Đầu tiên, xem xét sự xuất hiện của Khổng Minh: Lượng là một anh nông dân, mặt mũi khôi ngô, sự học hơn người đời, thường tự ví mình với Quản Trọng, Nhạc Nghị. Lượng lấy một cô vợ xấu xí loại nhất Trung Hoa là Hoàng Nguyệt Anh, một trong "ngũ xú Trung Hoa", con gái của Hoàng Thừa Ngạn tiên sinh, một danh sĩ thường giao lưu với các cao nhân đương thời. Việc làm đó mang lại ba cái lợi cho Lượng: Một là học hỏi được nhiều cái hay từ hai cha con họ Hoàng, tương truyền rằng thuật độn giáp là do nàng Nguyệt Anh chỉ cho Lượng, trận thạch đồ bát quái là do Hoàng tiên sinh nghĩ ra. Hai là, nhờ sự giao du rộng của bố vợ mà Lượng từ một anh nông dân bình thường, trở thành một người được nhiều danh sĩ biết đến. Ba là, nhờ tiền trợ cấp của nhà vợ, Lượng có thể ung dung nằm dài ở Ngọa Long. Việc Lượng lấy một người vợ xấu để đổi lấy ba cái lợi, ấy là một sự khôn ngoan hơn đời, nhưng cũng cho thấy Lượng là người có thâm ý, có mục đích riêng.

Lượng ở ẩn ở Long Trung, nhưng thực chất là không ở ẩn. Giả vờ làm người "nằm co ngủ kỹ thờ ơ việc đời", nhưng lại chế ra bài hát dạy cho nông dân để họ ca ngợi ông, đó là vẫn muốn người đời biết tiếng mình, rất khác với các bậc ẩn sĩ như Lão Tử, Liệt Tử. Lượng ở ẩn nhưng lại muốn người khác biết mình ở ẩn . Khi Lưu Quan Trương đến tìm Lượng có nghe bài hát ấy từ miệng một người nông dân, hỏi ra thì biết rằng do chính Khổng Minh dạy lại cho người nông dân ấy.

Hồi 37 Tam Quốc Diễn Nghĩa viết:

Hôm sau, Huyền Đức cùng với Quan, Trương và bọn tuỳ tùng đến Long Trung, nhìn về phía xa xa đã thấy mấy người đương cày bừa ở sườn núi, miệng hát rằng:

Giời xanh như tán lọng tròn
Đất kia chằn chặn như bàn cờ vuông
Người đời đen trắng đôi phường
Kẻ đi người lại tranh đường nhục vinh
Kẻ vinh chỉ biết mình sung sướng
Người nhục kia vất vưởng vất vơ…
Nam Dương có bậc ẩn cư
Nằm co ngủ kỹ thờ ơ việc đời.

Huyền Đức nghe hát, kìm ngựa gọi mấy người nông phu lại hỏi:

- Ai làm ra bài ca ấy?

Nông phu đáp:

- Bài ca ấy của Ngoạ Long tiên sinh làm ra.
Kẻ sĩ ở ẩn thật sự, nghe chuyện trên chắc không khỏi bật cười: Đã muốn lánh đời đi ở ẩn, mà còn cố lăng xê mình để làm cho người đời biết mình ở ẩn, ấy không phải là kẻ chân thanh tịnh. Có chút gì đó giả tạo ở đây. Nhưng chúng ta có thể hiểu là, Lượng là người chí lớn, chỉ lấy việc ở ẩn để thu hút người ta tìm đến mình thôi.

(còn tiếp)