Các bạn chỉ dẫn giúp mình: Tại sao trong tài liệu Word có hiển thị hình bàn cờ tướng mà sao khi post lên không còn thấy hình bàn cờ ?


Chương II Những nguyên tắc cơ bản trong khai cuộc

Đi sâu tìm hiểu một số sách cổ thì thấy người xưa có dạy những nguyên tắc chơi cờ. Đó là những nguyên tắc chung chứ không nêu riêng cho phần khai cuộc. Chẳng hạn bài "Tượng dịch" của Lưu Khắc Trang thời Nam Tống (1187 - 1269) nêu nhiều nguyên tắc chơi cờ rất đáng chú ý, hoặc rõ nhất là "Mười bí quyết chơi cờ" nêu trong Sự lâm quảng ký (Phần "Nghệ văn loại") của Trần Nguyên Tịnh cũng thời Nam Tống cho đến tận ngày nay nhiều điểm vẫn còn giữ nguyên giá trị. Thế nhưng nếu đem những nguyên tắc này áp dụng cho khai cuộc thì còn chung quá và nhiều điểm cũng không phù hợp.
Nay tổng kết kinh nghiệm của các danh thủ đương đại để vạch thành các nguyên tắc vận dụng cụ thể vào khai cuộc thì rõ ràng và phù hợp hơn. Có 7 nguyên tắc cơ bản cần chú ý sau đây:
1. Phải nhanh chóng triển khai toàn bộ quân chủ lực
2. Phải hình thành một thế bố trí quân linh hoạt
3. Phải sử dụng hợp lý các nước đi Tốt và Sĩ, Tượng
4. Trong khai cuộc không nên sử dụng một quân đi nhiều lần
5. Khi chưa triển khai đủ lực lượng thì không nên vội tấn công
6. Không nên tham lợi nhỏ mà bị bẫy
7. Phải tránh tình trạng các quân cản trở nhau

I. Phải nhanh chóng triển khai toàn bộ quân chủ lực

Giai đoạn khai cuộc là giai đoạn ra quân, bố trí đội hình lực lượng để săụn sàng tấn công hay phòng thủ. Giai đoạn này đòi hỏi các quân chủ lực Xe, Pháo và Mã của cả hai cánh phải được huy động nhanh chóng tiến lên chiếm lấy những điểm thuận lợi. Cụ thể là hai Xe phải ra cho sớm để giành lấy các thông lộ 2, 4 hoặc 6, 8, còn Pháo thì tuỳ từng kiểu chơi bố trí cho đúng chỗ để sẵn sàng tham gia tấn công hoặc tiếp ứng phòng thủ. Đối với Mã cũng vậy, cần triển khai sớm để bảo vệ Tốt đầu, thường một con ở nhà phòng thủ, một con sẵn sàng nhảy qua phối hợp cùng các quân khác tấn công.
Việc đưa quân nào tấn công trước, quân nào chực chờ tiếp ứng và quân nào nhất thiết phải ở lại bên nhà để phòng thủ đều phải có kế hoạch. Không được tùy hứng điều động lung tung, nhất là không xác định rõ nhiệm vụ từng quân cờ cụ thể thì hàng ngũ sẽ mau rối loạn. Khi chơi có kế hoạch, tức là các quân được bố trí theo một đội hình chiến đấu thì sang giai đoạn trung cuộc sẽ dễ dàng thực hiện các ý đồ chiến lược một cách chủ động.
Sau đây chúng ta xem một số ván cờ cụ thể minh họa để thấy thực hiện đúng nguyên tắc thì giành ưu thế còn không theo nguyên tắc sẽ bị động và thất bại như thế nào.
Ván 1: Pháo đầu phá thuận Pháo
Ván cờ:

1. P8-5 P2-5 2. M8.7 M2.3
3. X9.1 X1-2 4. X9-4 S6.5?


Không cần lên Sĩ vội, nhưng nếu có lên thì nên S4.5 để mở lộ Tướng khác bên, không để Xe đối phương dòm ngó rất nguy hiểm.

5. X4.7 M8.9 6. B3.1 X2.6?



Bên cánh trái của Đen bộc lộ yếu kém, đáng lẽ Xe Đen chỉ nên tuần hà để chi viện chứ không nên vội phản công.

7. M2.3 X2-3 8. M3.4 B3.1
9. M4.3 P8-6 10. M3.2 P6-8
11. X1.1 B3.1 12. X1-8







Bên Trắng ra quân cả hai cánh, bây giờ đưa Xe chiếm lộ 8 với ý đồ phối hợp với Xe, Mã kia chiếu bí đối phương: 13.X4.1 S5/6 14.M2/4 Tg.1 15.X8.7, thắng. Do đó buộc Đen phải giải nguy.

12. ... X9.1
13. X8.7 B3-4 14. X4.1 S5/6
15. M2/4 X9-6 16. X8-4 S4.5
17. X4.1 Tg5-6 18. P2-4


Qua ván cờ ta thấy Trắng ra quân phóng khoáng, các quân phối hợp làm tê liệt cánh trái của đối phương, trong khi đó Đen chỉ sử dụng một Xe và một Tốt để tấn công.
Ván 2: Pháo đầu phá đơn đề Mã
Ván cờ:

1. P8-5 M8.7 2. M8.7 M2.1
3. X9-8 P2-4 4. B5.1 T7.5
5. B5.1 B5.1 6. X8.5 S6.5


Trắng đã ra Xe phối hợp với Tốt đầu phá vỡ trung lộ của Đen mà Đen vẫn chưa kịp ra một con Xe nào.

7. X8-5 X9-6 8. M2.3 P4.5
9. P2-1 P4-7 10. M7.5 X6.6







Trắng đã hi sinh trước một Mã để giành thế tấn công rất hung hãn ở cánh mặt. Còn Đen lời quân nhưng một Xe chưa ra, các quân khác tản lạc, không đủ sức chống đỡ.

11. X1-2 P8-9 12. X2.7 P9.4
13. M5.4 M7/6 14. P1.4 P9.3
15. P1.3 M6.8 16. X2.1 X6.3
17. Tg5.1 X1-2 18. X2.1 S5/6
19. X5.2 S4.5 20. X2/1


Thắng.
Với hai ván cờ trên cho thấy Đen bố trí đội hình không vững, đặc biệt các Xe chậm ra mà lại đi phản công đối phương, do đó ván cờ mới vào giai đoạn trung cuộc chưa bao lâu đã kết thúc.
Ván 3: Bình phong Mã phá Pháo đầu
Ván cờ:

1. M2.3 P8-5 2. M8.7 M8.7
3. T7.5 X9-8 4. X1-2 X8.6
5. B7.1 X8-7 6. M7.6 B7.1?


Trắng chơi trận khởi Mã rồi hình thành Bình Phong Mã, đội hình vững chắc, Đen lợi dụng đối phương không tấn công nên vào Pháo đầu, Xe qua hà để phản công. Nước C7.1 là ngừa Mã đối phương nhảy qua, nhưng sơ hở để P2.4 đe dọa bắt Xe, bắt Tượng khiến Đen thất thế.

7. P2.4 P5.4 8. S6.5 P5/1
9. P2-3 X7-4 10. P3.3 S6.5
11. P3-1 X4/1 12. X2.9 M7/6







Trắng bỏ một Mã để lấy Xe, Pháo uy hiếp một cánh khiến đối phương hoàn toàn tê liệt, sau đó sẽ bắt lại quân và giành thắng lợi.

13. P8.2 X4-3 14. P8-5 X3/1
15. P1-4 X3-5 16. P4-6 S5/6
17. P6-4 M2.1 18. X9-6 X5.1
19. X6.8 P2-6 20. P4/1


Thắng.
Trong khi bên Trắng huy động gần như toàn bộ các quân chủ lực để tấn công thì bên Đen chỉ sử dụng một Xe và một Pháo, còn quân một cánh hoàn toàn bất động. Khi gần kết thúc trận đấu coi như cánh mặt của Đen vẫn chưa triển khai, đó là một sai lầm nghiêm trọng không thể tha thứ được. Và rõ ràng sai lầm đó đã trả giá đắt.


II. Phải hình thành một thế bố trí quân linh hoạt

Nhanh chóng triển khai các quân chủ lực là để dàn thành một thế trận với yêu cầu là các quân đều phát huy tốt chức năng của mình. Đó là thế bố trí quân linh hoạt hay còn gọi là có tính cơ động cao. Muốn tấn công thì có ngay điều kiện liên kết các quân để tấn công hoặc cần thiết phải phòng thủ thì cũng dễ dàng chuyển sang phòng thủ, cánh mặt cánh trái hô ứng có nhau. Hoặc cũng có thể chuyển thế trận này sang thế trận khác mà vẫn chủ động hay vẫn giữ vững thế phòng ngự. Trái với linh hoạt là bị phong tỏa, bị ngăn cản tầm hoạt động, các quân di chuyển khó khăn trong tình thế ngột ngạt.
Sau đây chúng ta xem một số kiểu bố trí quân của cả hai bên.
Ván 4: Pháo Đầu Công Bình Phong Mã Hiện Đại
Ván cờ:

1. P2-5 M8.7 2. M2.3 B7.1
3. X1-2 X9-8 4. X2.6 M2.3
5. B7.1 M7.6


Trắng chơi Pháo đầu Xe qua hà, Đen đối phó bằng Bình Phong Mã hiện đại với hệ thống Mã nhảy lên hà khiến cuộc chiến rất căng thẳng.

6. M8.7 T3.5
7. P8-9 X1-2
8. X9-8







Đến đây thì hai bên coi như đã triển khai xong lực lượng cả hai cánh. Trắng đi X9-8 để rồi X8.6 uy hiếp cả hai cánh của đối phương làm cho thế cờ Đen sẽ trở nên gò bó. Vì vậy buộc Đen phải đi:

8. ... P2.6
9. X2/2 B7.1



Đen đang bị Xe đen ghim một Pháo, một Xe nên hi sinh Tốt để thoát khỏi tình trạng khó chịu này.

10. X2-3 P8-7
11. M7.6?



Đáng lẽ với thế bố trí quân linh hoạt như vậy, Trắng nên chuyển sang một đội hình vừa công vừa thủ: bỏ Pháo đầu bằng 11. P5-6 để nước sau 12. T3.5 thế cờ vững chắc. Còn bây giờ đổi Mã sẽ bị động:

11. ... M6.4 12. X3-6 X8.6
13. X6-3 P7.4 14. T3.1 P2/1!



Chơi đến đây thì Đen đã giành được thế chủ động, các quân liên kết phối hợp tốt để tấn công.

15. X3-6 X8.2 16. X6/2 P2-5
17. X8.9 P5-9 18. X8/7 P9.2
19. S4.5 X8-6


Đen bình Xe chặn lộ Tướng Trắng để nhường đường cho con Pháo của mình, nước sau sẽ đi 20... P7-8 hăm chiếu bí. Các quân Trắng cuối cùng bị dồn sang cánh trái, không có cách gì để cứu giá cho Tướng, đành chịu thua.
Ván 5: Pháo Đầu Phá Phản Công Mã
Ván cờ:

1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6
3. X1-2 M8.7 4. X2.6 T7.5
5. X2-3 X9.2 6. B5.1 B3.1






Bên Trắng chơi Pháo đầu Xe qua hà công bên Đen thủ Phản Công Mã. Nhận thấy trung lộ đối phương yếu nên Trắng đẩy Tốt đầu phối hợp tấn công, đáng lẽ Đen phải đi ngay 6... P6/1 vừa đuổi Xe vừa để Mã bảo vệ trung lộ.

7. B5.1 P2.1 8. P5.4 S6.5
9. P5.2 P2.6 10. P5-6 P2-4
11. Tg5-6 X1-2 12. P8-5 P6/2
13. P6/1 S4.5 14. P6-3 P6.2
15. P3-5 T3.5 16. P5.5 Tg5-6
17. P5-1


Trắng chỉ mới huy động Xe, Pháo và Tốt đầu tấn công, thế mà đã gây khó khăn cho Đen, vì Đen bố trí quân cánh trái gò bó, không phát huy được tác dụng. Cuối cùng do sai lầm nhiều nước quá nghiêm trọng nên thua nhanh ván cờ.

Ván 6: Thế Trận Đối Binh
Ván cờ:

1. B3.1 B3.1 2. M2.3 M2.3
3. M3.4 M8.7 4. P8-5 T7.5
5. X9.1 X1-2 6. X9-4 S6.5
7. M4.3 M3.2


Trắng và Đen bố trí quân khá linh hoạt. Đến đây đáng lẽ Đen nên đi 6...P2.1 đuổi Mã sẽ có điều kiện phản tiên, chỉ vì chủ quan đánh giá thấp mối nguy hiểm nên mới đi như vậy.

8. M8.7 P2-3
9. P2-3 X9-8
10. X1-2 P8.4?



Đen nên 10...M2.3, nếu Trắng đi 11. M3.1 X8.1 12. B3.1 M3.5 13. C3.1 M7/6 14. T7.5 C3.1 sau đó X8-9 bắt chết Mã.

11. M3.1 X8.2 12. X2.3 X8-9
13. B3.1 M7/6 14. P5.4 X2.3
15. P5/1







Trắng thoái Pháo đe dọa Mã Đen nhưng ám phục đòn phối hợp uy hiếp cánh trái của đối phương.

15. ... M2.3??



Nước sai lầm nghiêm trọng, dẫn đến thua nhanh. Đáng lẽ chơi X9-6 đề nghị đổi Xe, giữ vững thế phòng thủ, ván cờ còn kéo dài.

16. X4.8! Tg5-6
17. X2.6 Tg6.1?



Phương châm "còn nước còn tát" cần thực hiện bằng 17...T5/7 18. X2-3 Tg.1 19. P3-4 S5/6 20. X3/1 Tg.1 21. X3-7 X2/1, Đen còn chống đỡ dài dài. Do sai lầm lần nữa nên thua nhanh.

18. P5-4 S5.4
19. X2-5 X2.2 20. P4/4


Và chiếu Pháo trùng thắng.
Đây là ván thực chiến giữa Thi Gia Mô và danh kỳ Ngô Thiệu Long hồi cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19. Cả hai bố trí quân tương đối linh hoạt nhưng Đen có những sai sót khá nghiêm trọng khiến ván cờ kết thúc sớm.