“Cẩm tiêu tái”
Hôm qua vô tình đọc topic này cùng topic tương tự mang cái tên trên và tranh luận của mọi người.
Cho nên mình mới lọ mọ xem cái “Cẩm tiêu tái” kia là gì (lẩm “cẩm” vậy dễ “tiêu” lắm)
“Cẩm” nghĩa là gấm (vóc)
“Tiêu” nghĩa là ngọn cây
“Tái” là cuộc thi đua, hay là cuộc thi đấu, giải đấu.
Nếu dịch “word by word” hay để nguyên đúng là vô nghĩa mà chẳng ai hiểu.
Theo tích xưa bên Tàu, người ta thường treo áo gấm lên ngọn cây làm giải thưởng để cho các anh tài có thể tranh giành lấy. Ví dụ Tào Tháo ngày xưa treo áo bào gấm (Cẩm bào) lên ngọn cây cho các võ tướng tranh giành để thể hiện tài nghệ.
Sau này không nhất thiết treo ngọn cây nữa mà có thể dựng cột, lúc này “tiêu” có thể hiểu là đỉnh cột cũng không sai. Bởi thế Việt Nam mình mới có chuyện “Tham tiền, cột mỡ lắm anh leo”.
Như vậy “cẩm tiêu” nghĩa bóng là “giải thưởng” còn ngầm ý là dành cho nhân tài. Có ý trân trọng
Hóa ra các cụ xưa hay dùng “treo giải” chứ chẳng ai nói cho giải, đặt giải, để giải….. bao giờ là do thế.
Cụm từ “Cẩm tiêu tái” không thể dịch nghĩa đen là gấm vóc ngọn cây cuộc đấu được mà phải dịch là cuộc đấu giành giải thưởng. Đôi khi ta gọi tắt là “giải đấu”
Tóm lại tên nguyên văn Tàu: “2015 niên, đệ14 giới, thế giới tượng kỳ cẩm tiêu tái” dịch là “Cuộc thi đấu tranh giải Cờ tướng thế giới lần thứ 14, năm 2015”.
Tuy nhiên, dịch như vậy đúng về nghĩa chứ chưa thể hiện được cái ngầm trân trọng. Nhưng đây là giải thế giới, ta cứ gọi theo cách của ta chứ cứ dịch của tầu làm gì.
Theo tôi, ta nên bỏ hết những cái cụm từ lủng củng nghe chẳng ai hiểu đi, nếu có dịch thì ra tiếng Việt cho đúng nghĩa.