Những hiểu biết chung về cờ!

[themgaidep]

Bài 22: Thế nào là phong cách chơi cờ của một người?

Muốn định hình được phong cách của mình, người chơi cớ phải trải qua rất nhiều trận tỷ thí, trong đó chắc chắn phải có những trận "nảy lửa" và không ít những ván cờ "nhớ đời", những trận thắng tưng bừng và những trận thua thê thảm, còn như chưa trải qua những thử thách như vậy thì khó mà bàn đến phong cách.
Phong cách không phải đến từ những tấm thảm đỏ trải sẵn mà đến từ những thử thách được chứng minh bằng những chiến công.

Ảnh – Tigran Petrosian

Như trong cờ Vua có Tigran Petrosian (người Armenia) có phong cách chơi phòng thủ giỏi tới mức lạ lùng, có những giải suốt 70 ván mà không đối thủ nào hạ ông nổi lấy một ván (mà toàn là những ván cờ ở đẳng cấp thế giới). Ông như một quả núi lớn, luôn chắn đường bất cứ ai muốn vượt qua. Nhờ đó mà ông đã trở thành nhà vô địch thể giới.

Ảnh – Paul Morphy

Trái với ông là phong cách chơi đòn phối hợp hoàn hảo tới mức kinh hoàng của Paul Morphy (người Mỹ), tất cả các đối thủ cùng thời với ông đều rơi rụng dưới tay ông một cách thảm hại. Ông thắng tất cả các kỳ thủ đồng hương, thắng tất cả những tay cờ lỗi lạc nhất của các nước châu Âu nên dù ông đã qua đời cách nay gần 150 năm mà làng cờ thế giới vẫn nhắc tới ông một cách vô cùng kính trọng với biểu tượng của kiểu chơi tấn công như vũ bão.
Nhưng nếu như cả Morphy lẫn Petrosian còn sống mà gặp nhau trong một trận tay đôi 24 ván để tranh chức vô địch thế giới thì không ai dám đoán chắc người nào sẽ thắng người nào.
Phong cách là như thế đấy. Phong cách là biểu hiện của một sức mạnh độc đáo của mỗi một kỳ thủ. Không ai giống ai, phong cách của mỗi người không giống nhau, nhưng để trở thành cao thủ hay các đại cao thủ thì phải có phong cách của mình, nói cách khác qua những trận chiến mà hình thành được phong cách.

Ở đây cũng nên phân biệt phong cách với trường phái.

Trường phái là một hệ thống gồm cả lý thuyết lẫn thực hành riêng biệt nào đó được một nhóm, một tập thể nào đó tuân thủ. Còn nhưng những người chơi cờ theo kiểu "lờ nhờ nước hến" thiếu bản lĩnh, trên bàn cớ luôn phân vân, lưỡng lự thì có chơi mãi cũng khó mà tiến được, nói chi đến phong cách. Muốn tiến họ phải tự "lột xác", phải có quyết tâm và nghị lực tất cả sẽ được thể hiện ở việc nghiên cứu học tập kiên trì và va chạm thường xuyên ở những trận đấu lớn, trước những cao thủ để bước được vào làng cờ bằng "cửa chính" chứ không phải bằng những ngón tiểu xảo lặt vặt của những kẻ "tiểu nhân".

Võ Tấn

[vskdn]

Cám ơn bác themgaidep nhiều! những bài bác sưu tầm rất có giá trị. Em đọc cảm thấy rất hữu ích nên nhắn đôi dòng để cảm ơn bác. Phải chi em là phận gái lại đẹp cứ như hoa khôi thì sẽ tình nguyện để bác khỏi phải thèm rồi hè hè

[themgaidep]

Nick VSKDN có nghĩa là gì thế Bác? Hehe, bí ẩn như kiểu LDKT ây!

[Congaco_H1R5]

Nick VSKDN có nghĩa là gì thế Bác? Hehe, bí ẩn như kiểu LDKT ây!

Vạn sự khởi đầu nan , nghe "khai báo" như thế rồi chứ không phải đoán mò

[archtstyle]

Loạt bài này của bác themgaidep rát hay và giá trị. E spam để a e mem mới được đọc. Cám ơn bác themgaidep nhiều.

[themgaidep]

Bài 23: Cờ tướng và chân lý mang tên tương đối


Tôi là một người nghiện cờ tướng và là một kỳ thủ không phải hạng xoàng. Nhưng tôi vẫn không thể thắng tất cả các đối thủ từng gặp. Vì sao vậy? Câu hỏi này mãi ở trong đầu tôi cho đến một ngày...

Nhiều người mê cờ, cờ tướng hoặc cờ vua hay cờ vây… Tất cả các trò thể thao trí tuệ này có chung những đặc điểm sau:

- Cân bằng: Các môn cờ gần như đạt đến sự cân bằng tuyệt đối của các yếu tố cạnh tranh ngoại trừ việc đi trước – đi sau. Thông tin cạnh tranh bày rõ trên bày cờ, không giấu diếm, dĩ nhiên là không tính đến ý đồ cạm bẫy. Số quân hai bên bằng nhau chằn chặn. Số nước đi bằng nhau. Vị trí các quân tương ứng như nhau. Nguyên tắc đi giống nhau. Thời gian chơi như nhau.

- Huy động trí tuệ: Rõ ràng cờ là môn chơi của trí tuệ chứ không phải cơ bắp.

- Vận dụng kinh nghiệm: Kinh nghiệm là rất quan trọng trong đánh cờ. Thiếu kinh nghiệm, bạn sẽ rơi vào cạm bẫy.

- Vận dụng sáng tạo: Sáng tạo cũng rất quan trọng. Nó tạo ra đột phá và bất ngờ trong các nước đi.

- Thể hiện tính cánh: Tính cách thể hiện rõ trong chơi cờ. Điềm tĩnh hay nôn nóng, lỳ lợm hay bộp chộp, điềm đạm hay nóng nảy, tinh tế hay phàm phu… tất cả đều thể hiện trong mỗi nước đi, nhất là giai đoạn giằng co căng thẳng nhất của ván cờ.

Vì là người chơi cờ tướng, tôi xin chỉ nói về môn cờ này trong khuôn khổ bài viết này. Nhìn rộng ra, có thể thấy môn cờ tướng có nhiều đặc điểm giống với cuộc sống, nhất là cuộc sống trong thời đại này, thời của nền kinh tế tri thức.

Trong thời đại này, người ta luôn phải đối mặt với cạnh tranh. Trong tầng thực dụng của mỗi con người luôn có sự tranh giành, đối đầu, đấu trí với nhau. Cũng tương tự kỹ thuật tranh tiên, đấu quân hay việc đấu trí trong ván cờ. Cho đến nay, mỗi người vẫn đang đi tìm cho mình một chân lý đúng trong mọi trường hợp để tiến đến thành công viên mãn, đến đỉnh cao nhất của sự nghiệp, của tình yêu, của hôn nhân, của cạnh tranh trên thương trường… Đó chính là chân lý tuyệt đối. Cũng như mỗi kỳ thủ đều cố gắng tìm cho ra một lối đánh có thể thắng mọi đối thủ mình gặp, mọi trường phái cờ, mọi chiến lược và chiến thuật, tức mọi trận đánh. Đó là cảnh giới cao nhất của một kỳ thủ và là đích đến mơ ước của mọi người. Nhưng trên thực tế liệu có tồn tại một lối đánh nào như thế không? Câu trả lời là không. Tuyệt đối không. Không có bất kỳ một cách đánh nào, một chiến thuật nào cụ thể để có thể thắng tất cả các đối thủ, thậm chí là thủ hoà. Nguyên tắc bất di bất dịch của cờ tướng là sự linh hoạt. Không có một nguyên tắc cục bộ nào tuyệt đối đúng trong tất cả mọi trường hợp.

Ví dụ, có một câu nói người ta hay truyền miệng nhau mà ai cũng biết khi chơi cờ là Xe 10, Pháo 7, Mã 3. Nhưng nguyên tắc này chỉ đúng khi khai cuộc hoặc phần đầu trung cuộc. Đến phần sau trung cuộc hay tàn cuộc thì lại là Xe 10, Mã 7, Pháo 3. Bởi bắt đầu, khi bàn cờ còn nhiều quân, pháo là vũ khí lợi hại vì có nhiều ngòi còn mã thì khó di chuyển vì thường bị cản. Nhưng càng về sau, khi các bên dần mất quân, bàn cờ sẽ có nhiều khoảng trống hơn, pháo sẽ ít ngòi đi, mã sẽ có ít bị cản hơn, tự do tung hoành hơn.

Hay kỹ thuật dùng xe giữ mã, mã làm ngòi cho pháo để bắt xe đối phương cũng là con dao hai lưỡi. Nếu khi mã của đối phương cũng đang trùng chân của mã mình và xe đối phương đang cùng cột với mã mình, thì kỹ thuật đó lại phản tác dụng. Vì xe đối phương sẽ ăn thẳng vào mã của mình. Hoặc là nguyên tắc chơi pháo gánh thì phòng thủ chắc nhất cũng vậy. Nếu đối phương chơi pháo đầu mã độn hoặc ngoạ tâm pháo, thì bên mình triển khai pháo đầu và một pháo gác biên cạnh tốt ba hay tốt bảy là chắc chắn nhất.

Còn vô vàn ví dụ khác chứng minh cho việc không có một nguyên tắc bất biến nào trong cờ tướng ngoại trừ sự linh hoạt. Các kỳ thủ hàng đầu thế giới sở dĩ giành nhiều chiến thắng là bởi họ thấm thía điều này. Họ không áp dụng một lối đánh cụ thể cho tất cả các đối thủ. Mà mỗi đối thủ họ lại có một lối đánh khác nhau sao cho khắc nhất. Mỗi một thể xuất quân họ đều có một thế xuất quân tương khắc. Mỗi một nước đi họ đều có một nước đi tương khắc. Người nào linh hoạt nhất thì người đó có vị trí cao nhất.




Suy rộng ra, trong cuộc sống cũng vậy. Không thể áp dụng một nguyên tắc bất biến nào trong cuộc sống mà không tính đến hệ quy chiếu và các yếu tố tương đối. Nghĩa là một nguyên tắc có thể đúng trong điều kiện này nhưng lại sai trong một điều kiện khác, hoặc có thể đúng đối với phản ứng này của đối thủ cạnh tranh nhưng lại sai đối với phản ứng khác của đối thủ.

Vì thế, hành trình đi tìm một nguyên lý tuyệt đối ngoài trừ sự linh hoạt trong cạnh tranh sẽ chỉ dẫn đến ngõ cụt. Chỉ có một chân lý tuyệt đối trong cờ tướng và cuộc sống: Sự tương đối. Và không có một chân lý phổ quát cho cờ tướng và cuộc sống ngoại trừ chân lý kể trên. Chỉ có những chân lý cục bộ mà thôi.

Nhưng có một thứ tôi tuyệt không thể linh hoạt được: Đó là nguyên tắc đạo đức phải được đặt trên danh lợi. Chính vì thế, có lẽ tôi có thể vô địch trên bàn cờ tướng nhưng sẽ mãi mãi không vô địch trong cuộc sống được...

Sau cùng, đánh cờ không chỉ là đánh cờ cho vui. Đó là cuộc chiêm nghiệm đầy thách thức và thú vị về “bàn cờ cuộc đời”.

Lê Nam Sơn

[quac_quac]

Thật là 1 topic bổ ích toàn diện cho dân làng cờ. Cảm ơn bác Themgaidep.

[themgaidep]

Bài 24: Tại sao bàn cờ tướng có 5 con tốt?

- Trong Hà đồ và Lạc Thư, số 5 nằm ở vị trí trung ương, thuộc hành thổ, cho nên nếu nói đến biên ải, phải giữ đất đai, thì quân phải chia 5. Nhìn lại bàn cờ, vua không phải nằm ở vị trí giữa bàn cờ mà là ở biên giữa, các tướng trãi ra hai bên, và như vậy tốt đối tốt thuộc vị trí ở giữa, đó là vị trí do ảnh hưởng của Hà đồ và Lạc thư. Thêm vào đó, số 5 là số trung hòa, không nhiều cũng không ít, cho nên nó được chọn là thế.

- Binh pháp của Trung Hoa không giống như của Ấn Độ. Trên nền tảng quân sự của mình, người Trung Hoa đã sáng tạo ra cách bày quân như sau: Thứ nhất, lính tráng phải ra nơi biên ải để giữ gìn đất nước. Như vậy, sát với sông, người ta cắt cử 5 quân Tốt cách đều nhau để giữ tuyến đầu. Hình tượng 5 con tốt tượng trưng cho đơn vị quân đội nhỏ nhất ngày xưa là 1 đội gồm 5 người lính, họ sử dụng 5 loại binh khí khác nhau. Trận chiến bây giờ không nằm ở hai hàng dưới nữa mà đã được đẩy lên rất cao phía trên.

- Việc các quân Tốt chỉ có số lượng như vậy đã tránh được chuyện "bịt đường" như ở cờ vua, tạo sẵn ra 4 đường mở cho các quân bên dưới có thể năng động xông lên, thậm chí tấn công được ngay chứ không bị bó chân ngay từ đầu như ở cờ vua. Cách bố trí 5 quân Tốt này là phương án tối ưu cho cấu trúc của bàn cờ, vì nếu là 4 hay 6 thì khó đặt ở bàn cờ cho cân đối. Quân Tốt ở đây tương tự như quân Tốt ở cờ vua, chúng đi thẳng theo chiều đứng và có thể ăn quân từng bước một.

- Khi Tốt qua được sông, chúng có thể đi và ăn theo chiều ngang. Không giống như trong cờ vua, chúng không có luật phong Hậu, hay Xe,... khi đi đến hết bàn cờ, lúc này, chúng được gọi là Tốt lụt. Việc mất mát một vài Tốt ngay từ đầu cũng không thành một "thảm họa" như trong cờ vua.

---------------------------------

Bình luận: Tốt đôi khi trong kỳ thuật chỉ được xem là vật để thí cho nên cho nó đứng trước, cũng chỉ vì vật thí thì không nên thí nhiều, và một phần bảo đảm sự cân đối (quân phải nhiều hơn tướng) cho nên số lượng 5 là vừa đủ (số trung gian).


(Sưu tầm)

[reporter]

Quân tốt cờ vua có khác đôi chút: đi thẳng một hoặc hai (nước đầu tiên) ô, nhưng chỉ ăn quân đối phương ở ô chéo ngay sát phía trước (chếch phải hoặc trái), không ăn được quân đối phương ở ô sát ngay phía trên.

[themgaidep]

Bài 26: Tránh bệnh mất trí khi về già, hãy chơi cờ

Những hoạt động giải trí có khả năng kích thích não vận động liên tục như chơi cờ, đọc sách... có thể giảm nguy cơ mắc chứng mất trí, các nhà khoa học Mỹ nhận định. Trong khi đó, luyện tập cơ thể lại không đem lại hiệu quả tương tự.

Chơi cờ giúp tăng cường trí nhớ.

Căn bệnh điển hình nhất của chứng mất trí là Alzheimer. Chỉ riêng ở Anh đã có khoảng 700.000 người mắc căn bệnh này.

Tiến sĩ Joe Verghese cùng cộng sự thuộc Trường Y Albert Einstein, New York, đã tiến hành nghiên cứu trên 469 người già qua tuổi 75. Không ai mắc chứng mất trí vào thời điểm bắt đầu nghiên cứu. Tuy nhiên, 5 năm sau, hơn 1/4 số này phát triển bệnh.

Sau khi khảo sát lối sống, mức độ hoạt động cơ thể và trí não của từng người trong thời gian đó, nhóm đã thu được kết quả bất ngờ: Những người tích cực vận động trí não qua các trò giải trí có nguy cơ mắc bệnh rất thấp, trong khi những trường hợp chỉ luyện tập thể thao lại không nhận được tác dụng này.

“Điều này chứng tỏ vận động trí não, đặc biệt là những hoạt động mang tính thử thách, có khả năng giảm nguy cơ mắc chứng mất trí”, Verghese nhận định.

Theo giới chuyên môn, nghiên cứu trên góp phần làm tăng sức thuyết phục cho một học thuyết về khả năng suy nghĩ, có tên là Dùng hay để mất. Theo đó, mức độ hoạt động trí não chính xác và phức tạp có thể tạo nên một hàng rào đặc biệt, bảo vệ con người khỏi căn bệnh Alzheimer lúc về già.

Tuy nhiên, nếu chỉ tập trung vào các bài tập trí não (hay còn gọi là luyện tập tĩnh) thì không đủ, Giám
đốc Viện nghiên cứu Bệnh Alzheimer, tiến sĩ Susanne Sorensen khẳng định. Chứng mất trí có thể được ngăn chặn triệt để, nếu kết hợp vận động cả trí não và cơ thể.

Thanh Hải (theo BBC)


(P/S: Bài này bổ ích cho lão Gà này, già rồi, đọc đi lão nhá )