Danh thủ Trung Quốc luyện cờ bằng máy tính

[tungoctrung]

Tôi xin góp một vài ý nhỏ theo sự hiểu biết của tôi như sau:
1. Máy tính Deep Blue được lập trình với thuật toán cơ bản dựa trên Alpha-Beta (thuật toán tìm kiếm cắt tỉa nhánh) + Negamax. Không như bạn HuyBaiChay đã đề cập. Vì nếu dùng thuật toán vét cạn (tính toán tất cả các nhánh nước đi kể cả nước đi dở) thì máy tính sẽ nhanh chóng bị bùng nổ tổ hợp không thể nghĩ sâu được.

+ Thật vậy, giả sử về mặt trung bình mỗi thế cờ có 30 nước đi, vậy sau 10 tầng (ply) tìm kiếm (độ sâu 5 cho bên Software vì mỗi bên 1 tầng), số nước đi sẽ là 30 mũ 10 = 590 490 000 000 000 ~ 600 000 tỷ. Máy Deep Blue có tốc độ tính toán ~100 triệu thế cờ / 1 giây với thế cờ phức tạp có nhiều biến và ~200 triệu thế cờ / 1 giây với thế cờ đơn giản có ít biến => tạm coi tốc độ tính toán của Deep Blue là 150 triệu thế cờ / 1 giây. Vậy để nghĩ đến độ sâu 10 (5 nuớc đi cho bên Software) sẽ mất ~ 4 000 000 giây.

Thuật toán Alpha-Beta (song song) - (Parallel Alpha-Beta) được thay đổi để nó tận dụng kiến trúc phần cứng của máy Deep Blue (máy có rất nhiều loại chip, mỗi loại chip thực hiện một số chức năng nhất định, mỗi loại chip có nhiều chip).

Máy Deep Blue được thiết kế đặc biệt chuyên dụng cho phần mềm đánh cờ.

2. Đúng như bác sibachao nói Siêu máy tính Thiên Toa với tốc độ xử lý > 4 tỷ nước / giây thì máy cá nhân (cho đến thời điểm hiện tại) không thể so sánh được, khoảng 10 triệu nước / giây (=> gấp ~ 400 lần) - đây là nói máy có cấu hình tương đối khá (nhiều core, nhiều U, không phải máy 1core, 1U). Tuy nhiên về phần mềm đánh cờ thì Cờ Vua có thâm niên lâu dài hơn và đội ngũ lập trình có chất lượng chuyên môn cao + các chuyên gia hỗ trợ phần mềm của Deep Blue là các Kiện Tướng, Đại Kiện Tướng nên tôi nghĩ phần mềm Cờ Vua của máy Deep Blue tốt hơn các phần mềm cờ tướng của máy Thiên Toa ở thời điểm đó.
Với tốc độ của siêu máy tính Thiên Toa mà các Đại Sư TQ có thể đánh với tỷ số như vậy cũng có thể coi đó là thành công. Cần nói thêm thời gian cho mỗi ván đấu không phải là dạng cờ tiêu chuẩn (cờ chậm), ngắn hơn cờ tiêu chuẩn, máy tính thường có ưu thế lớn hơn khi thi đấu cờ nhanh với con người.

Theo tôi nghĩ tại thời điểm 2006 phần mềm Cờ Tướng chưa đạt được độ chín so với hiện nay. Thêm nữa, những phần mềm Cờ Tướng đó được lập trình cho máy tính cá nhân với ít bộ vi xử lý - CPU (tạm coi 1core, 1U là 1 CPU về mặt logic), lúc đó chỉ có bộ xử lý Dual-Core (2core) của Intel và AMD mới ra mắt, những phần mềm đó không được vận hành và kiểm thử (test) trên siêu máy tính với hàng trăm bộ vi xử lý, lỗi có thể phát sinh do dữ liệu chồng chéo khi chương trình chạy trên rất nhiều luồng song song, dẫn đến dữ liệu sai, tính toán sai.

Thời điểm hiện tại cả phần mềm Cờ Vua và Cờ Tướng đều có những cải tiến mới về thuật toán ưu việt hơn nhiều so với thời kỳ trước đây. Nếu tổ chức giải mới tôi nghĩ phần thắng sẽ nghiêng về máy nhiều hơn so với giải trước.

3. Về Cờ Vây: hiện tại vẫn không có thuật toán hữu hiệu cho nó vì nó hoàn toàn khác với kiến trúc Cờ Vua và Cờ Tướng, các thuật toán cho phần mềm đánh cờ từ xưa đến nay được áp dụng cho Cờ Vua và cũng hoàn toàn phù hợp cho Cờ Tướng. Cờ vây với 191 giao điểm (bàn cờ 19x19) nếu dùng thuật toán thông thường thì số tổ hợp nước đi cho mỗi thế cờ quá lớn, trong khi cờ vua và cờ tướng về mặt trung bình có khoảng 30-40 nước đi cho mỗi thế cờ, bên cạnh đó còn có các thuật toán tìm kiếm cắt tỉa nhánh làm cho số nước đi được tính toán cho mỗi thế cờ (vua) giảm đi rất lớn.

Môn Cờ Vây chỉ phổ biến ở một số nước châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, trong khi thuật toán Cờ Vua được xây dựng phát triển ở Mỹ, Châu Âu nơi rất ít người biết đến Cờ Vây cho nên sự phát triển thuật toán dành cho Cờ Vây hầu như rất ít. Tôi nghĩ phải một thời gian dài nữa mới có thuật toán hữu hiệu cho Cờ Vây và khi đó máy tính mới đủ sức đối đầu với các Đại Sư Cờ Vây.