Lượm sắt

[ChienKhuD]

Không có xóm nào nghèo như xóm của tôi, người lớn lên rừng đốn củi, xuống sông bắt cá còn đám trẻ con thì đi lượm sắt vụn. Tôi ở xóm Đèn, kế bên là xóm Dầu. Đèn dầu thì bao giờ ngốc đầu lên cho được. Lượm mãi thì sắt "lộ thiên" cũng hết, người ta bắt đầu dùng máy rà sắt để tìm sâu hơn. Từ đây lượm sắt không còn là "nghề" của trẻ con nữa. Nếu như trước đây tai nạn bom nổ là do trẻ con nghịch ngợm thì bây giờ mìn nổ là do người lớn vô tình đào phải hoặc cố tình tháo gỡ (cưa bom) dưới sự trợ giúp của máy rà sắt. Những "cái chết thời bình" do "bom đạn thời chiến" ngày càng nhiều...


Đi rà sắt

Máy rà sắt giống như thiết bị bộ đội đặc công bây giờ dùng để rà mìn. Máy được cấp nguồn từ bình ácqui có tai nghe để đeo. Khi phát hiện kim loại máy sẽ phát ra âm thanh có tần số tương ứng. Dân rà chuyên nghiệp dựa vào tần số đó mà dự đoán kim loại phía dưới là sắt, nhôm hay đồng với độ chính xác tương đối. Tuy nhiên, đa phần, hễ phát hiện phía dưới có kim loại là người ta ra sức đào bới mặc kệ cho nó là gì. Khi máy mới xuất hiện, người ta dò được rất nhiều đồng-sắt ở độ sâu nhỏ hơn 1 mét mang lại kinh tế cao. Dần dà, do người ta đua nhau dùng máy rà sắt nên việc tìm kiếm cũng khó khăn hơn. Đám trẻ con tụi tôi không thể mang nổi máy rà sắt nên phải chia thành nhóm, mỗi nhóm có một đứa lớn con đảm nhiệm việc rà, những đứa còn lại đảm nhiệm việc đào, khiêng sắt. Cuối ngày, sắt vụn sau khi đem bán tiền sẽ được chia đều.

Từ hồi có máy rà sắt, đám trẻ chúng tôi có nhiều "đồ chơi" hơn. Đấy là những quả lựu đạn, những trái "chong chóng", bom bi, đầu "đum"... Đa phần là những thứ không thể nổ hoặc đã nổ rồi. Đối với những thứ chưa nổ, chúng tôi phải kích nổ để lấy sắt-đồng vụn. Việc kích bom đạn nổ mới là trò chơi thú vị nhất. Khi đào hoặc lượm được những thứ còn nguyên kíp/ngòi nổ chúng tôi thường gom lại một chỗ, thường là một cái giếng không có nước sâu chừng 4-5m. Trên những quả đồi thường có những cái giếng như vậy không biết là giếng nước hay "giếng" trú ẩn của mấy ông bộ đội. Sau đó chúng tôi chất củi khô, lá khô lên những quả bom ấy tạo thành một mạch dẫn dài ra khỏi giếng và châm lửa. Khi lửa cháy đều thì cả đám cắm đầu cắm cổ mà chạy trốn. Trời ơi, những thứ đó khi nổ rất đã, ùynh ùynh rung cả trời đất. Sau đó một hai ngày chúng tôi quay lại giếng để nhặt đống sắt vụn ấy.


Còn tiếp...