Hôm nay tán dóc về cờ ...
Cách đây vài tuần có đọc một số bài điểm sách một cuốn truyện về cờ Vua vừa được xuất bản gần đây. Tác giả là Jesse Kraai, ông là một ĐKT cờ Vua người Mỹ. Ông bỏ ba năm viết truyện này, đem hết lòng diễn tả thế giới cờ. Tên của sách là "Lisa: một tiểu thuyết cờ Vua" (Lisa: a chess novel).
Nhân vật chánh Lisa trong truyện là một bé gái 13 tuổi có thiên khiếu về cờ Vua, và đang dần dần khám phá thế giới cờ.
Đọc được đoạn này trích trong truyện. Đoạn này một nhân vật nữ lớn tuổi, sanh sõi trong làng cờ nói với Lisa.
Lisa, nghe nè. Những người lớn dạy các em nên học, nên đến trường. Chúng tôi bảo các em tư duy, đọc sách và nghệ thuật là những thành tụ lớn. Và chúng tôi dựng lên những tòa nhà cho các em trao dồi những chuyện này - ngôi nhà trí tuệ với nền cẩm thạch, cửa ghổ và trần cao [ ý bà nói đây là những trường học, đại học ]. Nhưng chúng tôi cũng nói là chổ đó không thật, nó chỉ là chổ rèn luyện cho cuộc đời thực tế. Chúng tôi bảo những đứa trẻ đừng theo đuổi âm nhạc, hoặc hội họa, hoặc cờ. Chúng tôi bảo chúng rằng chúng sẽ không thể nuôi thân với những thứ đó. Chúng tôi bảo chúng không thể chuyên nghiệp được vởi những nghệ thuật này.
Lisa, sự hối tiếc lớn nhất của đời cô là cô đã tin họ. Vì nếu con hỏi lại những người này: Cái gì quan trọng? Cái gì là giá trị của đời sống? Cái gì làm các chú các bác hân hoan? Con sẽ thấy câu trả lời họ lần mò một cách vụn về tới cái đẹp. Một bản nhạc. Một trực ngộ. Một khúc hòa âm mà không chỉ làm họ thông cảm, mà còn làm họ thăng hoa trong một sát na vĩnh cữu, vượt lên những vật chất đầy sự chết chunng quanh.
Lisa bậc khóc, đây là sự thật em đang tìm kiếm. Đây là cờ.
(“Listen, Lisa: We tell our kids that they should learn, that they should go to school. We tell them that thinking, reading and art are the highest achievements. And we construct palaces for them to pursue these things – a thought palace with the noblest marble floors, wood paneling and vaulted ceilings. But then we say that the palace is not real, we say that it’s only a training ground for the real world. We tell our children not to pursue music in earnest, or painting, or chess. We say they will not be able to earn a living with it. We tell them that they will not be able to become professionals with these arts.
“It’s the biggest regret of my life, Lisa, that I believed them. Because if you ask the same people: What is important? What gives your life meaning? What gives you joy? You always get a fumbling toward the beautiful. A song. An insight. A harmony that not only explained their self to the world, but elevated them, for a timeless moment, beyond all the stuff around us that points to death.”
Lisa began to cry, for this was the truth she was looking for. This was chess.)
