiêm diệt Tống, anh hùng hiển hách.
Nhưng sự thực thì sao?
1. Trước hết phải nói đến Dương Thái Hậu, theo cuốn lịch sử họ Ngô Việt Nam của Ngô Đức THắng và một số cuốn gia phả của các họ vùng Thái Bình, bà là con của Dương Tam Kha, lấy Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn (con thứ hai của Ngô Quyền) đẻ ra Ngô Nhật Khánh, một trong 12 sứ quân. Khi Nhật Khánh hàng Đinh Tiên Hoàng, nạp bà làm hậu. Sau này khi Đinh Tiên Hoàng mất, bà lại lấy Lê Hoàn.
2. Tiếp theo là xét đến mối quan hệ giữa Đinh Tiên Hoàng và Đinh Điền, Nguyễn Bặc (thực tế tứ trụ triều Đinh ngoài Đinh Điền, Nguyễn Bặc còn Lưu Cơ, Trịnh Tú nhưng sử sách và dân gian ít nhắc tới 2 người này). Mối quan hệ thân thiết của họ có từ thời cờ lau tập trận chứ không chờ khi quốc gia hữu sự mới "đào viên kết nghĩa". Họ sẵn sàng xả thân về nhau, phú quý chung hưởng, hoạn nạn cùng chia, thủy chung sau trước chứ Lê Hoàn là tướng sau này mới gia nhập quân khởi nghĩa, khác gì Mạnh Đạt so với Quan Công? Trong dân gian cũng như các câu đối ở các đình miếu có rất nhiều câu ca ngời mối quan hệ này:
Bốn người có nghĩa đồng niên
Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Trịnh Tú, Lưu Cơ
(Thiên Nam Ngữ Lục)
hay:
Hoa Lư kết nghĩa anh hùng chúa
Đại Hữu ân khâm tướng quốc công
(Đôi câu đối trong từ đường họ Nguyễn)
.....
Nguyễn Phúc tộc thế phả kể là ai dâng thức ăn cho Đinh Bộ Lĩnh, Nguyễn Bặc đều nếm trước, có lần Đinh Bộ Lĩnh sa vào hiểm địa, bị trúng tên, ngã ngựa, quân tướng tan nát. Một mình Nguyễn Bặc một gươm cõng chúa, trèo đèo lội suối trốn thoát.
3. Nhân vật Đỗ Thích là ai? Theo chính sử thì Đỗ Thích đêm nằm trên cầu, thấy sao sa vào mồm, cho đó là điềm thiên tử nên mới có ý giết vua.
Chỉ cần giết vua là có ai cũng có thể lên ngôi vua được sao? Đỗ Thích là một người chức nhỏ, thế lực mỏng manh, giết vua thì chỉ chết, thành quả người khác hưởng, ai mà không biết?
Sự tích đền Bạch Mã (huyện Thanh Liêm) kể rằng: khi Đinh Bộ Lĩnh bị Nam Tấn Vương đuổi, Đỗ Thích đã cõng Đinh Bộ Lĩnh phá vây chạy trốn, sau này Đinh Bộ Lĩnh cho Đỗ Thích làm cận vệ, luôn cho theo bên mình.
4. Vậy sự thật như nào? Theo bản nôm Hoa Lư tự sự lưu truyền rất lâu trong dân gian ở vùng Hoa Lư có đoạn viết:
Dương Thị Vân phản bội chồng
Từ lâu vốn đã tư thông Lê Hoàn
Đặt mưu hiểm ác lập chước gian
Đầu độc giết chết Tiên Hoàng cha con
Đỗ Thích tri nội hậu quan
Đi tuần về thấy, tâm can hãi hùng
Nhảy ngay lên mái điện rồng
Bụng đói miệng khát long đong ba ngày...
Còn Đại Nam quốc sử diễn ca viết:
Nối sau Thiếu đế thơ ngây
Lê Hoàn nhiếp chính từ rày dọc ngang
Tiếm xưng là Phó quốc vương
Ra vào cùng ả họ Dương chung tình...
Đến đây thì mọi người quá rõ chuyện cha con Đinh Tiên Hoàng bị hại do ai. Nhưng nhiều người nói Lê Hoàn vẫn có công đánh tan quân Tống xâm lược, trong khi Nguyễn Bặc, Đinh Điền vì thù riêng xem nhẹ đất nước. Nhân khi giặc ngoài lâm le xâm lấn thì làm loạn bị Lê Hoàn xử chết. Sự thật là cha con Đinh Tiên Hoàng bị giết (rằm tháng tám năm Kỷ Mão 979), Nguyễn Bặc bị bắt và bị hành hình ngay trong tháng mười năm ấy, Đinh Điền tự vẫn sau đó một tháng. Còn tận tháng sáu năm Canh Thìn (980), Tri Ung Châu là Thái Thường bác sĩ Hầu Nhân Bảo mới biết chuyện báo về cho vua Tống (Theo Tống sử thì năm 980, sứ nước Tống là Lư Tập sang nước ta phát hiện ra chuyện cha con họ Đinh bị giết, các công thần danh tướng đều bị hại, Lê Hoàn nhiếp chính bức vua trẻ là Đinh Toàn cùng cả họ nhà Đinh cầm cố một nơi nên mật báo về triều đình). Đến tháng 3 năm Tân Tỵ quân Tống mới kéo binh vào nước ta, làm sao có chuyện Nguyễn Bặc Đinh Điền tư thông ngoại bang? Còn về quan hệ ngoại giao thời bấy giờ, sau khi bình định 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh đã sai sứ đi kết giao với các nước láng giềng nên quan hệ ngoại giao giữa nước ta và các nước xung quanh, đặc biệt là nước Tống rất tốt đẹp, Nam Việt Vương Đinh Liễn cực kỳ có uy tín với nhà Tống, từng giành nhiều thắng lợi ngoại giao. Vậy nếu không có sự cố cha con vua Đinh bị hại, các công thần bị diệt, Lê Hoàn chuyên quyền thì chắc chắn quân Tống không sang đánh để Lê Hoàn trở thành anh hùng.
5. Kết luận:
a. Đỗ Thích không thể là kẻ thí vua, mà thủ phạm chính là những kẻ hưởng lợi.
b. Lê Hoàn và Dương thái hậu công rất ít, tội rất nhiều. Hãy nhìn những gì xảy ra sau khi Lê Hoàn lên ngôi thì biết phẩm cách đạo đức của ông ta: Bức giết vua cũ là Đinh Toàn, ngang nhiên nạp vợ tiên đế làm vợ của mình. Trong giai đoạn cầm quyền ngắn ngủi, ngoài việc đánh Tống bình Chiêm ra, ông còn đàn áp đẫm mãu ít nhất 8 cuộc nổi dậy đòi phân ly. Nhà sử học Tào Tung đã viết: "Lê Hoàn gây nhiều việc can qua, coi mạng dân như cỏ rác" (ĐVSKTT), sau khi Lê Hoàn nhắm mắt, các con ông đánh nhau 8 tháng để tranh ngôi làm nước loạn lạc. Rõ ràng từ một đất nước bình yên , Lê Hoàn đã biến thành một nước loạn lạc suốt bao năm, cho đến khi Lý Thái Tổ lên ngôi mới trở lại cường thịnh. Ngay những người họ Dương cũng đổi thành họ Giang để phản đối Dương Thái Hậu, họ không chấp nhận một người con người cháu như thế trong họ mình.
c. Đinh Điền, Nguyễn Bặc là những đại anh hùng, dù không bảo tồn được nòi giống nhà chúa nhưng chớ lấy thành bại mà luận anh hùng.

[Minh Ngọc]

Tôi vừa về đọc đoạn này thấy bác quan tâm đến giai đoạn lịch sử đầy nghi án.
Cái bác nêu là đúng, có rất nhiều tranh luận của các sử gia lớn về vấn đề này.
Lúc nào rảnh tôi sẽ nêu các ý kiến của họ và suy luận nữa, sẽ sáng tỏ hơn.

[anh_sai]

Theo em biết thì Nguyễn Bặc là bậc Công thần khai quốc. Trong cuốn " Những nghi án lịch sử Việt Nam", tác giả cho rằng Nguyễn Bặc đã bị xử oan

[hyh]

Chẳng qua tôi thây dạo này trong phần thơ văn có nhiều bài viết về chưởng Tầu và sử Tầu nên mạo muội viết 1 bài để khích lệ anh em quan tâm hơn đến sử Việt Nam.
Còn Nguyễn Bặc bị xử cũng chẳng oan, chống lại người ta, thua thì mất mạng, thậm chí còn bị tru di cả họ, oan cái gì.
Có một thuyết chưa được kiểm chứng là dòng họ Nguyễn Gia Miêu (chúa Nguyễn) là dòng họ của Nguyễn Bặc.

[123456]

sử ta còn nhiều điều rất mơ hồ.như cả nước đang tưng bừng đón đại lễ 1000 năm TL.nhưng Lý Thái Tổ thực ra cũng là cướp ngôi.vu Lê Long Đĩnh (bị Lý Thái Tổ phế) có phải là Lê Ngọa Triều hay ko? hay ông là người bị gán cho những điều tiếng.đơn giản 1 điều,lịch sử về tay người chiến thắng.sử VN ko rõ ràng cũng vì 1 điều,ta ko mạnh=ông hàng xóm nhiều tham vọng....

[cuoiconbo]

Lịch sử nước ta phần nhiều là "huyền sử". Chỉ cần theo sử chính thống cũng đã thấy vụ án Nguyễn Bặc, Lê Hoàn, Dương Vân Nga có nhiều uẩn khúc rồi. Các bạn có thể theo link này Dương Vân Nga: Non Cao và Vực Thẳm, Lời Tựa - VN thu quan (http://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237nvnvnnnvn1n31n343tq83a3q3m3237nvn&AspxAutoDetectCookieSupport=1) để đọc tiểu thuyết "Dương Vân Nga: Non cao và vực thẳm" của nhà văn Ngô Viết Trọng. Tôi thì đồng tình với luận điểm của bác hyh.
Ác nỗi ở khu chợ Phạm Văn Hai(TP. Hồ Chí Minh) người ta lại đặt tên đường Dương Vân Nga và Nguyễn Bặc nằm cạnh nhau. Âu cũng là phần thưởng cho bậc khai quốc công thần nơi chín suối! :D

[themgaidep]

Vào khoảng thế kỷ thư 9, thứ 10, thì trong triều đình đều chưa có các sử gia để ghi chép lại việc chính sự hàng ngày. Nên những việc diễn ra vào thời kỳ này đều được các sử gia ở thời kỳ sau đó, khoảng TK XIV, XV, XVI ghi chép lại như các sử gia Ngô Thì Nhậm, Lê Văn Hưu. Một sự kiện mà phải đến 3- 400 năm sau mới ghi lại thì cũng có thể nói là khó chính xác lắm. Chính vì vậy có nhiêu điều bàn cãi là đương nhiên.
Nhiều nhà nghiên cứu cũng tìm hiểu xem các sử gia Trung Quốc ghi chép về lịch sử chúng ta như thế nào để tham khảo.
LỊch sử cũng đã nghi nhận rằng, hầu hết các vị vua khai sáng ra các triều đại của chúng ta đều lên ngôi báu khi trải qua chiến tranh hoặc tranh giành ngôi báu. Việc Lê Hoàn lên ngôi cũng năm, trong tất yếu đó. Các triều đại phong kiến trước Lê Hoàn đều mới chỉ thiết lập với thiết chế khá lỏng lẻo, nên việc thuần phục các quan lại, các quý tộc không thể chặt chẽ, dễ xảy ra nội chiến. Người chiên thắng sẽ làm Vua. Việc Lê Hoàn sát hại nhiều người để lên ngôi là điều không thể tránh khỏi. Tội thì gọi là tội rồi, nhưng đây là vệc của kẻ làm Vua. Vì thê người ta nhớ đến Ông vì công đánh Tống nhiều hơn, và đánh giá cao Ông cũng vì thế, công của ông vượt qua tội lội. Themgaidep cũng cho rằng Lê Hoàn là vị Tướng giỏi, Vua giỏi!
Còn Dương Vân Nga là người " tham quý, phụ bần", cướp ngôi của con trao cho "người tình", thêm tội "xuất giá" khi chồng chết chưa lâu. Thật đáng chê trách. Khó chấp nhận.
Cũng may cho Bà vì Lê Hoàn là VUa giỏi nên Bà được thơm lây, được khen vì thức thời, giúp vận nước vượt qua cơn khốn khó: thống nhất và chống giặc Tống. Có thể coi là sô phận Bà gặp may. Nếu Lê Hoàn không thành công trong việc đánh Tống thì số phận Bà sẽ vô cùng thê thảm.

[Minh Ngọc]

Để bình luận việc này tôi lược lại 1 vài điểm:

1- Tóm lược lịch sử theo chính sử:

- Thời Trần soạn bộ Đại Việt Sử Ký do Lê Văn Hưu chủ biên.
- Thời Lê soạn Đại Việt sử ký Toàn Thư (Thường gọi tắt là Toàn thư) do Ngô Sỹ Liên chủ biên. Trước đó cũng có đóng góp của nhiều sử gia khác như Phan Phu Tiên chẳng hạn.
- Chính sử nêu việc sau khi Ngô Quyền mất, các con đánh lẫn nhau sinh loạn 12 sứ quân. Trong đó con trai Ngô Quyền là Ngô Xương Văn, cũng là 1 trong số đó. Vợ là Dương Vân Nga, con là Ngô Nhật Khánh.

- Đinh Bộ Lĩnh có tài thao lược đánh đâu thắng đó, khi Ngô Xương Văn mất bèn dùng chiêu bài lấy Dương Vân Nga để thống lĩnh quân NXV. Đem ngay đạo quân này đánh dẹp 11 sứ quân còn lại. Lấy con gái NXV (Em của NNK) gả cho con trai mình là Đinh Liễn. Cho NNK lấy con gái mình do đó khi DBL lên ngôi NNK thành Phò Mã.
(Mục đích là cướp ngôi mà Ngô Nhật Khánh không oán. Nhưng trên thực tế, NNK giả vờ vui vẻ nhưng sau này trả thù. Mới có đoạn NNK nhục hình rồi giết vợ, rủa cha vợ...)

- Đến đoạn Đinh Tiên Hoàng (DBL) bị giết thì nói là do Đỗ Thích nằm mơ...
Nguyễn Bặc chỉ huy quân thị vệ bắt và giết Đỗ Thích. sau đó Nguyễn Bặc, Đinh Điền và Lê Hoàn cùng nhau cầm quyền lập Đinh Toàn lên làm Vệ Vương.

- Sau đó Lê Hoàn trong vai trò Phụ chính, tổng chỉ huy quân đội thường quyết mọi việc. Nguyễn Bặc, Đinh Điền cùng vài tướng khác đem quân lại đánh lấy lý do làm phù tá Vệ Vương. Sau đó Lê Hoàn giết chết Đinh Điền, bắt rồi giết Nguyễn Bặc.
Lê Văn Hưu cho là NB, DD làm phản (Phản Lê Hoàn chứ không phải là phản ĐBL !).
Ngô Sĩ Liên thì cho rằng Lê Hoàn bất trung, ép vua cướp Thái Hậu. Trái cương thường đạo lý, NB,DD lại là người trung vì bảo vệ vua. (Ta nên hiểu trung và bất trung ở đây là nói trung với Vệ Vương chứ không phải với DTH vì DTH đã mất.) Nên bác HYH có chút nhầm lẫn ở đó.

- Sau khi giết NB, DD. 1 thời gian thì quân Tống đánh, trong nước các tướng khác cũng chống lại. Lê Hoàn dùng ngay kế của DBL khi trước, lấy Dương vân Nga, lên ngôi vua, thống lĩnh quân đội.

- Như vậy ta có thể hiểu là thực chất đây chỉ là sự tranh giành quyền lực giữa các phe phái. Dương Vân Nga, Đỗ Thích.... chắc chắn chỉ là những quân bài được sử dụng.
- Thắng làm vua, thua làm giặc. Khi lên ngôi thì chính quyền mới bao giờ cũng đưa ra những chiêu bài, lý do để hợp pháp hóa, hợp lý hóa việc lên ngôi của mình.
- Nếu đọc Tam Quốc đoạn Tào Tháo phụ chính cho Linh Đế. Đoạn họ Tư Mã giết vua Tào rồi đổ tội cho Thành Tế, đoạn Tào Phi lên ngôi từ chối 3 lần, Hán Đế phải 3 lần "xin được nhường ngôi"........ thì sẽ thấy rõ bản chất sự việc hơn.

[mtuan2]

Chính trị từ trước đến nay toàn giết người tranh chức (chuyện trong nước thì có Lê Hoàn, Hồ Quý Ly, Lê Lợi, Nguyễn Ánh) và tuyên truyền lừa đảo dân chúng (vua là con trời được giáng xuống chăn dắt thảo dân).

Giờ vẫn thế.

[bsx]

Hơ, các bác nên bàn về lịch sử theo con mắt nghiên cứu, khảo cứu thôi, đừng bàn về chính trị nhá.

[anhvu79]

Để bình luận việc này tôi lược lại 1 vài điểm:

1- Tóm lược lịch sử theo chính sử:

- Thời Trần soạn bộ Đại Việt Sử Ký do Lê Văn Hưu chủ biên.
- Thời Lê soạn Đại Việt sử ký Toàn Thư (Thường gọi tắt là Toàn thư) do Ngô Sỹ Liên chủ biên. Trước đó cũng có đóng góp của nhiều sử gia khác như Phan Phu Tiên chẳng hạn.
- Chính sử nêu việc sau khi Ngô Quyền mất, các con đánh lẫn nhau sinh loạn 12 sứ quân. Trong đó con trai Ngô Quyền là Ngô Xương Văn, cũng là 1 trong số đó. Vợ là Dương Vân Nga, con là Ngô Nhật Khánh.

- Đinh Bộ Lĩnh có tài thao lược đánh đâu thắng đó, khi Ngô Xương Văn mất bèn dùng chiêu bài lấy Dương Vân Nga để thống lĩnh quân NXV. Đem ngay đạo quân này đánh dẹp 11 sứ quân còn lại. Lấy con gái NXV (Em của NNK) gả cho con trai mình là Đinh Liễn. Cho NNK lấy con gái mình do đó khi DBL lên ngôi NNK thành Phò Mã.
(Mục đích là cướp ngôi mà Ngô Nhật Khánh không oán. Nhưng trên thực tế, NNK giả vờ vui vẻ nhưng sau này trả thù. Mới có đoạn NNK nhục hình rồi giết vợ, rủa cha vợ...)

- Đến đoạn Đinh Tiên Hoàng (DBL) bị giết thì nói là do Đỗ Thích nằm mơ...
Nguyễn Bặc chỉ huy quân thị vệ bắt và giết Đỗ Thích. sau đó Nguyễn Bặc, Đinh Điền và Lê Hoàn cùng nhau cầm quyền lập Đinh Toàn lên làm Vệ Vương.

- Sau đó Lê Hoàn trong vai trò Phụ chính, tổng chỉ huy quân đội thường quyết mọi việc. Nguyễn Bặc, Đinh Điền cùng vài tướng khác đem quân lại đánh lấy lý do làm phù tá Vệ Vương. Sau đó Lê Hoàn giết chết Đinh Điền, bắt rồi giết Nguyễn Bặc.
Lê Văn Hưu cho là NB, DD làm phản (Phản Lê Hoàn chứ không phải là phản ĐBL !).
Ngô Sĩ Liên thì cho rằng Lê Hoàn bất trung, ép vua cướp Thái Hậu. Trái cương thường đạo lý, NB,DD lại là người trung vì bảo vệ vua. (Ta nên hiểu trung và bất trung ở đây là nói trung với Vệ Vương chứ không phải với DTH vì DTH đã mất.) Nên bác HYH có chút nhầm lẫn ở đó.

- Sau khi giết NB, DD. 1 thời gian thì quân Tống đánh, trong nước các tướng khác cũng chống lại. Lê Hoàn dùng ngay kế của DBL khi trước, lấy Dương vân Nga, lên ngôi vua, thống lĩnh quân đội.

- Như vậy ta có thể hiểu là thực chất đây chỉ là sự tranh giành quyền lực giữa các phe phái. Dương Vân Nga, Đỗ Thích.... chắc chắn chỉ là những quân bài được sử dụng.
- Thắng làm vua, thua làm giặc. Khi lên ngôi thì chính quyền mới bao giờ cũng đưa ra những chiêu bài, lý do để hợp pháp hóa, hợp lý hóa việc lên ngôi của mình.
- Nếu đọc Tam Quốc đoạn Tào Tháo phụ chính cho Linh Đế. Đoạn họ Tư Mã giết vua Tào rồi đổ tội cho Thành Tế, đoạn Tào Phi lên ngôi từ chối 3 lần, Hán Đế phải 3 lần "xin được nhường ngôi"........ thì sẽ thấy rõ bản chất sự việc hơn.

Anh Trí quả là 1 tay cự phách. Cờ, toán, sử cái gì cũng biết và biết khá sâu. Đã là tranh giành quyền lực thì phải có đổ máu, anh em trong nhà còn kéo bè kết đảng bên ngoài về giết nhau nữa là "anh em xã hội" như Lê Hoàn, Nguyễn Bặc, Đinh Điền.
Nếu Đinh Bộ Lĩnh anh hùng thành lập 1 đạo quân dẹp loạn 12 sứ quân mà không dựa hơi nhà Ngô Quyền thì chắc quần hùng cũng phải phục thôi. Nhưng ông lại dùng chiêu "chăm sóc vợ thằng bạn mới qua đời" như anh Trí nói ở trên thì anh em sao phục được
Anh em chí cốt từ thời "tiền khởi nghĩa" lúc khó khăn thì đoàn kết, nhưng khi thành công rồi, ông thì làm vua, tôi thì làm quan (dù có là quan gì đi nữa thì 2 bên lúc này là nghĩa vua tôi, là 2 đẳng cấp khác biệt hoàn toàn thể hiện rõ nhất ở câu "quân xử thần tử, thần bất tử bất trung").
Ông cha ta có câu "nhân quả tuần hoàn", bộ tướng Lê Hoàn của ông dùng đúng chiêu đó để "xin" của ĐBL cái ngôi vua mà ông mất nhiều tâm huyết mới dành được.
Mọi người so sánh Lê Hoàn với Nguyễn Bặc, Đinh Điền và nói thời loạn 12 sứ quân Nguyễn Bặc có thể coi là phó tướng của Đinh Bộ Lĩnh thì lúc đó Lê Hoàn chỉ là tướng dưới quyền nên không thể so sánh với Bặc được. Theo em suy nghĩ như vậy hoàn toàn sai. Có những người không có tố chất lãnh đạo, cả đời chỉ làm phó thì ngon, cho lên làm trưởng là doanh nghiệp thua lỗ, đi bụi ngay. Thể hiện rõ nhất khi Nguyễn Bặc lôi kéo các tướng lĩnh khởi nghĩa bị Lê Hoàn đập tan thì biết tài ai hơn ai rồi.
Thôi thì cờ đến tay ai người đó phất. Lê Hoàn thành công trong cuộc chiến chống Tống nhưng chẳng thấy ai nhắc đến con mắt nhìn người của Thái hậu Dương Văn Nga. Tại sao bà chọn Lê Hoàn để "cặp" và giúp đỡ trong việc bảo vệ ngôi vua khi có nội chiến (chắc bà cũng có đóng góp không nhỏ trong công cuộc chống Tống của Lê Hoàn).
Trong các cuộc tranh giành quyền lực trong sử sách nước ta, em thấy cả tiền Lê và hậu Lê đều vô cùng phức tạp. Nhưng có lẽ thời tiền Lê có ý nghĩa tích cực hơn vì đã tìm ra được Lê Hoàn với cuộc chiến chống Tống thành công còn Hâu Lê lại tái hiện hình ảnh của vụ trọng án Đinh Bộ Lĩnh hic hic.
Giá như văn học Việt nam có những tác phẩm Tam Quốc, Thủy Hử, Tùy Đường, Nhạc Phi ... thì có lẽ những lớp hậu bối như chúng ta có được chút hiểu biết thêm về sử sách nước nhà qua các tình tiết chứ không phải những con số khô khan như các cháu học sinh vẫn đang nhồi nhét ở cấp 2 & cấp 3.
Ôi giá như ....

[Minh Ngọc]

2- Một số điểm không logic:

- Đinh Tiên Hoàng lên ngôi nhờ chinh chiến (Hoàn toàn không như các vua được truyền ngôi). Ông và Đinh Liễn đều văn võ song toàn, kinh nghiệm chinh chiến và nội chính đầy mình. Hơn nữa có cả đội quân hùng hậu bảo vệ. Không thể bị giết một cách dễ dàng được.

- Đỗ Thích chỉ là một nội thị, kể cả tay bo cũng không thể giết được Vua huống hồ lại qua mặt cả bao nhiêu ngự lâm quân, mà lại giết cả 2 cha con nữa chứ.
- Động cơ giết người cũng không có, động cơ được nêu ra chắc đến trẻ con cũng không tin được. Rõ ràng đứng sau vụ giết vua đó có cả 1 thế lực rất mạnh.

- Giết Vua và con lớn, lập con nhỏ lên ngôi, rồi phụ chính để nắm quyền, đó là câu chuyện muôn thủa của các thế lực Phong Kiến.
- Dương Vân Nga qua 2 đời vua: Ngô Xương Văn đến Đinh Tiên Hoàng lúc đó đã quá lớn tuổi. Lê Hoàn còn khá ít tuổi, có tài thao lược nên được DTH giao cho trọng trách lớn là chỉ huy quân đội (Thập Đạo Tướng quân tương đương với tổng tư lệnh chứ không phải là chỉ huy 10 đạo quân). Một ở nội cung, một ở ngoài, chênh lệch tuổi tác... đến mặt chưa chắc đã biết nói gì đến yêu. Như vậy chuyện yêu đương rồi lấy nhau là không có lý. Đó chỉ là chiêu bài chính trị thôi.

- Khi DTH bị giết, nếu do Đỗ Thích làm thì những Tướng đang nắm quyền như Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Lê Hoàn... phải nhanh chóng điều tra, truy tìm những kẻ đứng sau chủ mưu, hết lòng phò tá vua mới. Đằng này giết ngay ĐT, lập vua mới, chia nhau quyền hành. sau đó đánh giết nhau.

- Như vậy ta có thể dự đoán là DTH và con trưởng bị giết do 1 âm mưu đảo chính của cả một tập đoàn lớn. Sau đó chính tập đoàn đó cũng bị chia rẽ và đánh giết lẫn nhau. Kẻ thắng cuộc tạo lập những kịch bản để cho việc mình thắng cuộc là có vẻ hợp ý trời, lòng dân....

[mtuan2]

Giết vua trong lúc ngủ thì chỉ cần một cục gạch là xong, nội thị như Đỗ Thích thì lại có cơ hội dễ dàng lại gần hai cha con Đinh Tiên Hoàng.

Rất có thể Đỗ Thích chỉ là người thi hành còn chủ mưu là người khác (không loại trừ cả Lê Hoàn cũng có liên quan). Sau đó loạn triều đình, đánh nhau theo kiểu lập giải cờ 14 sứ quân thì Lê Hoàn giành thắng lợi với 9 điểm /11 ván, chém các kỳ thủ Nguyễn Bặc, Đinh Điền dưới 30 nước.

Sau khi giành thắng lợi, do lòng người và các quan còn thương nhớ họ Đinh, chỉ bằng mặt chưa bằng lòng nên Lê Hoàn nhận Dương thái hậu làm vợ để bà ta làm PR manager cho mình.

[anhvu79]

Giết vua trong lúc ngủ thì chỉ cần một cục gạch là xong, nội thị như Đỗ Thích thì lại có cơ hội dễ dàng lại gần hai cha con Đinh Tiên Hoàng.

Rất có thể Đỗ Thích chỉ là người thi hành còn chủ mưu là người khác (không loại trừ cả Lê Hoàn cũng có liên quan). Sau đó loạn triều đình, đánh nhau theo kiểu lập giải cờ 14 sứ quân thì Lê Hoàn giành thắng lợi với 9 điểm /11 ván, chém các kỳ thủ Nguyễn Bặc, Đinh Điền dưới 30 nước.

Sau khi giành thắng lợi, do lòng người và các quan còn thương nhớ họ Đinh, chỉ bằng mặt chưa bằng lòng nên Lê Hoàn nhận Dương thái hậu làm vợ để bà ta làm PR manager cho mình.

Quan điểm của em không dùng gạch đá làm gì cho nó phí sức, hạ độc cho nó gọn gàng, ngăn nắp và sạch sẽ bác ah

[scholes]

Vận mệnh của 1 đất nước cũng giống như cuộc đời của 1 con người,lúc thăng lúc trầm,lúc yên lúc nguy nhưng tất cả những điều đó đều do ý trời quyết định cả rồi,ai làm gì như thế nào vào thời điểm nào cũng là ý trời cả khó mà tránh được;còn việc ai anh hùng ai tiểu nhân nó cũng chỉ mang tính tương đối đối với cách nhìn nhận của mỗi người và tương đối trong từng giai đoạn mà thôi;có người bị cho là phản quốc nhưng dưới cách đánh giá của nhiều người lại là người có công lớn,có người được cho là anh hùng nhưng lại bị nhiều người cho là kẻ đại gian ác...nói chung tất cả chỉ đều mang tính tương đối và thay vì bỏ thời gian suy nghĩ về những điều đã qua mà chả giúp ích gì cho bản thân thì nên dùng thì giờ đó nghiên cứu kiếm tiền phục vụ cho những gì sắp diễn ra vẫn hay hơn

[mtuan2]

@scholes: Ngẫm quá khứ để biết tương lai

Học lịch sử, nghiên cứu chuyện Lê Hoàn để đoán biết đại hội Đảng XI sắp tới có cái gì xảy ra, định hướng phát triển nước ta sẽ ra sao trong nhiệm kỳ tới.

Điều này có giá trị đối với các bác nào làm kinh doanh kiếm tiền hoặc lên chức phong tước. Còn các bác chơi cờ không thôi thì đúng là không cần thiết thật.

[hai_au106]

Nghi án cung đình

theo ĐẠi Việt Sử ký toàn thư,, việc Lê Hoàn làm Phó vương khi Đinh Toàn lên ngôi, cấm cố họ Đinh cùng với việc các trung thần Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Phạm Hạp khởi binh chống Lê Hoàn có thể là những biểu hiện cho thấy mưu đồ thoán đoạt của Lê Hoàn. Ngày nay, số đền thờ các trung thần này rất nhiều so với vài đền thờ Lê Hoàn và thái hậu họ Dương. Các nhà nghiên cứu có đặt giả thiết là hành động của Lê Hoàn có sự trợ giúp của Dương Vân Nga. Trong bối cảnh cung đình của nhà Đinh lúc ấy có 3 hoàng tử, trưởng là Liễn, thứ là Toàn, út là Hạng Lang. Liễn là con trưởng, có nhiều công lao; Hạng Lang lại được vua yêu nên đã lập làm thái tử dù mới lên 4 tuổi, khó có thể bộc lộ những phẩm chất cao siêu hơn Đinh Liễn. Tiên Hoàng lại có những 5 hoàng hậu; có thể đã xảy ra cuộc đua ganh giữa 5 hoàng hậu về tương lai của ngôi thái tử. Trong cuộc đua ganh này, Dương hậu đã chọn Lê Hoàn làm chỗ dựa. Sau sự kiện Đinh Liễn giết Hạng Lang, Đinh Tiên Hoàng không xử phạt Đinh Liễn mà vẫn dự định để Liễn nối nghiệp. Có thể điều này làm phật ý Dương hậu khi bà cho rằng trước đã đặt Hạng Lang trên Liễn thì nay Liễn cũng phải ở dưới Toàn; và Dương Hậu đã cùng Lê Hoàn hành động.
Theo lý giải của một số nhà nghiên cứu, một trong những nguyên nhân khiến nhà Tống phát binh xâm lược Đại Cồ Việt chính là do Đinh Liễn, người đã đi lại với nhà Tống và được chính vua Tống phong chức, bị hại. Việc phong Liễn cho thấy nhà Tống thừa nhận ngôi vị của Liễn. Với danh nghĩa trừng trị kẻ phản nghịch, nhà Tống phát binh. Việc Lê Hoàn thành công trong cuộc kháng chiến chống Tống có thể đã khiến nhân dân tha thứ cho ông. Các nhà nghiên cứu cũng đặt giả thiết Đỗ Thích chỉ là người vô tình có mặt ở hiện trường sau khi cha con vua Đinh bị hại (vì là quan nội thị) và lúc bấy giờ ông không thể thanh minh mình vô tội lúc nhiều người ập tới. Ông vội vã chạy trốn và bị bắt chém sau 3 ngày, trở thành nạn nhân trong mưu đồ của Lê Hoàn và Dương hậu

[zzz]

2- Một số điểm không logic:

- Dương Vân Nga qua 2 đời vua: Ngô Xương Văn đến Đinh Tiên Hoàng lúc đó đã quá lớn tuổi. Lê Hoàn còn khá ít tuổi, có tài thao lược nên được DTH giao cho trọng trách lớn là chỉ huy quân đội (Thập Đạo Tướng quân tương đương với tổng tư lệnh chứ không phải là chỉ huy 10 đạo quân). Một ở nội cung, một ở ngoài, chênh lệch tuổi tác... đến mặt chưa chắc đã biết nói gì đến yêu. Như vậy chuyện yêu đương rồi lấy nhau là không có lý. Đó chỉ là chiêu bài chính trị thôi.



Cái này thì các nhà sử học bàn rồi các bác ạ. Vợ của Ngô Xương Văn (mẹ của Ngô Nhật Khánh) cũng họ Dương (Dương thị) nhưng không phải là Dương Vân Nga, do đó nên mới gây ra nhầm lẫn trong sử sách, vì nếu như vậy thì sau này già khú đế, sao mà lấy được cả Đinh Tiên Hoàng + Lê Hoàn (cái này các sử gia thời nay đã dẫn ra các mốc thời gian để chứng minh). Còn về mưu đồ chính trị + thế nước nên đúng là lấy 2 vua Đinh + Lê.

[tranmy_bt]

Lê Hoàn là bậc anh hùng vì giúp dân Việt tránh đựợc việc Bắc thuộc.
Đinh Điền, Nguyễn Bặc vì Chúa mà chết, âu cũng là anh hùng (không vì giàu sang, phú quý)
Đỗ Thích thì k bàn, bác này thì anh hùng nổi gì!!!

[viet_tu_kbc]

Tiểu nhân hay anh hùng chỉ khác nhau ở góc nhìn mà thôi, đứng ở góc độ này nhìn là tiểu nhân, đứng ở góc độ khác nhìn thì lại là anh hùng.
Hay như viện dẫn lời văn của Dan Brown : thiên thần và ác quỷ thực ra chỉ là một, đối với phe được thần bảo hộ thì là thiên thần, còn đối với phe là kẻ thù thì trong mắt họ thiên thần lại là ác quỷ. Muôn đời nay muốn làm việc lớn không thể tránh khỏi phải nhẫn tâm. Lịch sử luôn được viết bởi những người chiến thắng. Muốn thành nghiệp lớn đương nhiên phải hy sinh những cái nhỏ, âu đó cũng là quy luật dĩ nhiên.

[anhvu79]

Tiểu nhân hay anh hùng chỉ khác nhau ở góc nhìn mà thôi, đứng ở góc độ này nhìn là tiểu nhân, đứng ở góc độ khác nhìn thì lại là anh hùng.
Hay như viện dẫn lời văn của Dan Brown : thiên thần và ác quỷ thực ra chỉ là một, đối với phe được thần bảo hộ thì là thiên thần, còn đối với phe là kẻ thù thì trong mắt họ thiên thần lại là ác quỷ. Muôn đời nay muốn làm việc lớn không thể tránh khỏi phải nhẫn tâm. Lịch sử luôn được viết bởi những người chiến thắng. Muốn thành nghiệp lớn đương nhiên phải hy sinh những cái nhỏ, âu đó cũng là quy luật dĩ nhiên.

Chỉ có một câu với bác: ngắn gọn và súc tích. Cảm ơn bác đã nói những điều em định nói nhưng không viết lên được

[hatito]

Tôi thấy có điều rất lạ:
Ở Hà Nội tên các vị anh hùng xa xưa dù là nam hay nữ thường được đặt tên phố. Vậy mà bà Dương Vân Nga với bà Ỷ Lan lại chưa có nhỉ.

[hyh]

Tôi thấy có điều rất lạ:
Ở Hà Nội tên các vị anh hùng xa xưa dù là nam hay nữ thường được đặt tên phố. Vậy mà bà Dương Vân Nga với bà Ỷ Lan lại chưa có nhỉ.
Thực tế cả 2 bà này đều đã được đặt tên phố ở một sô thành phố lớn như Thanh Hóa, Đà Năng, Nha Trang...
Còn ở Hà nội thì theo tôi biết là chưa, chắc vì cả hai bà này đều có một vài điều dị nghị.
Đặc biệt Dương Vân Nga không phải là tên bà này, đây là tên do các nhà viết kịch bịa ra

[Fansifan]

Đặc biệt Dương Vân Nga không phải là tên bà này, đây là tên do các nhà viết kịch bịa ra

Thế thì tên thật bà là gì hả bác ? chẳng nhẽ lại là Dương Qua

[hyh]

Thế thì tên thật bà là gì hả bác ? chẳng nhẽ lại là Dương Qua

Thực tế chẳng ai biết chính xác bà tên là gì, sinh năm nào và con cái nhà ai.
Lịch sử gọi bà là Dương Thị, Dương hậu hay Dương Thái Hậu, ngày xưa với những người tôn quý ít khi được gọi thẳng tên người ta.
Có tài liệu nói quê cha và mẹ bà ở Vân Lung và Nga My nên sau này các nhà biên kịch Việt Nam gọi bà là Dương Vân Nga

[hai_au106]

Tôi thấy có điều rất lạ:
Ở Hà Nội tên các vị anh hùng xa xưa dù là nam hay nữ thường được đặt tên phố. Vậy mà bà Dương Vân Nga với bà Ỷ Lan lại chưa có nhỉ.

Riêng bà Ỷ Lan còn mắc phải tội thảm sát rất nhiều cung nữ của Lý Thánh Tông,tuy nhiên vì bà lập nhiều công lao nên tội ác tày trời đó được che dấu đi. Cái này mình sẽ nêu cụ thể cho mọi người vào 1 dịp khác

[Minh Ngọc]

Riêng bà Ỷ Lan còn mắc phải tội thảm sát rất nhiều cung nữ của Lý Thánh Tông,tuy nhiên vì bà lập nhiều công lao nên tội ác tày trời đó được che dấu đi. Cái này mình sẽ nêu cụ thể cho mọi người vào 1 dịp khác

Trong mục này đã có bài về Nguyên Phi Ỷ Lan, cũng đã đề cập những vấn đề bạn nói rồi. Bạn kéo topic đó lên xem nhé.

[hai_au106]

Trong mục này đã có bài về Nguyên Phi Ỷ Lan, cũng đã đề cập những vấn đề bạn nói rồi. Bạn kéo topic đó lên xem nhé.

Ở topic nhan đề là gì vậy? bác kể tên topic để em vào xem và tranh luận

[anhvu79]

Nhất tướng công thành vạn cốt khô!

Ngoài ý của anh ra viet_tu_kbc còn nói về việc đánh giá sự vật, hiện tượng từ mỗi cách nhìn nhận sẽ có kết quả khác nhau nữa anh ah
Ngày còn đi học, ông thày vật lý của em có nói chuyện vui nhưng sau này nghĩ lại mới thấy hay:
Thầy bảo vật gì mình nhìn từ những góc khác nhau cũng cho ảnh khác nhau. Chỉ có duy nhất vật hình cầu (không phải hình tròn) là nhìn kiểu gì cũng ra hình cầu. Nhưng dù là hình cầu đi chăng nữa, dưới góc nhìn của người có tật về mắt thì nó cũng chẳng phải hình cầu nữa =((.
Hiểu thì vẫn hiểu nhưng diễn đạt được như viet_tu_kbc thì em ko làm được nên em phục bác ý quá
P/s: Xin lỗi vì vụ khép anh vào tội danh công an nhé, em có biết đâu làng cờ HP lắm Tuấn Anh thế, ở HN có mỗi 1 ông Tuấn Anh nhưng lắm mồm kinh khủng đã đau đầu lắm rồi (anh có thể kiểm chứng lại với anh Trung_cadan) mà HP có 3 ông chắc quá kinh khủng nhỉ

[hai_au106]

Trong lịch sử các triều đại phong kiến nước ta, không ít chuyện vua tôi, nội bộ triều đình mưu kế sát hại nhau nhằm tranh giành quyền lực mà thường chính sử đương thời lấp liếm bằng mọi cách vẩy tội lên đầu người ngay, là một thủ đoạn thường thấy. Sự kiện bi thảm oan khốc xảy ra tháng Mười (có sách viết là ngày Rằm tháng Tám) năm Kỷ Mão (979), sau một bữa tiệc, Đinh Tiên Hoàng bị đầu độc chết tại cung đình, là một ví dụ. Tội đó đổ lên đầu Đỗ Thích (là quan nội hầu, một chức quan nhỏ trong triều đình lúc ấy) bằng chuyện hão huyền "đêm nằm trên cầu, thấy sao sa vào mồm, cho là điều tốt, muốn cướp ngôi nên đó manh tâm giết vua" (?!).

Sự kiện bi thảm oan khốc này khi xảy ra và về sau, hơn ngàn năm lịch sử đến nay, vẫn còn bị nghi ngờ? Kẻ tàn bạo này chính là ai?
Lịch sử cần phải làm rõ,nếu đúng Đỗ Thích vô tội thì cần phải trả lại sự công bằng cho ông,và tìm ra kẻ thủ ác đó

[anhvu79]

Trong lịch sử các triều đại phong kiến nước ta, không ít chuyện vua tôi, nội bộ triều đình mưu kế sát hại nhau nhằm tranh giành quyền lực mà thường chính sử đương thời lấp liếm bằng mọi cách vẩy tội lên đầu người ngay, là một thủ đoạn thường thấy. Sự kiện bi thảm oan khốc xảy ra tháng Mười (có sách viết là ngày Rằm tháng Tám) năm Kỷ Mão (979), sau một bữa tiệc, Đinh Tiên Hoàng bị đầu độc chết tại cung đình, là một ví dụ. Tội đó đổ lên đầu Đỗ Thích (là quan nội hầu, một chức quan nhỏ trong triều đình lúc ấy) bằng chuyện hão huyền "đêm nằm trên cầu, thấy sao sa vào mồm, cho là điều tốt, muốn cướp ngôi nên đó manh tâm giết vua" (?!).

Sự kiện bi thảm oan khốc này khi xảy ra và về sau, hơn ngàn năm lịch sử đến nay, vẫn còn bị nghi ngờ? Kẻ tàn bạo này chính là ai?
Lịch sử cần phải làm rõ,nếu đúng Đỗ Thích vô tội thì cần phải trả lại sự công bằng cho ông,và tìm ra kẻ thủ ác đó

Cám ơn bác đã cung cấp thông tin nhưng bác ơi, Giả sử chuyện cách đây vài năm khéo phải lật lại để đem lại công bằng giống như vụ "hiếp dâm xong vẫn còn trinh" ở HN2. Chứ chuyện lịch sử cũng trên cả ngàn năm rồi. Muốn làm rõ thì lấy đâu ra chứng cứ bây giờ, hoàn toàn dựa trên suy luận thì không đem lại chuyện gì cả bác ah. Thời gian để làm việc khác có ích hơn bác ah. Nhiều lúc cứ đến sau giờ xổ số em lại cũng có những nghi ngờ tại sao số mình đánh ko về mà lại về số khác em còn chẳng làm gì được, nếu có thể bác giúp em giải đáp những nghi ngờ này thì hay quá

[Minh Ngọc]

Ở topic nhan đề là gì vậy? bác kể tên topic để em vào xem và tranh luận


http://www.thanglongkydao.com/tho-van/4738-vuong-phi-y-lan.html

[zzz]

Đặc biệt Dương Vân Nga không phải là tên bà này, đây là tên do các nhà viết kịch bịa ra

Đúng rồi, nghe có giai thoại là người yêu bác biên kịch (chả rõ cụ thể là bác nào) tên là Vân Nga nên bác í đặt luôn bà hoàng hậu trong vở kịch bác í đang soạn là Dương Vân Nga, sau chết tên luôn, chả hiểu có phải không :D

[tranmy_bt]

Tiểu nhân hay anh hùng chỉ khác nhau ở góc nhìn mà thôi, đứng ở góc độ này nhìn là tiểu nhân, đứng ở góc độ khác nhìn thì lại là anh hùng.
Hay như viện dẫn lời văn của Dan Brown : thiên thần và ác quỷ thực ra chỉ là một, đối với phe được thần bảo hộ thì là thiên thần, còn đối với phe là kẻ thù thì trong mắt họ thiên thần lại là ác quỷ. Muôn đời nay muốn làm việc lớn không thể tránh khỏi phải nhẫn tâm. Lịch sử luôn được viết bởi những người chiến thắng. Muốn thành nghiệp lớn đương nhiên phải hy sinh những cái nhỏ, âu đó cũng là quy luật dĩ nhiên.

Bác này nói không sai nhưng nói vậy thì không nên lập cái topic này..kaka nên cái ý nói không sai nhưng chưa đủ. Người có đầu óc nên phải có bình luận, phải có quan điểm, như Tàu đánh ta thì bác cũng coi là có công à? Người vì dân mà hy sinh lại bị chê là ngu à? Thiên thần là thiên thần, ác quỷ là ác quỷ! Lẫn lộn là không được, anh hùng là anh hùng, tiểu nhân là tiểu nhân, lẫn lộn thì loạn cả!:)):))

[tranmy_bt]

Trong lịch sử các triều đại phong kiến nước ta, không ít chuyện vua tôi, nội bộ triều đình mưu kế sát hại nhau nhằm tranh giành quyền lực mà thường chính sử đương thời lấp liếm bằng mọi cách vẩy tội lên đầu người ngay, là một thủ đoạn thường thấy. Sự kiện bi thảm oan khốc xảy ra tháng Mười (có sách viết là ngày Rằm tháng Tám) năm Kỷ Mão (979), sau một bữa tiệc, Đinh Tiên Hoàng bị đầu độc chết tại cung đình, là một ví dụ. Tội đó đổ lên đầu Đỗ Thích (là quan nội hầu, một chức quan nhỏ trong triều đình lúc ấy) bằng chuyện hão huyền "đêm nằm trên cầu, thấy sao sa vào mồm, cho là điều tốt, muốn cướp ngôi nên đó manh tâm giết vua" (?!).

Sự kiện bi thảm oan khốc này khi xảy ra và về sau, hơn ngàn năm lịch sử đến nay, vẫn còn bị nghi ngờ? Kẻ tàn bạo này chính là ai?
Lịch sử cần phải làm rõ,nếu đúng Đỗ Thích vô tội thì cần phải trả lại sự công bằng cho ông,và tìm ra kẻ thủ ác đó

Sử đã ghi như vậy thì dựa vào đâu mà bác nói điều này, nói phải có cứ liệu cụ thể, không thì chỉ là phán đoán, suy đoán...Mà suy đoán thì có vô số.

[anhvu79]

Bác này nói không sai nhưng nói vậy thì không nên lập cái topic này..kaka nên cái ý nói không sai nhưng chưa đủ. Người có đầu óc nên phải có bình luận, phải có quan điểm, như Tàu đánh ta thì bác cũng coi là có công à? Người vì dân mà hy sinh lại bị chê là ngu à? Thiên thần là thiên thần, ác quỷ là ác quỷ! Lẫn lộn là không được, anh hùng là anh hùng, tiểu nhân là tiểu nhân, lẫn lộn thì loạn cả!:)):))
Em thì em lại nghĩ Tàu đánh ta là cuộc chiến xâm lược, đó là chiến tranh phi nghĩa. Nó khác với nội chiến nhiều, nội chiến xong, ai thắng làm vua, ai thua làm giăc chứ bác.
Còn về vấn đề này bác bình luận để thỏa mãn cái tôi của mình thì cứ bình luận thoải mái, về bản chất giống chuyện quả trứng con gà thôi bác ơi