"Mỗi sáng ở Châu Phi, một con linh dương thức dậy, nó biết rằng nó phải chạy nhanh hơn con sư tử chạy nhanh nhất nếu không nó sẽ bị giết. Mỗi sáng một con sư tử thức dậy, nó biết rằng nó phải chạy nhanh hơn con linh dương chậm nhất hoặc nó sẽ bị chết đói".
Hồi học phổ thông, có lần thầy giáo dạy sinh học giảng về Cân bằng sinh học bằng một câu chuyện thực tiễn rất thú vị. Ở Trung Quốc có một giống chim quý rất đẹp. Chúng lại bị săn đuổi bởi một giống chim khác xấu xí, hung bạo. Chính quyền địa phương mới ra chính sách bảo vệ loài chim đẹp bằng cách tận diệt kẻ thù của chúng. Tuy nhiên, sau khi loài chim ăn thịt xấu xa kia bị tiêu diệt, loài chim xinh đẹp cũng tự động bị tuyệt chủng. Nguyên nhân là do loài chim ăn thịt kia chỉ bắt và thịt được những con chim yếu đuối bệnh tật mà thôi. Từ khi loài chim ăn thịt bị tiêu diệt, giống chim kia cũng yếu dần và chết hàng loạt bị bệnh dịch.
Chúng ta thường ganh ghét những loài ăn thịt xấu xa nhưng nhờ chúng mà tự nhiên mới được cân bằng như ngày nay. Ví như loài quạ xấu xa chỉ thích ăn xác chết. Nhưng nếu không có chúng, xác chết có thể sẽ bị phân hủy vào môi trường gây độc hại, nguy hiểm cho loài khác. Linh cẩu ác ôn săn những con linh dương hiền lành và xé xác chúng. Chúng ta đâu biết rằng, những con linh dương xấu số đó đa phần là những con ngu ngốc, bệnh tật hoặc yếu đuối. Sự tồn tại của chúng có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của bầy đàn sau này.
Loài người cũng vậy. Chúng ta luôn đấu tranh để sinh tồn. Người nào mạnh mẽ thì tồn tại. Ai yếu đuối thì diệt vong. Phi nghĩa và chính nghĩa đấu tranh với nhau hằng ngày, hằng giờ. Chúng ta lên án, đả kích cái xấu xa, cái bạo tàn của cuộc sống, nhưng nhờ chúng mà chúng ta mạnh mẽ hơn, sáng suốt hơn để tồn tại với cuộc sống này.
Thiên nhiên vốn dĩ rất công bằng. Như bác Lâm Đệ nói loài trâu nhà tuy ngu thế, khi đem lên rừng, chúng tự động tụ tập thành đàn chống lại thú dữ. Ba con đứng châu mông lại với nhau chống lại chúa sơn lâm. Đấy là tự tánh của chúng. Ở điều kiện nuôi dưỡng bình thường, cái tự tánh đó không lộ ra. Con trâu chỉ biết ăn, biết ngủ, biết làm việc (cày bừa), biết động dục, biết sinh đẻ... Đến khi gặp nguy hiểm, tự tánh hiện ra một cách mạnh mẽ. Phải chăng có đấu tranh thì tự tánh mới sinh khởi? Con người cũng vậy. Bình sinh ai cũng có tự tánh (phật tánh). Nhưng ở điều kiện sống bình thường, tự tánh bị che phủ bới rất nhiều nhân duyên. Chỉ đến khi hội đủ yếu tố, điều kiện, tự tánh mới lộ ra như ánh trăng rằm bị che phủ bởi đám mây đen.
Có lần tôi xem bộ phim tài liệu về cuộc đấu tranh sinh tồn cúa sư tử và trâu rừng. Sư tử thường chỉ bắt được những con non hoặc già nua. Tuy nhiên trong bộ phim đó, có một con trâu trưởng thành ngu ngốc đơn thân đánh lại đám sư tử mà bị thương. Thấy thế, trâu đầu đàn mới giải cứu và tiếp tục dời đàn đi. Loài sư tử vốn ma mãnh, cứ nhằm con trâu bị thương mà tấn công. Cứ thể, trâu đầu đàn lại đánh lại đám sư tử để cứu đồng loại của mình... Cuộc chiến diễn ra cho tới xế chiều. Bất ngờ, trâu đầu đàn quay lại và kết liễu đồng loại bằng một cú húc! Đàn trâu rừng tiếp tục dời đi, đàn sư tử thì hả hê với thành quả của mình...
Từ đâu mà trâu đầu đàn lại hành động như vậy? Có khác nào một bậc thánh nhân biết hy sinh cái nhỏ để đảm bảo cái lớn lao. Nếu không kết liễu con trâu bị thương, hành trình của cả đàn sẽ bị chậm lại. Biết đâu vì thế mà cả đàn sẽ chết đói, chết khát vì không kịp tìm đến nguồn thức ăn, nguồn nước còn cách đó khá xa... Con người, nhiều khi không dứt bỏ được tình riêng, lợi ích cá nhân mà tự hủy hoại bản thân mình và ngay cả người thân, đồng loại.
